Het is terug op de politieke agenda: rekeningrijden, dus betalen als je de auto pakt. Het moet leiden tot minder uitlaatgassen én natuurlijk minder files. Maar om dat laatste te realiseren moet je volgens verkeersdeskundigen ook het rijden tijdens de spits extra belasten. Werkt dat in de praktijk?
In de Zweedse hoofdstad Stockholm hebben ze er al elf jaar ervaring mee. Forensen moeten tol betalen als ze met de auto de stad in of uit rijden. De prijs wordt bepaald door het tijdstip. Op de duurste momenten, in de ochtend- en avondspits, betalen de Zweden omgerekend zo'n 7 euro.
Camera's registreren hun nummerplaten en automobilisten krijgen een keer per maand een rekening op de mat. Volgens het hoofd van de verkeersdienst in Stockholm is het systeem zeer effectief en staan er nu minder files.
Wij namen de proef op de som en reden een dagje mee met een Zweedse forens:
Volgens Bert van Wee, hoogleraar Transportbeleid aan de TU Delft, bewijst het voorbeeld van Stockholm dat spitsheffing werkt om files te verminderen. Maar voor Nederland ziet hij dan wel een ander systeem voor zich en geen tolpoorten boven de snelweg.
"Het zou betekenen dat iedereen een chip in zijn auto zou krijgen. Maar dat is waarschijnlijk wel duur. Omdat zo'n systeem nog nergens bestaat, is het moeilijk in te schatten wat het allemaal gaat kosten", zegt Van Wee.
Moeilijke beslissing opknippen
Volgens de hoogleraar zou zo'n landelijk systeem in fases moeten worden ingevoerd. "Eerst zou er een vlakke prijs per kilometer moeten worden ingevoerd. Dat kan met een goedkope chip die wordt afgelezen en is vrij simpel. Dan kunnen mensen ook vertrouwen krijgen in het systeem."
Uiteindelijk kan er dan een heffing komen op basis van waar en wanneer een automobilist rijdt, dus een spitsheffing. "Want dat is uiteindelijk het meest effectief tegen files, maar ook het meest controversieel. Daarom is het handig om zo'n moeilijke beslissing op te knippen", zegt Van Wee.
Er zijn meer argumenten dan ooit om rekeningrijden in het voeren, maar het vergt wel politieke lef.
Over rekeningrijden wordt al heel lang gesproken, ook in de politiek. Het is een beladen onderwerp. Toenmalig minister van Verkeer Tineke Netelenbos zette eind jaren 90 al een proef op voor rekeningrijden. Maar zij en haar opvolgers slaagden er niet in om de heffing in te voeren.
Van Wee vraagt zich af of het er nu wel gaat komen. "In het Klimaatakkoord is voorgesteld dat er naar zo'n systeem toegewerkt wordt. Een belangrijk argument voor het invoeren is de opdrogende belastingen door de opkomst van elektrische auto's. En daarnaast zijn er de steeds erger wordende files en de klimaatproblematiek."
Hij vervolgt: "Dus eigenlijk zijn er nu meer argumenten dan ooit om het in te voeren. Maar het vergt wel politieke lef. En daar heeft het de afgelopen dertig jaar aan ontbroken in dit dossier."
