Hier werden onze Giro555-miljoenen voor Zuid-Sudan aan besteed

"Hier kwamen de euro's van Giro555 terecht: in de afgelegen dorpen in het moerasland in Unity, een staat in het hart van Zuid-Sudan", zegt correspondent Bram Vermeulen. Hij reisde het geld achterna dat werd opgehaald voor de dreigende hongersnood in het gebied.

De humanitaire crisis kreeg eind maart veel aandacht. In Nederland werd een landelijke inzamelingsactie georganiseerd voor Zuid-Sudan, Somalië, Noordoost-Nigeria en Jemen. In die landen kampen zo'n 20 miljoen mensen met een ernstig voedselgebrek. De Nederlandse actie bracht zo'n 30 miljoen euro op.

Volgens een opgave van IRC, een Amerikaanse hulporganisatie die geld krijgt van Stichting Vluchteling, geven zij 20 procent van het gedoneerde geld uit aan medische hulpgoederen. Zo'n 50 procent gaat naar personeel dat die hulp verleent, zoals artsen en verpleegkundigen. En de rest van het geld wordt besteed aan transportkosten en operationele kosten.

Voor organisaties die andere soort hulp verlenen (bijvoorbeeld voedselhulp of hygiënemaatregelen) kan de besteding van het geld anders verdeeld zijn.

Voortdurende oorlog

Zuid-Sudan is ook nog eens het duurste land ter wereld om hulp in te verlenen. De wegen in het gebied zijn onveilig vanwege de voortdurende oorlog tussen de regering en de oppositie. Hulpverleners en -goederen kunnen het gebied alleen bereiken per vliegtuig.

Ook wordt in dergelijke gebieden in verhouding meer geld besteed aan anti-corruptie maatregelen, beveiliging en het uitzoeken welke mensen het allerkwetsbaarst zijn.

Zuid-Soedan

Van het bedrag dat Nederlanders stortten op Giro555, ging ongeveer 9 miljoen naar Zuid-Sudan. De miljoenen werden verdeeld over verschillende hulporganisaties, zoals Cordaid en Stichting Vluchteling. Die organisaties werken weer samen met andere buitenlandse hulporganisaties in Zuid-Sudan.

Via Stichting Vluchteling belandde zo 800.000 euro in Panyijiar County, in het zuiden van Unity State. Dit gebied bungelt volgens de Verenigde Naties op de rand van hongersnood.

"Door het conflict is de hulpverlening in Zuid-Sudan de duurste ter wereld", zegt Vermeulen. Omdat er op sommige plekken in het land hevig wordt gevochten, kan de hulp niet altijd op de plekken komen waar die het hardst nodig is. Vluchtelingen kunnen niet altijd komen op de plekken komen waar hulp wordt geboden. Daarom blijven de bedden in de klinieken die worden gefinancierd door Stichting Vluchteling soms leeg.

Ondanks de lastige omstandigheden, wordt het gebied al jaren bevolkt door hulpverleners uit allerlei landen. In sommige gebieden in Unity State is de regering compleet afwezig. De dorpen worden in leven gehouden door internationale hulporganisaties die overheidstaken uitvoeren zoals gezondheidszorg en onderwijs. Vermeulen: "De hulporganisaties zijn er uitgegroeid tot een parallelle staat."

Levensgevaarlijk

Hulpverleners gaan ook niet pas op pad na zo'n inzamelingsactie, benadrukt Vermeulen. "Ze zijn er vaak al jaren." In februari verklaarden de Verenigde Naties de hongersnood in een district in Unity State, in Leer. Het district waar het geld van Stichting Vluchteling terechtkomt ligt ten zuiden van dat gebied.

Hulpverlening in Zuid-Sudan is levensgevaarlijk. In de afgelopen drie jaar zijn in het land meer dan honderd hulpverleners gedood. Eerder deze maand moesten alle hulporganisaties in Kodok in het noordoosten van het land worden geëvacueerd nadat regeringstroepen het gebied heroverden op rebellen.

Medeplichtig

Volgens Jok Madut Jok van Zuid-Sudanese denktank Sudd Institute zijn hulporganisaties medeplichtig aan voortzetting van het conflict in Zuid-Sudan. "Ik vind dat hulporganisaties moeten stoppen, omdat ze een een alibi geven aan de regering van president Salva Kiir om niet te zorgen voor het welzijn van het volk."

Madut: "Als de internationale gemeenschap niet zou bijspringen dan voelen de leiders van het land zich misschien geroepen om te voorkomen dat mensen doodgaan."

Maar de hulporganisaties hebben daar weinig vertrouwen in. Voor hen is weggaan geen optie. "Wij zijn er om mensenlevens te redden. Hulp mag niet worden gebruikt als drukmiddel voor onderhandelingen met de regering", zegt een van de hulpverleners in het gebied.

Vervlogen droom

Ook de VN zegt dat het handelen van de Zuid-Sudanese regering de belangrijkste oorzaak is van de hongersnood. Toen het land in 2011 onafhankelijk werd van het islamitische noorden was er groot optimisme voor de bevolking van Zuid-Sudan.

Binnen twee jaar verviel het land tot een burgeroorlog tussen de Dinka-regering van president Kiir en andere etnische groeperingen in het land.