Banken en verzekeraars naar smeltend Spitsbergen
Hoe kunnen Nederlanders financieel worden geholpen bij het duurzaam maken van hun huis? Deze vraag staat centraal tijdens een nieuwe expeditie dit voorjaar naar de Noordpool. Dertig bestuurders van banken en verzekeraars stappen daarvoor volgende week op het schip Rembrandt van Rijn, samen met poolreiziger Bernice Notenboom.
Vorig jaar maakte Notenboom een soortgelijke reis, met ceo's uit het bedrijfsleven. Deze keer heeft ze specifiek de financiële sector benaderd. Want die is volgens Notenboom cruciaal bij het streven om de gebouwde omgeving te verduurzamen. De bedrijven betalen hun eigen bijdrage voor de reis.
"Van de totale Nederlandse CO2-uitstoot wordt 40 procent veroorzaakt door het verwarmen van woningen en gebouwen. Maar de investeringen die mensen moeten doen om bijvoorbeeld van het gas af te gaan, zijn enorm. Daar moet de financiële sector bij helpen", zegt Notenboom.
Van het hoofd naar het hart
Notenboom hoopt dat het met eigen ogen zien van de snelle veranderingen in het Noordpoolgebied ook nu weer zal leiden tot een beter bewustzijn van wat er moet gebeuren. "We moeten van het hoofd naar het hart, zodat we sneller duurzaam worden", zegt ze. "Want hoe langer we wachten, hoe meer het gaat kosten, daarom is deze reis voor deze sector zo belangrijk."
Onder de deelnemers zijn ING, Aegon, ASN, ASR en Triodos. Daarnaast gaan ook sommige energiebedrijven en onder meer Vereniging Eigen Huis mee. Ze zullen onder leiding van ruimtevaartorganisatie ESA ook bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek.
Zo zullen ze ijsboringen doen op een gletsjer en monsters nemen van zeewater. Het onderzoek draagt bij aan een beter inzicht in de snelle veranderingen op de Noordpool. In het Arctische gebied gaat de opwarming sneller dan in de rest van de wereld. Notenboom wijst erop dat het sinds de ondertekening van het Klimaatakkoord van Parijs, in 2015, alleen nog maar harder gaat.
Een halve maand eerder lente
Zo is de temperatuur van de oceaan daar sindsdien gestegen van gemiddeld 0 tot 4 graden, lag er in de winter op verschillende momenten nooit eerder zo weinig zee-ijs op de Noordpool als dit jaar, en zijn de winters op Spitsbergen nu gemiddeld 10 graden warmer dan 20 jaar geleden.
Ook de lente in het Noordpoolgebied laat grote veranderingen zien, meldt het KNMI op basis van een recente studie. Het voorjaar op 75 graden NB schuift zo'n halve maand per 10 jaar naar voren op. Ter vergelijking: bij ons is dit slechts enkele dagen.
Goedkope leningen of hypotheken
Wat de reis extra interessant maakt, zegt Notenboom, is dat sommige deelnemers ook aan tafel zitten bij de vorming van het tweede Nationaal Energieakkoord. De resultaten van de gesprekken aan boord van het schip kunnen ze daarin dus direct meenemen.
Ze hoopt dat de financiële wereld erin slaagt om instrumenten te bedenken die kunnen helpen bij de voorfinanciering van duurzame maatregelen. Zo zijn zonnepanelen of een warmtepomp uiteindelijk niet duurder (en vaak zelfs goedkoper) dan wat mensen nu kwijt zijn aan energie, maar ze moeten wel eerst de aanschaf ervan betalen en verdienen die kosten pas in de loop van jaren terug.
"Het zou mooi zijn als er voor deze maatregelen goedkope leningen of hypotheken komen, waardoor mensen per maand niet duurder uit zijn dan nu", zegt Notenboom. "Anders ben ik bang dat veel mensen hun huis niet zullen verduurzamen."
Concreter dan vorig jaar
Op de vraag of Notenboom tevreden is met het resultaat van de expeditie van vorig jaar zegt ze: "Ja, maar het moet deze keer nog wel wat scherper. Ik wil nog concretere resultaten boeken dan vorig jaar. Belangrijk is vooral dat de bedrijven leren dat samenwerking belangrijk is. Want niemand gaat naar de concurrent om te vragen: hoe gaan jullie eigenlijk met het klimaatprobleem om?"
Terwijl, zegt ze, de bedrijven zoveel van elkaar kunnen leren. "Voor veel bedrijven is het extreem lastig. Ze lopen tegen allerlei dingen aan die het moeilijk of kostbaar maken. Wat ik hoop is dat ze zien dat kruisbestuiving belangrijk is, omdat ze allemaal tegen hetzelfde oplopen."
Toch heeft de expeditie van vorig jaar volgens haar mooie dingen opgeleverd. "Zo heeft de Gasunie samen met Enexis besloten om woningen voor een deel van het Groningse gas af te halen en de energietransitie mogelijk te maken, is Actiam uit kolencentrales gestapt en worden bij de NS oude treinen gestript en weer opgelapt in plaats van afgedankt."
