Politieactie in 5 landen om Nederlands bedrijf dat Ruslandsancties zou schenden
Bij een internationale politieactie onder leiding van de Nederlandse opsporingsdienst FIOD zijn in vijf landen veertien panden binnengevallen en doorzocht. Twee mannen en een vrouw uit Den Haag en Diemen zijn daarbij gearresteerd. Volgens het Openbaar Ministerie maken de personen deel uit van een internationaal smokkelnetwerk dat de Ruslandsancties overtreedt.
Het gaat volgens de FIOD om de grootste actie die tot nu toe is uitgevoerd rondom omzeiling van de sanctiewetgeving. Naast de politiediensten van Letland, Litouwen, Duitsland en Canada zijn ook de EU-agentschappen Eurojust en Europol betrokken.
De invallen in de vijf landen vonden al plaats op 9 januari, maar de acties werden tot nu toe stilgehouden omdat de verdachten tot vandaag in volledige beperkingen zaten en geen contact mochten hebben met de buitenwereld. Bij invallen zijn administratie, gegevensdragers en goederen in beslag genomen. Op de bankrekening van ETW is beslag gelegd.
Aanleiding is recent onderzoek van Nieuwsuur. Daaruit kwam naar voren dat het bedrijf ETW-Tekhnologiya B.V. uit Voorschoten de spil is in het netwerk dat voor honderdduizenden euro's technologie voor laboratoria naar Rusland stuurt. Die producten staan deels op Europese sanctielijsten omdat Rusland ze nodig heeft vanwege de oorlog in Oekraïne.
Bekijk in deze video het hele Nieuwsuur-onderzoek uit december:
De aangehouden personen zijn twee voormalige directeuren van het Nederlandse bedrijf en een medewerkster. Het gaat om oud-ceo's Freek S. en Hans D., die eerder tegen Nieuwsuur verklaarden niets te weten van illegale praktijken en zeggen "gebruikt" te zijn.
Het OM verdenkt de drie van het omzeilen en overtreden van de sanctiewetgeving. De technologische goederen die ze verstuurden kunnen volgens het OM ook voor militaire doeleinden gebruikt worden. Vandaag besloot de rechter dat de drie verdachten nog eens veertien dagen vast blijven zitten.
De eigenaar van ETW-Tekhnologiya, de Russische ondernemer Michail V., is niet opgepakt. De FIOD zegt wel naar hem op zoek te zijn, maar niet te weten waar hij zich bevindt.
Russische inlichtingendienst
Het OM en de FIOD doen geen verdere mededelingen over het ontdekte smokkelnetwerk, maar uit het onderzoek van Nieuwsuur was al gebleken dat het netwerk via ETW producten kocht zoals glazen behuizingen, CO2-sensoren, hydrometers en elektrische weerstanden. Die stuurden ze naar een magazijn in Letland. Vanuit daar gingen de producten de grens over naar Rusland.
Zowel het Nederlandse exportbedrijf ETW, het magazijn in Letland als het ontvangende bedrijf in Rusland zijn gelieerd aan Michail V. Aan zijn Russische bedrijf zijn ook weer een aantal ondernemingen en onderzoeksinstituten te linken die op sanctielijsten van de Europese Unie staan. Het gaat onder andere om dochterondernemingen van wapenfabrikant Rostec en staatsoliebedrijf Rosneft.
Bekijk hier hoe de bedrijven van V. aan elkaar verbonden zijn:
V. had op papier niet de dagelijkse leiding over ETW. Daarvoor huurde hij Nederlanders in. Een van hen, Freek S, zei tegen Nieuwsuur afgelopen zomer te zijn opgestapt nadat "iemand van de Nederlandse overheid" hem tipte dat het bedrijf en de eigenaar connecties hebben met de Russische inlichtingendienst. Het is onduidelijk waarom S. werd getipt, maar het bedrijf wel kon blijven exporteren.
Doorvoerroute
ETW ontweek de Europese sancties door een deel van de producten op papier via Rusland naar Hongkong en Dubai te sturen. Uit handelsdata blijkt dat deze goederen alsnog Rusland als eindbestemming kregen en dus niet werden doorgevoerd. De EU heeft onlangs met het twaalfde sanctiepakket die doorvoerroute verder afgesloten.
De handelsdata over de Russische import die Nieuwsuur gebruikte voor het onderzoek zijn afkomstig van het Amerikaanse bedrijf Importgenius. De bevindingen zijn steekproefsgewijs geverifieerd in twee andere databases met Russische importgegevens.
De Nederlandse douane zegt geen gebruik te maken van die data bij het controleren van de export naar Rusland. De FIOD wil het gebruik van de Russische handelsdata bij onderzoek naar mogelijke sanctieovertreders niet bevestigen of ontkennen.
