Frankrijk accepteert geen migranten meer die zonder papieren willen doorreizen vanuit Italië. De Franse regering heeft 150 extra politiemensen en ME ingezet die dag en nacht langs de Frans-Italiaanse grens patrouilleren. "Op dit moment pakken we tussen de 100-150 mensen op, per dag", zegt de chef grenspolitie Philippe Vicente.
Het gaat vooral om zwarte Afrikanen die door racistische klopjachten Tunesië zijn uitgejaagd en smokkelaars flink betaalden voor een tocht naar Lampedusa. Ze willen per se doorreizen naar West-Europa en geven niet zomaar op: "Ik blijf het proberen, al moet het duizend keer."
Op de stoep bij de Franse douanepost in Menton zitten acht Ivorianen die net zijn opgepakt. Hun stoffige schoenen zijn uit, hun tenen opgezwollen. Het was hun eerste poging om Frankrijk binnen te komen, lopend en per trein. Maar bij de eerste halte zijn ze uit de coupé gehaald. Er zit niks anders op dan acht kilometer terug te lopen naar de Italiaanse grensstad Ventimiglia.
Begin deze maand heeft de Franse regering extra strenge controles ingevoerd aan de Italiaanse grens. Aan de grensovergang bij Menton staan acht ME-bussen klaar. Agenten controleren elke vrachtwagen of minibus, elke trein die Frankrijk binnenrijdt.
Illegale banen
Volgens de Schengenregels kunnen lidstaten voor een beperkte periode grenscontroles introduceren aan hun binnengrens als er een ernstige bedreiging is voor de interne veiligheid. De Franse regering ziet dit jaar recordaantallen migranten aankomen op Lampedusa en Sicilië en wil niet dat ze doorreizen naar Frankrijk.
Veel migranten woonden al jaren in Tunesië en hadden daar illegale banen. Maar geen zwarte Afrikaan voelt zich daar meer veilig, vertelt een jongeman uit Guinée: "Tunesiërs vielen om 3.00 uur 's nachts ons huis binnen en pakten al mijn geld en spullen af." Hij betaalde een smokkelaar en zwierf drie dagen op zee in een stalen sloep met kapotte motor en werd uiteindelijk gered.
Er is nog een reden voor de plotselinge toename van het aantal migranten aan de Franse grens: het land mag alleenreizende minderjarigen niet terugsturen. Die 'uitweg' lijkt steeds meer bekend en Afrikaanse families sturen jonge zonen vaak vooruit.
Europacorrespondent Saskia Dekkers volgde een groep West-Afrikanen die zich aan de zware tocht waagden om de Frans-Italiaanse grens over te steken.
Het grensdepartement Alpes-Maritimes moet jongeren wiens leeftijd geloofwaardig is opvang en onderwijs geven. De kosten zijn voor het departement. Directeur Charles Ange Ginésy slaat al maanden alarm. "We hebben geen exacte cijfers van migranten die illegaal ons land in reizen, maar aan de cijfers van minderjarigen zien we dat het uit de hand loopt." Het departement moest in 2023 al tweeduizend alleenreizende minderjarigen opvangen.
De rechts-populistische politicus Jordan Bardella, de nieuwe leider van Marine Le Pen's partij het Rassemblement National beschuldigt de regering Macron van een 'failliet migratiebeleid' en noemt de opvang van minderjarigen een schandaal.
De Franse minister van binnenlandse zaken, Gérald Darmanin, reageerde woest. Hij noemt de Italiaanse premier Giorgia Meloni 'een vriendin van mevrouw Le Pen die niet in staat is de migratieproblemen op te lossen, iets dat ze haar kiezers wel beloofde'.
Frankrijk is favoriet
De West-Afrikanen zien in Italië geen toekomst en vanwege de taal is Frankrijk de favoriete bestemming. Volgens Vincent van de grenspolitie is het onmogelijk om alle migranten te stoppen, zeker in het uitgestrekte berggebied: "We kunnen onmogelijk elke dertig meter een politieman stationeren".
Mensensmokkelaars doen goede zaken. Voor tweehonderd euro per persoon brengen ze mensen samengeperst in busjes, vrachtwagens of treinwagons de grens over. Af en toe wordt er een smokkelaar betrapt. Die riskeert jaren celstraf.
Mensen die zich geen smokkelaar kunnen permitteren proberen het via wandelroutes langs de kust en zelfs via bergpassen in de Zuidelijke Alpen. Een gevaarlijke tocht van wel twintig uur langs steile skipistes met hier en daar nog oude sneeuw.
'Dit keer halen we het'
Een twintigtal West-Afrikanen heeft zich dik aangekleed en speurt op hun telefoon naar de slimste bergpaden om zo onzichtbaar mogelijk te blijven. De politie mag sinds deze week met drones het grensgebied controleren. En de pakkans is vergroot.
Hijgend beschrijven twee jonge vrouwen uit Guinée hoe ze een dag eerder de route liepen en vlak voor de grens zijn opgepakt. Ze proberen het vandaag opnieuw: "Het is zwaar, maar dit keer halen we Frankrijk". Een jonge Ivoriaan vertelt waar hij lopend aan denkt. "Aan mijn familie. We zijn arm en iemand moet zich opofferen." Hij zegt dat hij vijftien is en dat het hoe dan ook moét lukken: "Ik heb de boottocht naar Lampedusa overleefd, daarbij vergeleken is dit niks."
