Wordt het ja of nee? Morgen mogen we in een raadgevend referendum stemmen voor of tegen de nieuwe bevoegdheden voor de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Het blijft voor veel mensen een lastige afweging tussen privacy en veiligheid.
In de nieuwe inlichtingenwet staat dat de AIVD en de MIVD informatie mogen verzamelen op de kabel, op internet. Op dit moment mogen ze dat alleen als ze al iemand in het vizier hebben, volgens de nieuwe wet mogen ze ook op grote schaal informatie verzamelen.
Tegenstanders, zoals Amnesty en Bits of Freedom, zijn bang dat dit de privacy van burgers schendt. Volgens Rob Bertholee, hoofd van de AIVD, is de nieuwe wet juist nodig om terreur tegen te gaan en om cyberaanvallen beter te kunnen onderzoeken.
Wat moet je weten over de nieuwe inlichtingenwet? Wat gaat er veranderen en wie houdt er toezicht op de diensten? In onderstaande video zetten we de belangrijkste vragen (met antwoorden) op een rij.
Niet alleen het ongericht en op grote schaal aftappen op internet is een discussiepunt. In de nieuwe inlichtingenwet staat ook dat de inlichtingendiensten mogen hacken "via derden". Als de diensten iemand in het vizier hebben, maar die persoon niet direct kunnen hacken, mogen ze dat doen via de computer van een bekende van de verdachte. Bijvoorbeeld een huisgenoot, een vriend of familielid.
Dna-profielen mogen langer worden bewaard
Een ander punt van discussie is de dna-databank. De AIVD en de MIVD mogen dna-materiaal en -profielen nu niet langer bewaren dan noodzakelijk. In de praktijk houden ze zich daar niet altijd aan, want in 2015 is de AIVD nog op de vingers getikt door de toezichthouder. De dienst deed toen onderzoek naar de Hofstadgroep en bewaarde bekertjes - waar speeksel van de leden op zat - te lang.
Volgens de nieuwe wet mogen dna-profielen dertig jaar worden bewaard. Ook mogen ze met buitenlandse diensten worden gedeeld. Hoewel het volgens Bertholee zou gaan om "enkele tientallen dna-profielen", maken tegenstanders zich zorgen om de mogelijkheid om dna op te slaan omdat er in de wet geen criteria staan voor wie wel of niet in de databank terecht mag komen.
Opnieuw over de wet praten
Het referendum van morgen over de inlichtingenwet is een raadgevend referendum, het kabinet kan de uitslag dus ook naast zich neerleggen. Maar bij een gehaalde opkomstdrempel en een meerderheid die tegen is, is de Kamer wel verplicht om opnieuw over de wet te praten.
