Allerlei bewegingen vandaag in de Europese Unie: in Brussel werd voor het eerst onderhandeld over de brexit. En met het vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie en de versterking van de Frans-Duitse relatie, is het voor premier Mark Rutte belangrijk om nieuwe bondgenootschappen te smeden.
Dat deed Rutte vandaag in Warschau, waar hij sprak met de regeringsleiders van Luxemburg, België en vier Oost-Europese landen: Polen, Hongarije, Tsjechië en Slowakije.
"We zijn er continu mee bezig om te zorgen dat we goed samenwerken in Europa. En dat we op die manier onze belangen ook kunnen verzekeren", legt Rutte uit.
Rutte hoopt dat de Oost-Europese landen de rol van Groot-Brittannië overnemen. Want Polen en Hongarije zijn net als de Britten tegen meer Europa. Maar richt deze nieuwe vriendschap zich dan tegen de grootmachten Frankrijk en Duitsland die wel meer macht voor Brussel willen. "Nee", zegt Rutte. "Maar wat wel het probleem is, is dat straks in de balans in de EU de stem van het Verenigd Koninkrijk er niet meer zal zijn."
Verdeling vluchtelingen
Rutte heeft kritiek op Hongarije, Tsjechië en Polen omdat zij hun afspraken niet nakomen over de herverdeling van vluchtelingen over Europa. Deze landen weigeren asielzoekers op te nemen uit Griekenland en Italië.
"Je kan dan niet als Oost-Europa zeggen: wij doen niet mee met de eerlijke verdeling van vluchtelingen in Europa. Ze doen bijna niks, en dat hebben we ook met ze besproken."
Ook heeft Rutte kritiek op het beleid van de Poolse regeringspartij dat de onafhankelijkheid van de media en de rechterlijke macht aantast. Ze willen in Polen namelijk rechters laten benoemen door de overheid. Volgens Rutte is dat in de Europese Unie onaanvaardbaar.
"Ze hebben hier een democratische rechtstaat met een scheiding der machten, net als in Nederland. Het is belangrijk om te voorkomen dat een van die machten te overheersend wordt en te veel macht krijgt. Het is een risico als je je als overheid gaat mengen in de rechtspraak."
Brexit-onderhandelingen
Ondertussen zijn in Brussel de onderhandelingen van de brexit begonnen.
Nederland houdt de komende tijd 'brexit-toppen'. Daar staat de toekomst van de EU zonder de Britten op de agenda. Toen Groot-Brittannië aankondigde om uit de Europese Unie te stappen, zei premier Rutte al dat nieuwe partners nodig zijn om mee samen te werken.
Contacten
Nederland hoopt met de Benelux toch een centrale rol te kunnen blijven spelen in Europa. De Belgen hebben traditioneel goede contacten met Parijs en Nederland kan redelijk overweg met Berlijn. Maar de Duitsers zijn ook het probleem aan het worden.
Bondskanselier Angela Merkel wil samen met de Franse president Emmanuel Macron leiding gaan geven aan het nieuwe Europa. Al is het maar om te voorkomen dat oude sentimenten over het Duitsland dat andere landen z'n wil oplegt, weer de kop opsteken.
