Crisisnoodopvang voor asielzoekers die door de veiligheidsregio's wordt verzorgd, is gemiddeld twee keer zo duur als de reguliere opvang door het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) in asielzoekerscentra. Dat blijkt uit een rondgang van Nieuwsuur langs de veiligheidsregio's.
Gemiddeld berekenen veiligheidsregio's tussen de 130 en 175 euro per persoon per nacht door aan het COA, terwijl die organisatie zelf gemiddeld 76,90 euro rekent voor een plek. De veiligheidsregio's zeggen zulke hoge kosten te hebben omdat er allemaal noodvoorzieningen getroffen moesten worden voor het opzetten van de locaties.
Crisisnoodopvang is vaak ondergebracht in sporthallen, cruiseschepen, kantoorgebouwen of zelfs gemeentekantoren. Het bedrag dat de veiligheidsregio's doorberekenen aan het COA is inclusief drie maaltijden en beveiliging. Tot 2020 mochten gemeentes maximaal 100 euro doorberekenen aan het COA, dat maximum is losgelaten.
Toen vorig jaar zomer bij het aanmeldcentrum in Ter Apel asielzoekers massaal buiten moesten slapen, kregen de 25 veiligheidsregio's het verzoek om met spoed tijdelijk crisisnoodopvang in te richten om Ter Apel te ontlasten. Inmiddels leven duizenden mensen al tenminste zes maanden in deze tijdelijke opvanglocaties. Uit een Kamerbrief van 28 april blijkt dat de crisisnoodopvang weer verlengd wordt naar 4 september.
Minder vaste opvang
Staatssecretaris Eric van der Burg kondigde vorige week aan dat hij streeft naar de bouw van meer vaste azc-locaties om de kosten te beperken. Het is nog onduidelijk hoe die kunnen worden gerealiseerd, omdat is gebleken dat gemeenten geen plek hebben voor vaste locaties.
Sinds 2018 wilde het ministerie juist zo min mogelijk vaste opvang om flexibel op de instroom te kunnen reageren. Op dit moment zitten er zo'n 30.000 asielzoekers in de 81 vaste azc-locaties, 15.000 in de noodopvanglocaties van het COA en ruim 7000 asielzoekers zijn ondergebracht in een onbekend aantal grote en kleine crisisnoodopvanglocaties die door de veiligheidsregio's zijn ingericht.
Om de asielzoekers in de crisisnoodopvang adequaat te kunnen opvangen, regelt iedere veiligheidsregio zelf de catering, de beveiliging en het personeel dat nodig is om de bewoners te begeleiden. In de regio Friesland - waar in de gemeente Kollum, Drachten en Harlingen crisisnoodopvang is gerealiseerd - profiteren lokale ondernemers mee.
Het koken voor zoveel nationaliteiten was wel even wennen.
Restaurant Spinoza in Leeuwarden heeft de keuken zodanig aangepast dat voor 300 asielzoekers drie keer per dag een maaltijd kan worden geserveerd. 25 euro per persoon per dag brengen ze daarvoor in rekening bij de veiligheidsregio. Zeven dagen per week. Ter vergelijking: het COA zelf voorziet de asielzoekers in azc's en noodopvanglocaties van eten voor 9 euro, geleverd door een Belgische cateraar. Uiteraard gaat het hierbij om een veel groter aantal maaltijden, namelijk ruim 40.000 per dag. De kleinschaligheid van de crisisnoodopvang maakt het veel duurder.
Ralph Pol van restaurant Spinoza: "Het is voor ons een mooie bron van inkomsten geworden na de coronatijd. En de hele regio profiteert mee, want we kopen in bij de lokale groenteboer, de slager en de bakker. Het koken voor zoveel nationaliteiten was wel even wennen. We moesten even zoeken wat mensen graag willen eten. Maar nu zijn de klanten meestal tevreden."
'Aantrekkelijke aanvulling'
Wie ook van de crisisnoodopvang profiteert, is beveiligingsbedrijf More2safety uit Almere. Zij hebben nu al een paar keer ingetekend op de beveiliging van crisisnoodopvang, volgens directeur Michael Boekee een klus "die niet ieder bedrijf aankan". Hoewel hij niet wil zeggen hoeveel hij voor zijn beveiligers doorberekent aan de veiligheidsregio's, wil hij wel kwijt dat het een aantrekkelijke aanvulling is van zijn toch al goed gevulde opdrachtenportfolio. "We doen normaal gesproken veel evenementen, maar dit is ook wel heel afwisselend."
Derk Moor, de woordvoerder van de veiligheidsregio Friesland kan niet zeggen of de crisisnoodopvang een vast onderdeel blijft van de asielopvang. "Dat is aan Den Haag. Wij zijn maar een veiligheidsregio die normaal verantwoordelijk is voor het blussen van branden of het redden van mensen. Asielopvang is niet onze taak."
