De besmettingscijfers dalen en toch klinkt de roep om strengere maatregelen steeds luider. Reden: de opmars van de Britse variant van het coronavirus.
Ook deskundigen pleiten voor een avondklok of bezoekverbod om te voorkomen dat de besmettingscurve straks weer "razendsnel" omhoog gaat. "Hoewel de lockdown wel werkt, verwachten we dat met alleen de huidige maatregelen de besmettingen weer gaan toenemen vanwege die Britse variant", zegt epidemioloog en gedragswetenschapper Esther Metting. "En dan komt de zorg, die het nu nog maar net aan kan, enorm in de problemen."
30 procent besmettelijker, minder dan gedacht
De nieuwe virusvariant is voor een geïnfecteerde niet per se gevaarlijker. Het gevaar schuilt in de grotere besmettelijkheid, legt gezondheidseconoom en epidemioloog Koen Pouwels uit. Hij werkt sinds twee jaar aan de universiteit van Oxford en doet daar grootschalig corona-onderzoek. De Britse regering baseert haar coronabeleid voor een belangrijk deel op het onderzoek van Pouwels en zijn collega's.
"We nemen sinds 26 april duizenden coronatesten per dag bij mensen af", zegt Pouwels. "Onze studie is gebaseerd op 1,5 miljoen monsters. De laatste belangrijke bevinding is dat de nieuwe variant 30 procent besmettelijker is dan de oude."
Eerder werd geschat dat de Britse mutant 40 tot 70 procent besmettelijker is. Pouwels: "Onze studie, met veel meer representatieve data, laat zien dat het minder besmettelijk is dan we eerst dachten. Maar het is alsnog een stuk meer besmettelijk dan andere varianten, en dat levert wel echt een groot probleem op. De variant is op termijn gevaarlijker voor de bevolking dan, bijvoorbeeld, een variant die 30 procent dodelijker is."
De hogere besmettelijkheid betekent dat de Britse variant sneller verspreidt en op een gegeven moment het grootse deel van de infecties veroorzaakt. Metting: "In Engeland kwam de variant in oktober opzetten en in korte tijd werd de helft van de besmettingen erdoor veroorzaakt. In Nederland testen we steekproefsgewijs op de Britse variant en zie je dat in drie weken tijd de aanwezigheid van de variant van 1 naar 12 procent is gegaan."
Je moet een maatregel nemen die het aantal contacten doet afnemen. Dat kan een avondklok zijn.
De experts van het OMT verwachten dat in Nederland in de loop van februari de nieuwe variant dominant is. Het 'gewone' virus is tegen die tijd op een relatief laag niveau, maar die winst wordt tenietgedaan door de opmars van de Britse variant. Zonder extra maatregelen slaat de afname van het totale aantal corona-infecties in maart om in een toename.
Daarom zien deskundigen drastischere maatregelen als onvermijdelijk. Pouwels: "Je moet een maatregel nemen die het aantal contacten doet afnemen. Dat kan een avondklok zijn."
België en Frankrijk hebben al een avondklok, maar het is lastig te meten hoe effectief die precies is "omdat allerlei landen verschillende interventies tegelijk invoeren", zegt Pouwels. Hij benadrukt dat er hoe dan ook iets moet gebeuren om de contacten tussen mensen en daarmee het aantal infecties, te verminderen.
Bezoekbubbel
Een andere mogelijke maatregel is het verder verlagen van het maximale aantal gasten. "Studies laten zien dat als mensen zich hier enigszins aan houden, het al best effectief kan zijn", zegt Pouwels.
Nu mogen we in Nederland twee bezoekers per dag ontvangen. "Dat vind ik best veel omdat je dan in theorie 14 mensen per week kunt besmetten. Als je maximaal één huishouden ziet, is die route van besmetting ingedamd."
Bij Pouwels in Engeland is de coronasituatie door de nieuwe variant de afgelopen weken zo slecht, dat er helemaal geen bezoek aan andere huishoudens meer is toegestaan. Sommige Britten, zoals alleenstaanden, mogen wel een 'bubbel' vormen met één ander huishouden.
Laat de overheid, die steeds te laat is, nu maar eens op tijd zijn met extra maatregelen.
Engeland had pas laat in de gaten dat terwijl het aantal positieve gevallen tijdens de lockdown daalde, het aantal besmettingen door de nieuwe variant juist steeg. Pouwels: "Toen wisten we überhaupt nog niet dat die nieuwe variant bestond."
Het land was daardoor te laat met extra strenge maatregelen om een snelle stijging van de curve te voorkomen. "Het voordeel voor Nederland is dat het goed de nieuwe variant in de gaten kan houden en een situatie zoals die in Engeland nog kan voorkomen", zegt Pouwels.
Wachten tot de daling van de cijfers stagneert om mensen makkelijker te overtuigen van de noodzaak van extra maatregelen, is een risico, zegt Metting. "Ik zou zeggen: laat de overheid, die steeds te laat is, nu maar eens op tijd zijn. Extra maatregelen, bovenop de huidige, zijn nu gewoon onontkoombaar. Dat kan de avondklok zijn, een bezoekverbod, een afstandsrestrictie om je huis. Of mensen beter ondersteunen bij thuisisolatie na een positieve test. Want het is nog niet stil op de weg."
