Nederlanders zijn niet uitgesproken over waar hun sympathie ligt in het opgelaaide conflict tussen Israël en de Palestijnen. Dat blijkt uit een enquête van Ipsos onder een representatieve groep stemgerechtigde Nederlanders.
Een meerderheid van de respondenten kiest geen kant. Zo'n kwart van de ondervraagden vindt dat Nederland geen partij moet kiezen; nog eens dertig procent weet het niet.
Daags na de terroristische aanval van Hamas liet demissionair premier Mark Rutte weten dat Nederland achter Israël staat. "Onder de kiezers ligt dat genuanceerder", zegt Ipsos-onderzoeker Sjoerd van Heck. "Veel mensen zijn terughoudend en vinden het een complexe situatie. Bijvoorbeeld bij het conflict tussen Rusland en Oekraïne zien we dat Nederlanders daar minder mee worstelen: ze gaan massaal achter Oekraïne staan."
Trend
Onder degenen die wél een kant kiezen, is een duidelijke voorkeur voor Israël. Ruim 30 procent van de respondenten vindt dat Nederland Israël moet steunen, veelal onder voorwaarden. Steun voor Israël is iets groter onder kiezers van rechtse (VVD, PVV) en christelijke partijen (ChristenUnie). PVV-stemmers staan vaker achter onvoorwaardelijke steun voor Israël.
De sympathie voor de Palestijnen ligt fors lager: iets meer dan 8 procent van de respondenten vindt dat Nederland de Palestijnen ook veelal onder voorwaarden moet steunen.
De resultaten zijn geen verrassing, zegt Peter Malcontent, docent-onderzoeker Internationale en Politieke geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en auteur van een boek over de Nederlandse houding ten opzichte van het conflict. "De cijfers bevestigen een trend die sinds eind jaren 70 zichtbaar is: de traditioneel forse sympathie voor Israël daalt, maar dat leidt niet automatisch tot meer steun voor de Palestijnse zaak."
Toch vindt Malcontent de steun voor de Palestijnen "uitzonderlijk laag". "Dat kan te maken hebben met het moment waarop de enquête werd afgenomen, een week na de gruweldaden van Hamas."
De Nederlandse samenleving en politiek is van oudsher Israëlgezind, zegt Malcontent. "Israël is gesticht door Europese joden. Daar hadden Nederlanders cultureel en gevoelsmatig meer mee dan met Arabieren."
Tijdens de Arabisch-Israëlische oorlog in 1967 - waarbij Israël Egyptisch, Jordaans, en Syrisch grondgebied bezette, waaronder gebieden waar Palestijnen woonden - stond tweederde van de Nederlanders achter het land. In de jaren daarna is de sympathie afgenomen, mede doordat men zich bewust werd van het geweld dat Israël gebruikt tegen de Palestijnen, zegt Malcontent.
'Gebrek aan kennis'
Ook de arbeidsmigratie uit islamitische landen naar Nederland speelde een rol. Pro-Palestijnse demonstraties, zoals die van afgelopen zondag, zijn tegenwoordig grootschaliger dan voorheen, ziet Malcontent. Maar een grote groep Nederlanders vindt het lastig om een oordeel over het conflict te vormen.
Dat komt mede door een gebrek aan kennis, vermoedt de Midden-Oosten-expert. Vorig jaar bleek uit een enquête van onderzoeksbureau I&O Research dat maar 16 procent zegt veel te weten over het conflict. Tweederde weet 'een beetje', 17 procent weet er naar eigen zeggen niks vanaf.
De interesse voor het conflict is wel aanzienlijk. Zo'n 28 procent volgt het nieuws erover intensief, 52 procent een beetje. Slechts 15 procent volgt het helemaal niet, blijkt uit de Ipsos-peiling.
