Het kabinet moet in de komende maanden cruciale beslissingen nemen: hoe komt Nederland uit de recessie? Door slim te investeren, zeggen twee belangrijke adviesorganen, in Nederland het Planbureau voor de Leefomgeving en in Parijs het Internationaal Energieagentschap. Dan komen ook de klimaatdoelen van Parijs dichterbij en ontstaan er tegelijkertijd veel banen.
Regeringen in de hele wereld hebben duizenden miljarden gereserveerd om hun economie weer op gang te helpen na de coronacrisis. Maar hoe gaan ze dat geld besteden? Frankrijk en Duitsland hebben al vergevorderde plannen voor groene herstelpakketten.
Met Prinsjesdag in het vizier wordt er in Nederland nu over nagedacht door het kabinet. Volgens de directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving, Hans Mommaas, staan we op een kantelpunt. "De komende zes maanden zijn cruciaal."
40 jaar vast aan een kolencentrale
Mommaas stelt voor om op drie terreinen fors te investeren: het goed isoleren van bestaande- en nieuwbouw, versnelde aanleg van laadinfrastructuur voor elektrisch vervoer én investeren in schone infrastructuur voor de zware industrie. "Je kan slim investeren of nog slimmer investeren. Het is zaak om nu te investeren op zo'n manier dat het houdbaar is voor de toekomst."
Het zou best kunnen dat uiteindelijk niet het geld het probleem is, maar of er wel voldoende handjes zijn.
Het Internationaal Energieagentschap (IAE) in Parijs adviseert regeringen hoe ze hun energiebeleid kunnen verbeteren. Het agentschap werd opgericht na de oliecrisis in de jaren 70, om energietekorten te voorkomen. Nu heeft het agentschap een dringende boodschap aan de dertig leden, waaronder Nederland.
"Ik ben bang dat als landen hun energiebeleid niet veranderen en ze investeren in de verkeerde dingen, dat het uiteindelijk veel duurder gaat worden om de klimaatdoelen te halen", zegt IEA-directeur Fatih Birol. Als voorbeeld noemt hij het bouwen van kolencentrales. Dat gebeurt in China nog volop. "Als je een inefficiënte kolencentrale bouwt, zit je daar ongeveer veertig jaar aan vast. Dan zet je jezelf klem voor de toekomst."
Voldoende handjes
Birol denkt dat er miljoenen banen kunnen ontstaan door het isoleren van huizen en de bouw van windmolens en zonneparken. Maar Nieuwsuur-econoom Mathijs Bouman zet een kanttekening bij die hoop. "Tijdens de energietransitie moet inderdaad een hoop werk verzet worden. Je ziet dat het vooral banen zijn die verdwijnen in olie en gas die worden vervangen voor banen in de groene industrie. Maar het levert niet veel extra banen op."
Het zal tijd gaan kosten om mensen die nu door de crisis werkloos zijn geworden, om te scholen, zegt Bouman. Mommaas is het daar mee eens. "Het zou best kunnen dat uiteindelijk niet het geld het probleem is, maar de vraag of er voldoende bouwcapaciteit is, voldoende handjes om dit allemaal te kunnen aanpakken."
Ambities
Birol heeft vertrouwen dat Europese overheden de juiste dingen zullen doen. Hij prijst ook de Europese plannen voor een 'Green Deal'. Volgende week nemen de regeringsleiders een besluit over de besteding van 1850 miljard euro aan herstelplannen. "Europa is maar verantwoordelijk voor acht procent van de wereldwijde uitstoot. Dus ik hoop dat andere landen een voorbeeld nemen aan die ambities."
Econoom Bouman denkt dat klimaat uiteindelijk toch niet de belangrijkste factor zal zijn bij het nemen van die beslissingen in Nederland. "Als er gekozen moet worden uit dat hele pallet van plannen straks, dan zal toch vooral worden gekozen voor het redden van banen in bestaande bedrijven. Je zag dat bij KLM ook. Er kwamen wel wat eisen rond bio-kerosine en minder lawaai. Maar het ging toch vooral om het redden van de huidige werknemers van KLM."
