Het is droog op de oevers van de IJssel. En ook op de rivier zelf zijn de gevolgen van het watertekort duidelijk merkbaar. "De stranden, de zanduiterwaarden, komen al boven water', zegt binnenschipper Rein Schut.
Met extra aandacht manoeuvreert hij zijn vrachtschip de Martinique tussen het andere verkeer door. "Dat jachtje vaart daar en daar vaart nog een schip. Wij varen hier, dus het wordt echt wel een stuk smaller voor iedereen."
De IJssel krijgt veel te weinig water uit de Rijn, vooral vanwege het neerslagtekort in Duitsland. Als gevolg daarvan daalt het peil, in de rivier en zelfs het in het IJsselmeer, hét grote zoetwaterreservoir voor Noord- en West-Nederland.
Langs de IJssel kleurt het landschap langzaam bruin. De Achterhoek, tussen IJssel en Duitse grens, worstelt met de laagste grondwaterstand in meer dan 40 jaar.
Gevolgen voor de winter
Sommige boeren mogen niet meer sproeien. Anderen hebben geluk, zoals melkveehouder Ilse Hartemink in het Gelderse Vierakker. Zwanger en wel bedient ze de pompen die zestien uur per dag het land nat houden.
"Wij mogen gelukkig nog uit het grondwater pompen. Vijf kilometer verderop is dat al verboden. Dus die mogen niet meer sproeien. Ik denk niet dat het nog heel lang duurt voor het voor ons ook verboden wordt."
Haar koeien hebben het warm. Dat is vervelend. Maar erger is het probleem van het gras. "Als we helemaal niet meer mogen beregenen, dan hebben wij een probleem, want dan komen wij ook de winter niet door met het voer."
Het blijft niet bij sproeiverboden. Vandaag is ook een verbod ingesteld voor het vee op de dijken: schapen en andere grazers moeten eraf.
"De grasmat is het jasje om de dijk heen. Dat is erg belangrijk voor ons, met name voor de wintermaanden", zegt Freddie Schutte van Waterschap Drentse en Overijsselse Delta. "Die grasmat krijgt het op dit moment erg voor de kiezen, vooral omdat het droog is. Als we er dan ook nog beweiding op zou laten, dan gaat 'ie nog verder achteruit."
Topjaar
De droogte veroorzaakt niet alleen maar ellende. Wiebe Dirksen kan zijn geluk niet op. Hij runt De Swolse Marken, een kleine wijngaard vlakbij bij Zwolle, en verwacht dit jaar zo'n duizend liter wijn te produceren.
"Dit kan een topjaar worden voor de Nederlandse wijn. We hebben deze wijngaard nu twaalf jaar, maar dit heb ik nog niet eerder meegemaakt: zoveel druiven en nu al kleurend. We zijn nog maar net begonnen aan augustus, en dat het nu al paars kleurt, is ongelofelijk."
Dirksen hoeft zich als een van de weinigen niet druk te maken over watergebrek. Zijn wijngaard ligt op rivierklei van de IJssel en die houdt veel vocht vast. "De druiven zitten in het grondwater met de wortels. Dus nee, we hoeven echt geen water te geven."
