Jetten: 'Door gascrisis meer kolen, dan ook meer klimaatmaatregelen'

Voor minister voor Klimaat en Energie Rob Jetten liggen in een gascrisis alle opties open. "We kijken ook naar kolencentrales, maar ik zal niet aarzelen om dan ook versneld klimaatmaatregelen in te zetten." Dat zegt hij vanavond in Nieuwsuur.

"Nederland moet sneller de CO2-uitstoot verminderen. Dus subsidiëren, normeren en meer beprijzen. Dat moet nu allemaal nog sneller", zegt de minister, die tijdens een gascrisis het klimaat niet uit het oog wil verliezen.

Opties

Jetten presenteerde gisteren zijn toelichting op de klimaatplannen van het kabinet. Daarin staat dat het kabinet de regie op het klimaatbeleid wil versterken. Jetten benadrukt dat de Russische invasie in Oekraïne een extra reden is om er nog sneller werk van te maken. Nederland moet uiterlijk in 2050 klimaatneutraal zijn.

"Door de oorlog ervaren wij ook hier dat energie een pressiemiddel is van de Russische president Vladimir Poetin. Daar ervaren we nu de last van. Daarom moeten we de groene economie sneller opbouwen", zegt Jetten, die positief blijft. "Gemiddeld gebruiken we dit jaar een derde minder gas, het gasverbruik is al fors naar beneden."

Ook voor aankomende winter zijn er opties, zegt Jetten. "De import van meer vloeibaar gas. Nederland heeft een goede uitgangspositie. We kunnen snel uit andere landen importeren. Bedrijven staan in de rij om aan Nederland te leveren."

Noodplan

Deze week besloot het Russische Gazprom abrupt de gaskraan (deels) dicht te draaien, omdat GasTerra, Nederlands grootste gasimporteur, niet in roebels wil betalen. In heel Europa is sowieso afgesproken om zo snel mogelijk minder afhankelijk te zijn van Russisch gas. Maar als Rusland de gaskraan eerder dichtdraait dan dat Europa alternatieven heeft, heeft Nederland een noodplan.

Voor Jetten is het noodplan voorlopig nog niet nodig. "Op de korte termijn staan we er goed voor." Maar hij waarschuwt wel. "Er kan een domino-effect ontstaan door landen die veel afhankelijker zijn van Russisch gas. Dan moeten de buurlanden helpen en kunnen ze ook bij Nederland uitkomen. Dat kan heel spannend zijn en dat betekent noodmaatregelen treffen: bedrijven tijdelijk minder gas laten gebruiken, waardoor huishoudens worden ontzien."

De afhankelijkheid van Russisch gas ontstond aan het begin van deze eeuw door eigen toedoen.Toen vloog toenmalig premier Jan Peter Balkenende naar Moskou om met de Russische president Vladimir Poetin een contract te sluiten voor de levering van Siberisch aardgas, voor een periode van twintig jaar. Ondanks waarschuwingen van Gasunie dat Poetin aardgas zou kunnen inzetten als politiek drukmiddel, met ernstige gevolgen.

Het kabinet werkt met het 'Bescherm- en Herstelplan Gas', van het ministerie van Economische Zaken. Dat voorziet in maatregelen als zich een gascrisis voordoet. Bijvoorbeeld hoe gas zal worden verdeeld bij schaarste. Zo kan het kabinet, als de crisis verergert, zelfs bedrijven en hele delen van Nederland afsluiten van aardgas. Waarbij eerst de industrie afgekoppeld wordt, maar ziekenhuizen en huishoudens 'beschermde gebruikers' zullen zijn.

Europese crisis

Jetten: "Het plan is werk in uitvoering. Nu snappen we veel beter dat de situatie anders is en dat we nooit meer afhankelijk moeten zijn van één land." Jetten spreekt met grote gasverbruikers over de gevolgen van afschakelen. Sectoren wil hij niet noemen. "Omdat het bedrijfsgevoelige informatie betreft."

Kolencentrales, die nu vanwege de klimaatdoelen op 35 procent van de capaciteit draaien, kunnen dan ook wat betreft Jetten weer harder gaan draaien. "Dit is een Europese crisis, veel landen zijn afhankelijk van Rusland. Die hebben echt een accuut probleem. Door het domino-effect moet je bereid zijn tot noodmaatregelen."