Het is vandaag 100 dagen geleden dat Hamas Israël aanviel. Bij de Israëlische tegenreactie in de Gazastrook vielen sindsdien bijna 24.000 Palestijnse doden. Daarvoor krijgt Israël internationaal stevige kritiek, maar dat weerhoudt de regering er niet van de operatie door te zetten.
Vanuit Israël zelf krijgt de regering ook kritiek, maar die richt zich vooral op het falen om het land veilig te houden. Met name premier Benjamin Netanyahu krijgt het zwaar te verduren en wordt medeverantwoordelijk gehouden voor de aanvallen van Hamas. Is dit het einde van zijn politieke carrière?
'Ongekend falen'
Dat de Israëlische veiligheidsdiensten volledig verrast waren door de Hamas-inval, leidde al op dezelfde dag tot keiharde reacties. Experts spraken van "ongekend falen op veel verschillende niveaus".
Israël lijkt Hamas te hebben onderschat, en die fout wordt vooral de premier aangerekend. "Hij heeft zich altijd gepresenteerd als de persoon die Israël veilig zou houden tegen Palestijns terrorisme of tegen Iraanse kernwapens of zoals nu tegen aanslagen van Hamas", zegt Michael Koplow, Israël-expert bij het Amerikaans-joodse Israel Policy Forum. "Als je dat altijd hebt beweerd, en je krijgt nu te maken met de ernstigste veiligheidscrisis ooit, dan is het lastig om die reputatie te behouden."
En daar lijken de Israëliërs het mee eens te zijn. Volgens een peiling van 2 januari wil slechts 15 procent van de bevolking dat Netanyahu na de oorlog premier blijft.
Maar voorlopig zijn er nog geen verkiezingen en kan Netanyahu blijven zitten waar hij zit. "Israëliërs willen dat hij na de oorlog vertrekt of aftreedt, maar nu willen de meeste mensen nog geen verkiezingen", zegt journalist en politiek analist Mazal Mualem. "Dat weet Netanyahu ook."
Mualem verdiepte zich jarenlang in Netanyahu en zijn beweegredenen. Ze schreef er een boek over. Israëls langstzittende premier heeft vaker op de rand van de afgrond gestaan, zegt ze, en hij wist dat met politiek vernuft toch steeds te overleven.
Het beste voorbeeld daarvan is volgens Mualem de moord op premier Yitzhak Rabin in 1995. Netanyahu, toen oppositieleider, werd ervan beschuldigd de haat richting Rabin, zijn linkse politieke tegenstander, te hebben aangewakkerd in de periode voorafgaand aan de moord. Mualem: "Na de moord kelderde Netanyahu in de peilingen en kon hij niet over straat. Zijn partij, Likoed, wilde van hem af. Maar hij hield stand. Acht maanden na de moord wist hij Rabins opvolger Shimon Peres te verslaan."
Dit keer zijn de verwijten richting Netanyahu nog een stuk groter. De Israëlische bevolking houdt hem medeverantwoordelijk voor de 1200 doden bij de Hamas-aanslagen en voor de 130 mensen die nog gegijzeld worden. Dit weekend waren er opnieuw grote demonstraties waar zowel om hun vrijlating als om het vertrek van Netanyahu werd gevraagd.
Toch denkt Mualem dat Netanyahu's populariteit ook nu weer snel kan toenemen. "De groep die demonstreert tegen Netanyahu is al jaren dezelfde. Het grote publiek maakt zich meer zorgen om hun kinderen in het leger of om zichzelf. De meeste mensen willen vooral eenheid."
Dat een einde aan de oorlog nog niet nabij is, hoeft voor Netanyahu politiek niet slecht uit te pakken, zegt Israël-expert Koplow. "Israëliërs willen niet dat hij midden in de oorlog vertrekt. Pas als de oorlog afzwakt en er ruimte is om over de toekomst te praten, komt zijn positie op de tocht te staan. Dus voor hem is het noodzakelijk om nooit naar die volgende fase van de oorlog over te gaan."
Netanyahu zal er alles aan doen om herkozen te worden, beaamt Mualem. "Netanyahu, als zoon van een historicus, houdt altijd in het achterhoofd hoe hij later gezien zal worden. Hij weigert op deze manier het wereldtoneel te verlaten. Hij zal de verkiezingen uitstellen en zich weer verkiesbaar stellen."
Maar Mualem gelooft niet dat het verlengen van de oorlog Netanyahu's kansen vergroot. "Een lange oorlog zonder duidelijk doel leidt tot demonstraties. Dat wil hij niet. Hij wil een veilige situatie creëren en zich presenteren als de man die Israël gered heeft in de moeilijkste momenten."
Koplow kan zich niet voorstellen dat Netanyahu daarin gaat slagen. "Zijn zelfgegeven bijnaam 'Mr. Security' is hij definitief kwijt. Een politieke toekomst voor hem lijkt me nauwelijks denkbaar na 7 oktober."
