Annabel van Gestel
redacteur Online
Annabel van Gestel
redacteur Online
Als Donald Trump in november opnieuw wordt verkozen tot president van de Verenigde Staten, ligt er een plan voor hem klaar waarmee hij vliegend van start moet kunnen. Het plan, genaamd Project 2025, bestaat uit een waslijst aan conservatieve ideeën, opgesteld door ruim honderd denktanks. Hoe groot is de invloed van dit soort organisaties en wat is de kans dat dit plan echt tot uitvoering komt?
De initiatiefnemer van Project 2025 is de conservatieve denktank de Heritage Foundation. Voorzitter Kevin Roberts noemt het project in Amerikaanse media "de tweede Amerikaanse Revolutie. Zonder bloedvergieten, als links het toelaat".
Het ruim 900 pagina's tellende document moet een chaotische start, zoals bij Trumps aantreden in 2017, voorkomen. "Trumps eerste termijn begon ideologisch vrij leeg", zegt Amerikakenner Kenneth Manusama. "Er lag geen concreet fundament onder 'Trumpisme'. Met dit plan willen deze organisaties de flarden van Trumps uitspraken omzetten in beleid."
Amerika-correspondent Rudy Bouma legt in deze video uit wat Project 2025 precies inhoudt:
In de VS is het niet uitzonderlijk dat denktanks een stempel drukken op politiek beleid, zowel bij de Democraten als de Republikeinen. De Heritage Foundation kreeg begin jaren 80 bekendheid toen het een plan schreef voor de eerste termijn van Ronald Reagan. De denktank claimt zelf dat Reagan kopieën van dit manifest uitdeelde aan al zijn kabinetsleden en dat hij tweederde van de aanbevelingen in het document uitvoerde, of dat op zijn minst probeerde.
Manusama ziet in Project 2025 dan ook een dynamiek terug die al lang bestaat in de Amerikaanse politiek: "Trump zegt wat, een denktank geeft daar concreet inhoud aan en Trump kan het vervolgens uitvoeren als hij president wordt. De Heritage Foundation was heel belangrijk voor Reagan, maar is in de afgelopen jaren omgevormd naar een meer Trumpistisch gedachtegoed."
Campagnestrategie
Op zijn eigen socialemediaplatform Truth Social nam Trump enkele weken geleden afstand van Project 2025. Hij zei geen idee te hebben wie erachter zit. Ongeloofwaardig, zegt Manusama. "De mensen achter Project 2025 zijn Trumps trouwste bondgenoten." Volgens CNN zijn minstens 140 mensen die voor Trump hebben gewerkt betrokken bij Project 2025.
De directeur van de Heritage Foundation, Paul Dans, zei bovendien onlangs in een interview dat er korte lijnen zijn tussen zijn organisatie en Trump: "Dit project wordt de machinekamer van de volgende regering. Ik weet dat Trumps team ervoor open staat."
Volgens Amerikadeskundige Casper Thomas kan de ontkenning van Trump een campagnestrategie zijn. "Het is altijd handig om te zeggen: ik heb het niet geschreven, dus pin me hier niet op vast."
Presidentiële macht
Wat Project 2025 anders maakt dan eerdere beleidsplannen opgesteld door denktanks, is de voorgenomen uitbreiding van de presidentiële macht. Trump moet makkelijker mensen kunnen ontslaan die niet loyaal aan hem zijn. Op die manier moet Washington worden ontdaan van de zogenaamde 'Deep State': het ambtenarenapparaat dat - volgens Trump en zijn aanhangers - actief Trumps beleid saboteerde tijdens zijn eerste termijn.
Om die ambtenaren te vervangen bevat Project 2025 een database met zo'n 20.000 mensen die staan te trappelen om Trump te dienen, mochten ze daartoe worden opgeroepen. "Wat Trump frustreerde in zijn eerste termijn was dat veel van zijn werknemers niet bereid waren de wet te overtreden, waardoor hij sommige plannen niet kon uitvoeren", zegt Ian Bassin. Hij is directeur van Protect Democracy, een organisatie die zich hard maakt voor de versterking van democratische instellingen. "Dit plan verenigt een kern van loyale Trump-aanhangers waarmee elke vorm van tegenspraak tegen Trump wordt uitgebannen."
Amerikadeskundige Thomas noemt het een "realistisch scenario" dat Trump de plannen in Project 2025 daadwerkelijk zal uitvoeren, mocht hij weer in het Witte Huis komen. "Dit baart mij zorgen. Dit model van een almachtige president naar wie het ambtelijk apparaat in Washington moet luisteren - je zou het autocratisch kunnen noemen - dat is zeker een model dat Trump aanspreekt."
