Het hoofd van de intensive care in het Amsterdam UMC, locatie VUmc, luidt de noodklok over patiënten die géén corona hebben. Doordat de focus nu uitsluitend op corona-patiënten lijkt te liggen, lopen andere patiënten grotere risico's, waarschuwt Armand Girbes. Andere artsen uiten tegenover Nieuwsuur vergelijkbare zorgen.
"Het hele zorgsysteem ligt plat en draait om covid-19-patiënten", zegt Girbes. "Ook ik ben nu bezig om veel extra IC-bedden vrij te maken voor covid-19-patiënten. Maar wie denkt er aan de reguliere patiënten?" Hij vreest dat mensen kunnen komen te overlijden omdat ze niet op tijd worden geholpen.
'Uitstel kan fataal zijn'
Bijna de helft van de reguliere zorg gaat niet door vanwege de uitbraak van het coronavirus. Gisteren waarschuwden onderzoekers in het Financieele Dagblad dat dit tot oplopende wachtlijsten en daardoor mogelijk ook tot gezondheidsrisico's leidt.
Uit een enquête van Nieuwsuur en de Patiëntenfederatie bleek al dat de meerderheid van de patiënten van wie een zorgafspraak door corona is afgezegd, zich zorgen maakt. Twee op de drie denkt dat het uitstellen van de behandeling of operatie gevolgen heeft.
Spoedeisende operaties gaan gewoon door, maar ook het uitstellen van niet-spoedeisende zorg kan grote gevolgen hebben, ziet Girbes. "Als je in een nauwkeurig chemotraject zit met een geplande operatie en de operatie is uitgesteld, lijkt dat niet meteen spoedeisend. Maar op de lange termijn kan dat wel fataal zijn."
"Wat we niet doorhebben is dat op deze manier ook mensen uit de reguliere zorg, die nu niet op tijd worden geholpen, slechtere kansen hebben en zelfs doodgaan."
Verborgen doden
Ook VUmc-radioloog Martijn Meijerink maakt zich zorgen. "Acute behandelingen gaan gewoon door. Maar dan is er een groep met patiënten die eigenlijk niet kunnen wachten, maar nog geen acute problemen hebben."
Zo noemt Meijerink het voorbeeld van een patiënt van wie een bloedvat op springen staat. "Je weet dat er een aanzienlijke kans is dat dit gebeurt binnen twee tot drie weken. Deze mensen kunnen we nu niet helpen maar worden bovenaan de wachtlijst gezet en dan ben je afhankelijk van de beperkte anesthesie-plekken en operatieplekken."
Om de schaarse capaciteit te verdelen moeten dramatische beslissingen genomen worden, vertelt Girbes. "Over deze dilemma's moeten we nu nadenken: help ik op de IC deze covid-19-patiënt die ook al in het verleden hartfalen en nierproblemen heeft gehad en die na drie weken IC een zeer grote kans heeft dat hij het niet overleeft? Of helpen we een niet-coronapatiënt die op de wachtlijst staat voor een openhartoperatie?"
Meijerink: "Dit zijn keuzes die we niet eerder hebben gemaakt. Sommige procedures stel je uit naar een gevaarlijke datum. Met dit soort keuzes maak je niet altijd de goede keuzes. Er zullen patiënten zijn die ik niet meer kan behandelen."
"Wat ik erg vind is dat we nu passief deze keuzes lijken te maken", zegt Girbes. "We kiezen namelijk niet echt: we laten, los van acute gevallen, alle covid-19-patiënten voorgaan. Hierdoor krijg je straks verborgen doden. Er wacht ons straks een grote ramp. Ik wil geen paniek zaaien, maar ik maak me wel zorgen."
'Dit is gewoon de realiteit'
Ook Meijerink is alarmistisch. "Zeker, een aantal mensen zal hierdoor overlijden. Dat is een feit. De zorg was al onderbemand." Zo wordt volgens hem de termijn van zes weken waarbinnen patiënten met een groeiende tumor geholpen moeten worden, deze dagen ruim overschreden. En dat kan fatale gevolgen hebben.
Toch ziet hij niet hoe het anders zou moeten. "Als ik zie hoeveel mensen overlijden aan corona en hoe hard de IC-bedden nodig zijn, dan is dit gewoon de realiteit."
Volgens Girbes is er behoefte aan een 'helicopterview': hoelang blijft de zorg op deze manier doorgaan? Hoe gaan we straks de zorg weer verdelen? "Iedereen werkt enorm fanatiek en gefocust aan covid-19. Ik begrijp dat, maar er moet nu iemand opstaan die het overzicht heeft."
