Bobby Schinkel en Nick Felix
redacteuren NOS op 3
Bobby Schinkel en Nick Felix
redacteuren NOS op 3
Ze komen regelmatig voorbij in het (regionale) nieuws: beelden van lege vaten, waar ooit chemicaliën in zaten, ergens gedumpt in een bos. In sommige gebieden is het bijna wekelijks raak met deze dumpingen van drugsafval.
Vorig jaar waren er in heel Nederland 206 vindplaatsen. Het gaat meestal om tientallen vaten met daarin de chemicaliën die overblijven bij het produceren van synthetische drugs. Meestal zijn het restanten van de productie van xtc of speed of de halffabricaten voor deze middelen. Dat zijn stoffen als zwavelzuur, mierenzuur en aceton. Geen spullen die je in de natuur wilt hebben.
NOS op 3 dook in de wereld van het drugsafval om uit te zoeken welke wereld schuilgaat achter de vaten. Bekijk hier de shortdoc over deze zoektocht:
Boswachter Erik de Jonge loopt regelmatig tegen zo'n berg met gedumpte lege vaten aan in zijn bosgebied. "Op een dumpplek gaan praktisch alle planten en dieren dood. En alleen de lucht inademen kan al voor brandwonden zorgen."
De omvang van een dumping wisselt, maar soms gaat het om enorme hoeveelheden vaten. "Een recente dumping sprong er echt uit", vertelt De Jonge. "Er zijn toen echt duizenden liters gelekt, wat uitzonderlijk veel was."
Elke keer dat er een dumping is, moet een speciaal bedrijf in actie komen om het gevaarlijke afval op te ruimen. En een beetje ruiming kost zo 10.000 euro. Als de grond gesaneerd moet worden, is de rekening al snel het dubbele.
Landeigenaren zijn in principe zelf verantwoordelijk voor de spullen die op hun grond staan, ook als het om afval gaat dat niet van henzelf is. Als er dus een dumping in het bos is, draait in veel gevallen Staatsbosbeheer op voor de kosten. Ook een boer moet in principe zelf betalen voor het opruimen.
Tot voor kort konden gedupeerde grondeigenaren zich melden voor een subsidieregeling. Het Rijk had jaarlijks 1 miljoen euro beschikbaar voor gemaakte kosten bij het opruimen van drugsafval. Maximaal de helft van de opruimkosten werd gedekt.
Het punt is dat die pot nu leeg is en er voorlopig nog geen besluit is genomen over een nieuwe compensatieregeling. Er is wel een werkgroep in oprichting, die zich gaat bezighouden met de vraag hoe het verder moet met de subsidie. Maar landeigenaren draaien voorlopig zelf op voor de kosten.
Het dumpen is de zichtbare vorm van drugsafval wegwerken. Daarnaast wordt er nog meer afval geloosd, daarbij gaan de chemicaliën rechtstreeks het riool- of grondwater in.
Criminoloog Shanna Mehlbaum deed hier onderzoek naar. "We vermoeden dat een derde van het drugsafval gedumpt wordt en dat twee derde geloosd wordt", vertelt ze. "Die lozingen gaan meestal rechtstreeks het riool of het grondwater in."
Die manier van afval kwijtraken, brengt voor de dumper minder risico's met zich mee dan het dumpen. De kans dat je betrapt wordt terwijl je met tientallen vaatjes aan het zeulen bent op een landweg is natuurlijk best groot. Voor de mens en milieu is het juist des te gevaarlijker. "Er is een waterzuivering stilgelegd in Baarle-Nassau omdat er zoveel drugsafval in het water zat."
Er is mais gevonden met resten mdma er in.
De criminelen worden steeds creatiever in hun tactieken om van het drugsafval af te komen. "We hebben voorbeelden gezien waarbij een vat met drugsafval achter in een busje werd gezet en de dumper tijdens het rijden een kraantje openzette, waardoor de chemicaliën de weg op liepen."
Ook is er wel eens drugsafval in mestkelders geloosd. "Uiteindelijk reed de boer de vervuilde mest, zonder het te weten, uit over zijn land en is er mais gevonden met resten mdma er in", vertelt Mehlbaum.
