AI op de arbeidsmarkt: chatbot als doktersassistent

De opkomst van generatieve Artificial intelligence (AI) gaat de arbeidsmarkt opschudden. Voor sectoren met grote tekorten, zoals de zorg of de ICT, kan kunstmatige intelligentie uitkomst bieden, denken experts. Al zijn er ook voorspellingen dat AI kan leiden tot meer banen en dus geen einde aan de tekorten.

Bij huisartsenpraktijk Matenpark in Apeldoorn gaat de telefoon minder vaak dan vroeger. De doktersassistente heeft er zélf een assistent bij: een chatbot die 24 uur per dag aanspreekbaar is voor patiënten. De chatbot vraagt mensen naar hun klachten die gedetailleerd in het systeem worden gezet. Het scheelt de assistente veel tijd.

Huisarts Peter Dekkers ontwikkelde de chatbot 'Praat met de Dokter'. "Spreekuren staan door de vergrijzing in Nederland onder druk. Er komt nog een heel grote zorgvraag op ons af. We moeten de bestaande capaciteit dus zo goed mogelijk benutten. Eenvoudige vragen, kunnen we eenvoudig afhandelen. Voor complexe vragen willen we graag meer tijd kunnen inplannen."

Dekkers denkt dat AI kan het grote tekort in de zorg een beetje kan verlichten. "Het zal niet de enige oplossing zijn, maar voor het administreren is het een goede ondersteuning."

Opwinding en onrust

De verwachtingen van AI voor de arbeidsmarkt zijn torenhoog. Experts van OpenAI, de ontwikkelaar van ChatGPT, denken dat een groot deel van de taken bij verschillende banen kan worden overgenomen. Taken van bijvoorbeeld wiskundigen, belastingadviseurs, financieel-analisten, schrijvers en webdesigners.

Hoogleraar Maarten Goos van de Universiteit Utrecht doet onderzoek naar de invloed van technologie op de arbeidsmarkt. Hij denkt dat AI in alle sectoren kan helpen personeelstekorten op te lossen. Al zal het even wennen zijn. "Het is mogelijk een belangrijke verandering op de arbeidsmarkt, want het verandert ook onze arbeidsrelaties. Plotseling hebben we een virtuele professionele assistent naast ons. Dat is nieuw, dus daar moeten we nog mee leren omgaan."

Onder programmeurs - een vakgebied waar chronische tekorten aan personeel bestaan - heeft de komst van ChatGPT tot opwinding én onrust gezorgd. Zo bleek ChatGPT in staat om zelf de code te schrijven voor het spelletje Flappy Bird, zij het met vallen en opstaan. Sommigen verwachten dat programmeurs op termijn overbodig zullen zijn.

Maar bij softwarebedrijf Codeless in Dordrecht zijn ze daar niet bang voor. Ze werken er sinds kort met geavanceerde AI-tools die Microsoft binnenkort aan al zijn klanten gaat aanbieden. De programmeur geeft een opdracht en AI schrijft de code.

Dennis Vroegop van Codeless is enthousiast over alle mogelijkheden. "De productiviteit gaat hiermee extreem omhoog."

Nieuwe banen

Toch leidt AI er niet toe dat er minder programmeurs nodig zijn, denkt Vroegop, die al decennia in het vak zit. "Ik zie elke keer als er productiviteitsverhogende tools komen, dat de eisen strenger worden en er meer van mensen gevraagd wordt. Het werken gaat vele malen sneller, en er komt juist ander werk bij."

Verschillende onderzoeken laten inderdaad zien dat de inzet van AI netto juist banen oplevert. Uit recent onderzoek van het World Economic Forum onder bedrijven in 45 landen, blijkt dat 75 procent van alle onderzochte bedrijven AI gaat inzetten tussen nu en 2027. Een kwart van de bedrijven verwacht dat de inzet van AI leidt tot het verdwijnen van banen. Maar 50 procent verwacht juist dat AI nieuwe werkgelegenheid zal scheppen.

"Het netto effect is altijd geweest dat technologie heeft geleid tot meer banen. Andere banen, maar wel meer banen", zegt hoogleraar Goos. "Zo voorspelde econoom Keynes aan het begin van de twintigste eeuw dat toekomstige generaties werkloos zouden worden door de technologische vooruitgang. Dat is niet gebeurd. Er is juist steeds meer werk bijgekomen."

Huisarts Dekkers wil met meer geavanceerde AI zijn chatbot verder verbeteren en uitbreiden. De assistente of de huisarts helemaal vervangen, ziet hij niet gebeuren. Dekkers: "De komende tijd gaan we de chatbot uitrollen bij meerdere praktijken. De taal moet verbeteren en een chatbot moet eigenlijk naarmate er meer gebruikers zijn, steeds beter gaan werken."