"In Zwitserland/Noorwegen/Rusland rijden de treinen in de winter wél op tijd."
Dat is een van de eerste dingen die je mensen hoort zeggen als er vertraging is vanwege sneeuwval. Deze middag is het code rood, de NS raadt mensen aan om vóór de spits naar huis te gaan.
Hoe gaan andere landen met de sneeuw om? En doen ze het eigenlijk beter dan Nederland?
Dat het Nederlandse treinverkeer moeite heeft met het winterweer, is volgens Peter-Paul de Winter van het Spoorwegmuseum niet vreemd. "Zware sneeuwval komt hier niet zo vaak voor, dus zijn we daar ook niet zo goed op voorbereid als andere landen. Net als dat Zwitserland geen dijken zal bouwen."
Niet dat Zwitserland geen last heeft van de sneeuw. "Ook zij hebben het zwaar: dit is iets waar je je niet tegen kunt wapenen. Maar zij gunnen zichzelf wat meer tijd: er rijden veel minder treinen dan in Nederland. Hier rijden ze zo dicht op elkaar, dat het kaartenhuis meteen instort als er iets gebeurt."
De Zwitserse vervoerder SBB zegt in de winter even punctueel te zijn als in de zomer. Maar echt duidelijke cijfers zijn niet openbaar. Deze maand is er een punctualiteit van tussen de 82,9 en 88,4 procent. Dat wil zeggen: gemiddeld 85,5 op de 100 treinen rijdt op tijd. In Nederland is dat deze maand 91 procent.
Treinen worden aan de buitenkant verwarmd tegen ijsvorming en wissels zijn elektrisch verwarmd. "In Nederland worden wissels nog met gas verwarmd, dat werkt lang niet zo goed", vertelt De Winter. En SBB zet elke winter bijna 360 mensen in om wissels en sporen sneeuwvrij te maken.
In Noorwegen zijn ze niet vies van een beetje sneeuw. De laatste echt problematische winter was in 2010. Toen reden er amper treinen door extreem weer, legt Håkon Myhre van de Noorse treinvervoerder NSB uit. "Wij hebben momenteel een punctualiteit van 96-97 procent. maar we rekenen op een gemiddelde van 90 procent."
De treinen rijden in Noorwegen over het algemeen op tijd, ook als het sneeuwt. En dat heeft volgens Håkon te maken met dat Noorwegen flink investeert in het winterklaar maken van het spoor. "Als de voorbereidingen goed zijn, dan kan niets ons van de dienstregeling afkrijgen."
Een vertegenwoordiger van Bane NOR, de Noorse ProRail, voegt toe: "We hebben een eeuw aan ervaring. Onze sporen kunnen zowel hoge als lage temperaturen hebben. Een groot probleem is ijs dat van treinen afvalt na tunnels. Dat kan in de wissels komen. Daarom verwarmen we de wissels. En we hebben heel veel mensen in dienst die handmatig ijs van het spoor aftrekken."
De Russische spoorwegen hebben amper last van sneeuwval en vrieskou, volgens correspondent David Jan Godfroid. "Maar goed, hier zijn ze het ook meer gewend. Je ziet wel dat bij echt zware sneeuw vliegvelden vluchten annuleren. Maar treinen rijden gewoon. Er zijn minder problemen, behalve bij extreem weer."
En het is niet zo dat er minder treinen rijden, legt David Jan uit. "Voor veel mensen in de grote steden, Moskou en Sint-Petersburg, is de trein het belangrijkste vervoersmiddel. Er rijdt iedere vijf of tien minuten een boemeltrein van en naar de buitenwijken. En er zijn ook veel lange-afstandstreinen."
Volgens David Jan heeft dat, net als in Noorwegen, te maken met investeringen in het spoornet. "De wissels zijn hier allemaal verwarmd. En je moet wel de infrastructuur op orde hebben voor barre weersomstandigheden. Het sneeuwt hier van november tot maart, april. Over het algemeen rijden daarom de treinen netjes op tijd."
Niet veel landen met veel sneeuw hebben data over punctualiteit online staan, zoals Rusland. Ook zijn de data niet direct met elkaar te vergelijken omdat verschillende landen, op verschillende manieren de punctualiteit berekenen.
