Het was de hoop van Afrika. Met het erkennen van de onafhankelijkheid van Zuid-Sudan in 2011 hoopte de internationale gemeenschap een einde te maken aan decennia bloedvergieten en onderdrukking door de strijd met het islamitische noorden van Sudan.
Er gingen miljarden hulpdollars en euro's naar Zuid-Sudan om het land op te bouwen. Maar het optimisme van toen is uitgelopen op nieuw bloedvergieten tussen de regering en tientallen milities. Door het geweld lijden honderdduizenden mensen honger in het land.
Terwijl de regering de helft van zijn budget besteedt aan wapens, houdt de internationale hulpindustrie het land op de been. De onafhankelijkheid lokte een stoet aan hulpverleners van over de hele wereld naar het Afrikaanse land. Complete dorpen worden inmiddels onderhouden door hulporganisaties.
Dat moet stoppen, vindt Jok Madut Jok, directeur van de Zuid-Sudanese denktank Sudd Institute. Hulporganisaties zijn volgens Jok indirect medeplichtig aan de oorlog.
"De hulpverlening moet stoppen. Het geeft de politieke leiders van dit land en ook andere leiders van Afrikaanse landen een alibi voor hun falen om voor het welzijn van hun mensen te zorgen." Volgens Jok is de hongersnood het gevolg van oorlog, niet van voedseltekorten of een gebrek aan middelen.
Maar zonder hulpverlening zullen er nog meer mensen doodgaan, stelt Leo Matunga van het International Rescue Committee. "Wij worstelen met het dilemma over de noodzaak van hulpverlening. Maar we hebben beloofd dat we niemand laten lijden, wie dan ook en waar dan ook. Hulp willen we niet gebruiken als drukmiddel voor onderhandelingen met de autoriteiten. Dat staan we niet toe."
Volgens Matunga is weggaan uit het land geen optie. "We weten dat hulp onbedoelde bijeffecten heeft. Maar wat kunnen we anders doen? Wij zijn hier om mensenlevens te redden."
Directeur Jok erkent dat er zonder westerse hulp meer mensen zullen overlijden. Toch is die hulp volgens hem niet de oplossing. "Als de internationale gemeenschap niet zou bijspringen, dan is mijn inschatting dat politieke leiders niet langer toestaan dat mensen doodgaan. Dan zouden ze ophouden met de oorlog."
Vorige maand werd er in Nederland nog 33 miljoen euro ingezameld op Giro555 door de Samenwerkende Hulporganisaties ter bestrijding van de hongersnood in de Hoorn van Afrika.
Het is volgens Jok belangrijk dat er goed wordt nagedacht over wat er met dat geld gebeurt. "Want je voedt niet alleen mensen. Je voedt ook legers die met elkaar vechten. Voedsel wordt in beslag genomen door het leger of gaat naar families van strijders. Als je een moeder voedt, voedt je ook haar zoon."
Hulp betekent niet alleen levens redden, stelt Jok. "Hulp verbloemt ook dat je niet in staat bent een politieke oplossing te vinden. En dat je in plaats daarvan wilt laten zien dat je toch iets doet."
