We zijn nog lang niet van het coronavirus af, dus ziekenhuizen en huisartsen moeten de overige zorg snel hervatten. Die oproep doet Ernst Kuipers, bestuursvoorzitter van het Erasmus MC, in Nieuwsuur. "Dit is het nieuwe normaal. De covid-epidemie is nog lang niet over. We moeten ons prepareren om ook andere patiënten weer vol te ontvangen."
Kuipers is als voorzitter van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding verantwoordelijk voor de coördinatie van alle corona-zorg. Corona heeft de overige zorg "gegijzeld", zegt hij. "Huisartsenpraktijken hebben veel aandacht voor covid-19, waardoor reguliere patiëntenzorg minder goed mogelijk is. Hetzelfde geldt in ziekenhuizen, bijvoorbeeld bij spreekuren."
In een enquête van Nieuwsuur en de Patiëntenfederatie gaf twee op de drie patiënten van wie een behandeling of operatie is afgezegd, al aan dat het uitstel gevolgen heeft. Ook artsen uitten grote zorgen: "Het hele zorgsysteem ligt plat en draait om covid-19-patiënten."
Kuipers: "Sommige zorg kan best lang wachten, hoewel misschien vervelend. Maar er zijn ook heel veel aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten, oncologische chirurgie of chemotherapie voor kanker, waarbij dat niet kan. Die behandelingen kun je misschien een of twee weken uitstellen, maar daarna krijg je een verslechtering van het ziektebeeld en heb je meer intensieve behandelingen nodig."
'Eigenlijk voldoende capaciteit'
Dat veel 'gewone' zorg niet doorgaat, komt niet alleen doordat zorgverleners zich de afgelopen weken vooral hebben gefocust op het indammen van de pandemie. "De vraag is ook sterk gedaald, vreemd genoeg", zegt Kuipers. "Het kan zijn dat patiënten bang zijn in het ziekenhuis besmet te raken met corona. Die kans is buitengewoon klein, ziekenhuizen hebben daar zeer adequate maatregelen tegen genomen."
Ook denken veel mensen volgens Kuipers dat er geen plek is. "Dat is niet zo. Op dit moment hebben we eigenlijk voldoende capaciteit in vrijwel alle ziekenhuizen voor opvang van overige patiënten. Daarom een oproep om zowel in de huisartsenpraktijken als in de ziekenhuizen deze zorg nu alweer op te pakken."
De Nederlandse Zorgautoriteit, het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding en de Federatie Medisch Specialisten bekijken nu welke niet-corona zorg binnenkort hervat kan worden.
'Nog geen rust in ziekenhuizen'
Kuipers benadrukt wel dat de rust in ziekenhuizen nog niet bepaald is teruggekeerd. "De toename van het aantal bezette IC-bedden vlakt af, maar we draaien nog altijd op meer dan 160 procent van de normale capaciteit. Het blijft improviseren." Voordat álle reguliere zorg is hervat, moet het aantal covid-patiënten op de IC, nu zo'n 1400, volgens hem onder de 1000 dalen.
En dat kan nog een hele tijd duren. "We moeten er rekening mee houden dat het aantal patiënten nog lang hoog blijft. Een extra nadeel en risico daarvan is dat als je maatregelen in de maatschappij versoepelt, we alsnog weer een piek krijgen en we patiënten mogelijk niet op een adequate manier kunnen opvangen."
Tests en apps
Het aantal besmettingen moet daarom laag blijven om maatregelen te kunnen versoepelen, zo adviseert ook het RIVM. De overheid is van plan grootschalig te testen om erachter te komen wie besmet en immuun zijn.
Dit is een grote wijziging in het beleid van de overheid, zegt Kuipers. "Eerst gold dat we weinig testcapaciteit hadden. Dat is veranderd. Oorspronkelijk was alle focus op contactonderzoek van iedere individuele patiënt. Dat kan als je er een, twee of tien hebt, maar niet meer als er duizenden zijn. Tenzij je het op een heel slimme manier doet." En dat gaat nu dus gebeuren, waarschijnlijk met behulp van apps.
