Klimaatwetenschappers: beperken opwarming aarde gaat mislukken
Nederlandse klimaatwetenschappers hebben geen vertrouwen in het beperken van de opwarming van de aarde tot onder de 2 graden, zoals in het klimaatakkoord van Parijs is afgesproken. Ze denken dat het landen niet zal lukken de opwarming onder die kritieke grens te houden.
Nieuwsuur vroeg 24 Nederlandse wetenschappers, die meeschreven aan het gezaghebbende IPCC-klimaatrapport, welke temperatuur zij in 2100 het meest waarschijnlijk vinden. 16 van hen gaven hun verwachting: niemand denkt dat het lukt de opwarming te beperken tot ruim onder de 2 graden.
Het is opmerkelijk dat een grote groep vooraanstaande wetenschappers erkent dat de klimaatdoelen onhaalbaar zijn. Sommigen zijn bang dat als de mislukking openlijk wordt erkend, dat zal leiden tot apathie bij beleidsmakers en publiek. Ze vrezen dat extra inspanningen zullen uitblijven.
Overschrijding van 2 graden opwarming leidt tot gevaarlijke klimaatverandering en onomkeerbare gevolgen, zoals smeltende ijskappen en een stijgende zeespiegel. In Parijs beloofden landen daarom hun best te doen de opwarming tot 1,5 graden te beperken (ten opzichte van het pre-industriële tijdperk).
Uitstoot sinds Parijs juist gestegen
Inmiddels is de aarde al 1,1 graden warmer. Een denktank die de klimaatplannen van landen doorrekent, verwacht op basis van het huidige beleid dat de aarde in 2100 2,7 graden warmer zal zijn.
"Het is heel duidelijk dat we op een pad van plus 3 graden zitten", zegt Gert-Jan Nabuurs, IPCC-hoofdauteur en klimaatwetenschapper aan de Wageningen University. "Boven land is het nu al 2,5 graden warmer. Dus die 1,5 graden kunnen we eigenlijk wel vergeten", zegt hij ook namens de andere vijftien wetenschappers.
Eerder bleek uit een enquête van het wetenschappelijk tijdschrift Nature dat 60 procent van de ondervraagde IPCC-auteurs een opwarming van 3 graden of meer het meest waarschijnlijk vindt. "Onder grote groepen wetenschappers dringt nu toch wel door dat onder de 2 graden blijven eigenlijk niet meer haalbaar is."
Sinds het klimaatakkoord van Parijs (2015) is de uitstoot van broeikasgassen wereldwijd verder gestegen. "Veranderingen gaan heel moeizaam. We draaien nog altijd grotendeels op fossiele brandstoffen en er zit nog erg veel olie en gas in de pijplijn", zegt Leo Meyer, die als klimaatwetenschapper ruim 25 jaar bij het IPCC betrokken was.
Hij noemt de conclusie van zijn collega-wetenschappers "een realistische". Ook Meyer vreest meer schade en meer klimaat-ellende bij een verdere temperatuurstijging. "Maar dat betekent niet dat de wereld vergaat of dat we moeten ophouden met inspanningen om zoveel mogelijk broeikasgassen de wereld uit te helpen."
Goedkope fossiele brandstoffen
Door de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis zeggen landen weliswaar versneld te willen overstappen op hernieuwbare energie, in de praktijk blijven veel landen naarstig op zoek naar nieuwe olie- en gastoevoer. Mede daardoor stijgen investeringen in de olie- en gasproductie dit jaar met 142 miljard dollar (plus 16 procent).
De OPEC, de organisatie van olie-exporterende landen, verhoogde onlangs de olieproductie en begin deze maand gaf het Nederlandse kabinet nog groen licht voor nieuwe gasboringen in de Noordzee. "Onze hele economie is gebaseerd op die goedkope fossiele brandstoffen", zegt Nabuurs.
Of ze zijn dom of ze liegen.
De Verenigde Naties hebben gekeken naar plannen voor de toekomstige productie van olie, gas en kolen en constateerden een 'gapend gat' tussen wat landen doen en wat nodig is voor de beperking tot 1,5 graden. De VN verwacht zelfs dat de productie van fossiele brandstoffen in 2030 110 procent hoger ligt dan hoort bij die 1,5 graden.
Volgens het Britse Tyndall Centre, dat klimaatverandering onderzoekt, moeten rijke olie- en gaslanden hun productie in 2030 met driekwart hebben teruggebracht om de 1,5 graden niet te overschrijden.
Maar Kevin Anderson, auteur van die studie, ziet "geen enkele aanwijzing" dat landen dit van plan zijn. "Dit laat zien dat er een radicale omwenteling nodig is. Onze leiders zijn van plan meer olie en gas te produceren en doen alsof dat in lijn met Parijs is. Of ze zijn dom, of ze liegen."
In navolging van zijn Nederlandse collega's verwacht ook hij dat het Parijs-doel zal mislukken. "Ik zie niets dat erop wijst dat we ons best gaan doen om onder de 2 graden te blijven. Ik denk dat we richting de 3 graden of meer gaan."
