Wilders: links probeert PVV-ministers te beschadigen • Klever (PVV) neemt geen afstand begrip 'omvolking'

VVD-leider Yesilöz blikt terug: 'dacht vaak dat het mis zou gaan'

In het radioprogramma Met het Oog op Morgen blikt VVD-leider Yesilgöz terug op de formatie. Hier enkele belangrijke elementen, maar het gesprek met NOS-verslaggever Wilma Borgman gaat ook over het afscheid van Mark Rutte en haar kritische uitspraken over beoogd PVV-minister Faber van Asiel en Migratie.

Curator failliet bedrijf bekijkt of beoogd PVV-minister Beljaarts "iets valt aan te rekenen"

De curator van het bedrijf Rekenwerk bekijkt of de bestuurders, onder wie beoogd PVV-minister Dirk Beljaarts, "iets valt aan te rekenen" bij het faillissement van het bedrijf. Het bedrijf Rekenwerk leverde administratiediensten voor de horeca en Beljaarts was op het moment dat het bedrijf failliet ging bestuurder.

Vrijdag berichtte De Telegraaf dat de beoogd minister van Economische Zaken betrokken is bij een faillissement. De branchevereniging Koninklijke Horeca Nederland (KHN) laat in een verklaring weten dat er "goed wordt gekeken of en zo ja in hoeverre de bestuurders van Rekenwerk iets aan te rekenen valt".

Er zijn bedrijven door het faillissement getroffen, maar om hoeveel en om welke bedragen het gaat, wil de KHN geen informatie over kwijt.

PVV-leider Wilders reageert weer op kritische tweets

PVV-leider Wilders laat via X vervolgens ook van zich horen. Hij spreekt over "zuur links" dat PVV-ministers tevergeefs probeert te beschadigen.

Partijen reageren op X scherp op optreden Klever

D66-leider Jetten vindt dat beoogd NSC-minister Veldkamp veel te weinig ingaat tegen zijn aankomende PVV-collega Klever. En GroenLinks-PvdA-leider Timmermans vindt dat er maar "geen einde komt aan het normaliseren van walgelijke denkbeelden".

Klever onder vuur over weigering afstand te nemen van begrip omvolking

In de hoorzitting van de beoogd minister Klever voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking ging het vooral om het begrip omvolking en dat zorgde voor een stekelig debat.

Veldkamp over uitspraken Klever: ik zal er scherp op zijn

De beoogd NSC-minister van Buitenlandse Zaken Veldkamp krijgt ook vragen over Klever. Kamerleden vragen zich af of er in het buitenland, op een handelsmissie of binnen het diplomatieke verkeer, geen problemen ontstaan door een Nederlandse minister voor Ontwikkelingshulp, die in het verleden heeft gezegd dat deze hulp moet stoppen.

Veldkamp vreest daar niet voor. Hij denkt dat het goed uit te leggen is dat de PVV de verkiezingen heeft gewonnen, maar dat er hard gewerkt is aan een hoofdlijnenakkoord waar wel gedegen afspraken zijn gemaakt over internationale hulp en het behoud van de rechtsstaat.

Hij wil in de hoorzitting niet inhoudelijk ingaan over de omvolkingsopinie van Klever. "Wij doen geen concessies aan de rechtsstaat en daar zal ik scherp op zijn. We gaan niet normaliseren wat niet normaal is."

Klever (PVV) onder vuur om 'omvolking', neemt geen afstand

In het derde en laatste deel van de hoorzittingen van vandaag zijn beoogd minister Caspar Veldkamp van Buitenlandse Zaken (NSC) en Reinette Klever voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp (PVV) aan de beurt. Het gaat vooral over de omvolkingsuitspraken van de Belgische politicus Filip Dewinter in een programma van de omroep Ongehoord Nederland, waar Klever bestuurslid en commentator was.

In mei 2022 zei Dewinter in Ongehoord Nieuws: "Ons volk wordt vervangen door een ander volk." En ook: "Samen met die bevolkingsruil komt ook een beschavingsruil. Onze manier van leven wordt vervangen door de immigranten."

In de hoorzitting werd Klever verschillende keren gevraagd afstand te nemen van het woord 'omvolking', omdat het zou gaan om een complottheorie. Maar dat weigerde de aankomend PVV-minister. Ze zei het woord 'omvolking' niet zelf in de mond te hebben genomen. "Hij is een gekozen politicus en het is niet aan mij om hem te recenseren."

De sfeer werd grimmig toen Klever omvolking "een feitelijke omschrijving van een demografische ontwikkeling" noemde en zei dat het geen complottheorie is. D66-Kamerlid Paternotte maakte vervolgens een vergelijking met de nazi-ideologie tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarop Klever emotioneel reageerde. "U zegt nogal wat, een vergelijking met een nazi-ideologie. Dat raakte me en ik werp het verre van me."

Klever zegt zich aan de afspraken te houden in het hoofdlijnenakkoord. Ze zegt dat eerdere uitspraken van haar gezien moeten worden in de rol die ze destijds had, als bestuurder van een omroep en als PVV-Kamerlid. In die tijd heeft ze gepleit voor het opheffen van ontwikkelingshulp. "Ik zal minister worden van alle Nederlanders. En ik verzeker u dat ik me op die manier zal gedragen."

Twee PVV-bewindslieden over de wegen, het spoor, water en Schiphol

Het tweede deel van de hoorzittingen vandaag gaat over het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Op dat ministerie komen twee politiek ervaren PVV'ers. Het twee uur durende gesprek met hen leek af en toe op een Kamerdebat, al zijn ze alle twee nog niet op hun toekomstige ministerie geweest.

Schiphol is een belangrijk deel van de portefeuille van beoogd minister Barry Madlener. Hij ziet groei op termijn voor Schiphol als een mogelijkheid door schonere en stillere vliegtuigen, en noemt het een uitdaging om de overlast in ieder geval niet te laten toenemen.

"Wat ik belangrijk vind is een betrouwbare overheid. Als je als overheid bewoners laat meepraten dan moet er ook wel echt naar ze geluisterd worden, het moet geen schijnvertoning zijn. Je moet geen beloftes doen die je niet waar kan maken. Een verslechtering voor de omwonenden lijkt me onacceptabel."

Veiligheid ov

De beoogd staatssecretaris Openbaar Vervoer en Milieu Chris Jansen gaat zich storten op de aansluiting van Nederland op grensoverschrijdend spoorvervoer en veiligheid voor passagiers en medewerkers in het ov en op stations. "Een op de drie vrouwen mijdt op dit moment het ov. In 2023 waren er 1042 geweldsdelicten in het ov. Dat zijn schrikbarende cijfers", zei hij. "Geloof me, dit wordt een van de speerpunten voor de komende periode."

Beide aanstaande bewindspersonen zeiden dat ze scherpe uitspraken die ze deden toen ze als volksvertegenwoordiger in de oppositie zaten, niet zullen doen als ze in het kabinet zitten. Madlener moest een eerdere uitspraak van hem verdedigen dat een hoofddoek onveilig kan zijn in het verkeer. "Ik vind dat echt: niet strak langs het gezicht, zodat het zicht links en rechts is belemmerd, is onveilig."

Strenge overheidsfinanciën, aandacht voor toeslagenouders

Het eerste deel van de hoorzittingen ging over het ministerie van Financiën. Op de vraag aan de beoogd minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) of hij deze zomer al aan nieuwe bezuinigingen moet gaan werken, zei hij dat dat wel héél snel zou zijn. Wel had hij de Rijksfinanciën liever wat gunstiger aangetroffen.

Hij gaat vasthouden aan een streng begrotingsbeleid. "We hebben in het Verenigd Koninkrijk gezien wat anders de gevolgen zijn. Door de feestbegroting van premier Liz Truss reageerden de financiële markten negatief. De centrale bank moest ingrijpen. De hypotheekrente ging omhoog en daardoor betalen mensen nu nog steeds meer per maand dan nodig was geweest."

Een grote tegenvaller voor het nieuwe kabinet zijn de miljarden aan compensatie die de overheid moet betalen aan spaarders in box 3. De kwestie sleept zich al jaren voort. De beoogd staatssecretaris Fiscaliteit en Douane Folkert Idsinga (NSC) krijgt daar als zoveelste in een rij bewindspersonen mee te maken. Idsinga wil ook iets doen aan de belastingen voor extreem rijken.

'Toeslagensysteem te ingewikkeld'

De beoogd staatssecretaris Toeslagen Nora Achahbar (NSC) werkte als rechter-plaatsvervanger, advocaat en officier van justitie in Den Haag. In haar inleiding refereerde ze eraan dat zij opgroeide in een Haagse achterstandsbuurt, en dat zij dus begrip heeft voor de situatie van de ouders en kinderen die slachtoffer zijn geworden van het toeslagenschandaal. Achahbar heeft grote ambities in het oplossen van de schadevergoedingen.

Zij vindt het toeslagensysteem veel te ingewikkeld voor burgers en wil het verbeteren. Zij weet nog dat zij als kind haar ouders moest helpen met het invullen van formulieren. "Het is niet te volgen voor veel burgers," zei zij. "Ik hoop dat ik de laatste bewindspersoon ben met de portefeuille Toeslagen."

Hoorzittingen weer begonnen

Bruins en Paul klaar, vervolg met de beoogde bewindspersonen van Sociale Zaken

Om 19.30 uur begon de hoorzitting met Eddy van Hijum (NSC), beoogd minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Jurgen Nobel (VVD), beoogd staatssecretaris Participatie en Integratie.

Van Hijum denkt nu betere afspraken te hebben gemaakt over samenwerking met de PVV dan het CDA, de partij waarvoor hij destijds Tweede Kamerlid was, in 2010. Van Hijum gaat ervan uit dat de vier partijen, en ook de bewindslieden die zij hebben voorgedragen, "de schouders gaan zetten" onder de gemaakte afspraken over onder meer bestaanszekerheid en de aanpak van de woningnood.

Nobel hield zich als wethouder in Haarlemmermeer met name bezig met de luchthaven Schiphol. Hij erkent dat participatie en integratie voor hem nieuwe thema's zijn, maar verwacht met zijn bestuurlijke ervaring een eind te komen op het ministerie.

Bruins verdedigt 'langstudeerboete' uit het coalitieakkoord

Kandidaat-minister Bruins vindt het "te verdedigen" dat in het coalitieakkoord staat dat langstudeerders meer moeten betalen. Studeren blijft relatief goedkoop in Nederland vergeleken met andere landen, stelde Bruins.

Volt-Kamerlid Dassen kwam na een eigen inventarisatie tot de conclusie dat een op de drie beoogde bewindslieden in het nieuwe kabinet als student de 'boete' hadden moeten betalen, als die destijds had bestaan. Dat ze zo lang hebben gestudeerd, vindt Dassen overigens geen probleem. "Want ze hebben zichzelf kunnen ontwikkelen, kunnen ontplooien." Die lange studie heeft ertoe bijgedragen dat de aankomende kabinetsleden deze plek hebben kunnen bereiken, betoogde de Volt-voorman.

Bruins brengt ertegenin dat studenten volgens de plannen alsnog een jaar langer over hun studie mogen doen dan ervoor staat. Hij vindt het "te dragen" dat studenten meer gaan betalen als ze nog meer tijd nodig hebben.

Studenten die meer dan een jaar uitlopen met hun studie moeten 3000 euro boven op hun collegegeld betalen, is het plan van de coalitie. Dit studiejaar is het collegegeld vastgesteld op 2530 euro. De 'langstudeerboete' zal ingaan in studiejaar 2026-2027 en moet de staatskas 282 miljoen euro per jaar opleveren, is de schatting.

Vragen over passage over seksuele voorlichting uit coalitieakkoord

In het akkoord van PVV, VVD, NSC en BBB staat dat "doelen over relationele en seksuele voorlichting neutraal zijn", maar wat betekent dat nu in de praktijk, vroeg Kamerlid Paternotte (D66) zich af. Beoogd staatssecretaris Paul liet daarop weten dat ze niks anders gaat doen op dat gebied dan op dit moment als (demissionair) minister.

"Ik ga naast de docenten en leraren staan die hun werk doen uit de beste intenties", zei Paul. "En leerlingen moeten in vrijheid zichzelf kunnen zijn", voegde ze daar nog aan toe. Voor de rest vindt de VVD'er dat er "zo veel mogelijk" gebruikt gemaakt moet worden van bewezen effectieve methodes. "Maar dat gebeurt al."

Ook kandidaat-minister Bruins gaat de rechtsstaat bewaken

Kandidaat-NSC-minister Bruins werd gevraagd naar zijn aanstaande samenwerking met de PVV, een partij waar hij eerder kritisch op was. "Ik zal de rechtsstaat, vrijheid van onderwijs, academische vrijheid en persvrijheid bewaken", zei hij. "Daar sta ik voor en daar wijk ik geen millimeter van af."

Oud-ChristenUnie-Kamerlid Bruins zei met de andere NSC-bewindslieden ervoor te willen zorgen "dat we ons binnen de rechtsstaat bewegen". Zijn mede-NSC-kandidaat-minister Uitermark zei iets soortgelijks in haar hoorzitting vanochtend.

Bruins zegde in 2011 zijn lidmaatschap van het CDA op omdat die partij in zee ging met de PVV als gedoogpartner van het eerste kabinet-Rutte. Hij stapte toen over naar de ChristenUnie. CU-leider Bikker zei eerder teleurgesteld te zijn over het besluit van Bruins. "Hij zit daar niet namens ons", zei ze.

Paul gaat van minister naar staatssecretaris

Mariëlle Paul is nu nog demissionair minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs, maar ze wordt nu voor dezelfde portefeuille staatssecretaris, een rang lager. Betekent dat dat er geen prioriteit is voor "het funderend onderwijs", vraagt Kamerlid Pijpelink (GroenLinks-PvdA) zich af.

"Misschien heb ik ook wel even mijn wenkbrauwen gefronst", zei Paul. "Maar ik ben ervan overtuigd dat het onderwerp wel belangrijk is voor het kabinet." Volgens haar komt het door de verdeling van alle posities over de partijen dat het op onderwijs zo uitkomt, maar betekent het niet veel voor het beleid. "Ik ben ervan overtuigd dat geen enkele leraar, leerling of ouder zich druk maakt om die functietitel."

Beoogd minister Bruins staat stil bij belang vakmensen

Toen Eppo Bruins 14 jaar oud was, startte zijn vader zijn eigen bedrijf, zei de beoogd minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aan het begin van zijn hoorzitting. "Hij heeft mij geleerd hoe belangrijk vakmensen zijn."

"Er is geen hoog of laag", voegde hij toe. "Geen eerste- en tweederangs burgers." Bruins (NSC) wil zich de komende jaren inzetten voor het opleiden van vakmensen. "Zonder hen staat Nederland stil."

Keijzer klaar, straks het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Om 15.00 uur begint de hoorzitting van de twee beoogde bewindspersonen van Onderwijs. Het gaat om Eppo Bruins (NSC), beoogd minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Mariëlle Paul (VVD), beoogd staatssecretaris Primair en Voortgezet Onderwijs en Emancipatie.

Keijzer wil niks weten van excuses voor antisemitisme-verwijt

Keijzer kreeg in haar hoorzitting ook vragen over een opmerking die ze heeft gemaakt in het tv-programma Sophie & Jeroen. Vorige maand zei ze daar in een gesprek over asielmigratie dat Jodenhaat "bijna" onderdeel is van de cultuur in landen met een islamitisch geloof.

Denk-Kamerlid El Abassi vond dat Keijzer hiervoor excuses zou moeten maken, maar daar wilde ze niks van weten. Je mag dingen best benoemen, zei de BBB'er. "Dat mensen dat vervelend vinden betekent niet dat je het niet mag zeggen." Keijzer zei dat ze in die uitzending "vrij genuanceerd" heeft aangegeven "wat op dit moment wel een probleem is".

Als vergelijking wees Keijzer er tegenover PvdD-Kamerlid Teunissen op dat de PvdD "ook een bepaalde mening heeft over agrariërs die niet de mijne is".

El Abassi stelde dat 1 miljoen Nederlandse moslims zijn weggezet door Keijzer, maar ook daarin ging ze niet mee. Met haar opmerking wilde ze niet zeggen dat alle moslims hetzelfde denken, verduidelijkte de beoogd minister.

Keijzer ziet geen stikstofprobleem in de woningbouw

D66-Kamerlid Vijlbrief wijst Keijzer op een onderzoek van het Economisch Instituut voor de Bouw waaruit blijkt dat een aanzienlijk deel van de grote woningbouwlocaties "serieuze risico's voor de realisatie" loopt vanwege stikstof. Volgens de D66'er kan dat frictie opleveren met beoogd collega-BBB-minister Femke Wiersma van Landbouw. Ook dat departement heeft 'stikstofruimte' nodig.

Beoogd woonminister Keijzer zegt het onderzoek niet kennen, maar wijst net als eerder op ander onderzoek waaruit blijkt dat stikstof de woningbouw niet dwarszit. Belemmeringen voor de woningbouw zitten wat betreft de kandidaat-minister vooral in de hoek van fysieke ruimte, ingewikkelde procedures en bouwkosten.

En mocht Keijzer toch problemen krijgen met haar Landbouw-collega, dan lost ze die op, aldus de beoogd minister en vicepremier.

Keijzer verbaasd over berichtgeving rond eigen bezwaarprocedure

Keijzer is verbaasd over de berichtgeving rond een bezwaarprocedure die ze heeft aangebonden samen met haar buren. Ze noemde het "een privékwestie". "Het gaat ook over mijn buren, onder wie mijn 83-jarige buurvrouw."

Aanstaand woonminister Keijzer bond samen met haar buren een procedure aan om de bouw van een woon-zorgcomplex tegenover hun huizen tegen te houden, schreef het AD drie dagen geleden. En dat terwijl ze als minister juist verantwoordelijk wordt om het aantal procedures tegen bouwprojecten terug te dringen. In het coalitieakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB staat althans dat "beroepsmogelijkheden" tegen bouwprojecten worden beperkt.

In het geval van Keijzer en haar buren ging het volgens het AD om een bezwaar tegen de bouw van een woon-zorgcomplex met 26 appartementen voor zwaar dementerende ouderen in hun gemeente Edam-Volendam. Zij hebben hun klachtenprocedure doorgezet tot aan de Raad van State, die op 1 november jongstleden de klacht definitief afwees.

Kamerlid De Hoop (GroenLinks-PvdA) zei te hopen dat Keijzer als minister het recht op wonen laat voorgaan op het recht van een vrij uitzicht. Keijzer verweet De Hoop dat hij zich niet had verdiept in de kwestie. "Verdiep je in het dossier voordat je hier deze stelling zo neerlegt."

Het ging er volgens haar niet om dat het een wooncomplex voor dementerende ouderen betreft, maar vooral dat er op die plek wordt gebouwd. "Laten we met elkaar proberen wat minder polariserend op te treden."

Keijzer heeft geworsteld met de hoorzitting

Beoogd minister van Mona Keijzer Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening zegt "geworsteld" te hebben met de aard van de hoorzitting. "Wij hebben de goede gewoonte om het privéleven van bewindspersonen buiten beschouwing te laten", zegt ze.

Zij wees ook op de vertrouwensregel die het Nederlandse staatsrecht kent: "Dat er vertrouwen is tot het tegendeel bewezen is." Keijzer citeerde Thorbecke: "Wacht op onze daden."

De aankomend BBB-woonminister vertelde verder dat ze is geboren in een rijtjeshuis, gebouwd door haar vader en buurmannen. "Een rijtje van zeven huizen." Keijzer is naar eigen zeggen een "gedreven, loyaal mens". "Gedragen door mijn familie, vrienden en heel veel Volendammers", aldus de beoogd minister. "Ik probeer goed te doen en een goed leven te leiden."

Zo ging de eerste hoorzitting met de beoogd bewindspersonen van Binnenlandse Zaken

Vanochtend waren de eerste hoorzittingen met kandidaat-bewindspersonen. Judith Uitermark, Zsolt Szabó, Eddie van Marum stelden zichzelf voor en beantwoordden vragen van Kamerleden.

Lees hier hoe dat ging:

Eerste hoorzitting is klaar, om 13.00 uur is de volgende

Om 13.00 uur is Mona Keijzer, beoogd minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening aan de beurt. De BBB'er doet haar hoorzitting alleen, omdat haar nog op te richten ministerie één bewindspersoon telt.

Szabó noemt kunstmatige intelligentie 'top of mind'

Kunstmatige intelligentie (AI) gaat komende jaren in "al onze haarvaten van onze uitvoeringsprocessen zitten", denkt beoogd staatssecretaris van Digitalisering Szabó. Hij noemt AI "top of mind".

In de hoorzitting zegt de PVV-kandidaat allerlei manieren voor zich te zien waarbij de overheid kunstmatige intelligentie in de dienstverlening kan gebruiken. "Als een burger of een bedrijf belt voor een vraag kan je AI inzetten, maar ook tijdens het proces, als het gaat om het voorkomen van fraude, als het gaat om andere analyses die je kunt plegen, zodat je de burger of een bedrijf het beste kunt bedienen."

Kamerlid Palmen van NSC vroeg aan Szabó hoe hij AI zou inzetten voor bestaanszekerheid. "Ik ga er goed over nadenken", zei Szabó. "Het wordt een van de eerste dingen waar ik de komende tijd met ambtenaren over in discussie ga."

Uitermark: ambtenaren kunnen 'PVV-beleid' niet weigeren

Uitermark zegt op een vraag van Kamerlid Eerdmans (JA21) dat ambtenaren op haar departement niet mogen weigeren om "PVV-beleid" uit te voeren. De beoogd minister zegt te gaan luisteren naar "ambtelijk vakmanschap", maar als dat is gehoord is het de politieke leiding die uiteindelijk de keuzes maakt.

"Ambtenaren kunnen niet weigeren beleid uit te voeren", zegt de beoogd NSC-minister "Tenzij ze in een situatie van overmacht worden gebracht, als het beleid strijdig zou zijn met het recht."

Szabó: nieuwe situatie vanaf 2 juli

Beoogd staatssecretaris Szabó van Koninkrijksrelaties gaat namens de PVV die functie vervullen, maar hij gaat niet in op weinig vleiende uitspraken van PVV'ers over het Caraïbisch deel van het koninkrijk. In het verleden zei de PVV bijvoorbeeld dat er geen cent meer naar de eilanden zou moeten, roept Kamerlid Kathmann (GroenLinks-PvdA) in herinnering. En PVV-partijleider Wilders had het bijvoorbeeld in 2008 over "schurkeneilanden".

Szabó, voorheen VVD, zegt dat hij zich heeft gebaseerd op het coalitieakkoord en niet op uitspraken uit het verleden. "Thuis zeggen we altijd 'en weer door'. Vanaf 2 juli is er een nieuwe situatie", aldus de beoogd bewindspersoon, die daarmee verwijst naar de dag van de beëdiging. "Ik zal alles doen om de relatie tussen Nederland en het Caraïbisch deel te optimaliseren."

Beoogd staatssecretaris ziet parallel tussen weidevogelwerk en beoogde functie

Beoogd staatssecretaris Eddy van Marum voor Herstel Groningen heeft gewerkt in het weidevogelbeheer. Hij ziet een parallel tussen dat werk en zijn aanstaande functie. "Je moet altijd observeren", stelt hij. "Om weidevogels te kunnen beschermen tegen bedreigingen." Hetzelfde kan ook gelden voor mensen, bijvoorbeeld de gedupeerden in Groningen, aldus BBB'er Van Marum.

Uitermark belooft zich hard te maken voor de rechtstaat

Uitermark verzekert de Kamerleden dat ze de rechtstaat hoog in het vaandel heeft. "Ik zal me er hard voor maken, dat we binnen de grenzen van de rechtstaat blijven." De beoogd NSC-minister verwijst daarbij naar de afspraken die de vier formerende partijen een paar maanden geleden hierover hebben gemaakt.

Ze erkent dat het misschien soms zal schuren, omdat het kabinet wel zaken wil aanpassen die ook de rechtsstaat aangaan. "Maar ik zal er over waken."

Uitermark wil snel beginnen met de hervormingen van de democratie die de coalitie voor ogen heeft. In de hoorzitting noemt ze "het afschaffen van het verbod op constitutionele toetsing, het opzetten van een constitutioneel hof, en dat verder uitwerken in goede relatie met de op te zetten commissie grondrechten".

Om minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties te worden, stopt Uitermark definitief als rechter, zei ze in haar hoorzitting. Als Kamerlid had ze nog politiek verlof. Ze had de afgelopen maanden "nul verbinding" met de rechtbank, wat betekende dat ze geen zittingen deed of toegang had tot gebouwen of bestanden. Maar ze zou wel weer rechter kunnen worden als haar politieke carrière zou eindigen. "Dus dit is wel een persoonlijk offer dat ik hier breng. Ik zal mijn ontslag bij de koning indienen."

Beoogd staatssecretaris Digitalisering werkt al zijn hele leven in de digitalisering

Zsolt Szabó is de volgende kandidaat die aan het woord komt. Hij is beoogd staatssecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering namens de PVV. Hij vertelt om te beginnen wat over zijn hobby's. "Ik hou ontzettend van racefietsen. Dat wordt nog moeilijk de komende jaren." Verder is Szabó naar eigen zeggen de eerste in Nederland die een autonome drone heeft bestuurd.

Verder benadrukt de beoogd staatssecretaris dat hij zijn hele leven in de digitalisering heeft gewerkt.

Beoogd minister Uitermark bijt het spits af

Judith Uitermark (NSC) is de eerste beoogd bewindspersoon die zichzelf voorstelt in een hoorzitting in de Tweede Kamer. Ze noemt het "een absolute eer" om deze eerste stap te zetten. Uitermark is kandidaat-minister van Binnenlandse Zaken.

In haar bijdrage vertelt Uitermark over haar "waarden en visie". "De burger is geen klant van de overheid", zegt ze. "We willen naar een overheid die de mens in staat stelt om het beter zelf te kunnen. Een overheid die zorg draagt met gepaste zorgzaamheid. Niet te weinig, maar zeker ook niet te veel."

Eerste hoorzittingen met kandidaat-bewindslieden

In de Tweede Kamer worden vandaag de eerste hoorzittingen gehouden met kandidaat-ministers en -staatssecretarissen. Kamerleden krijgen daarin de gelegenheid om de beoogde bewindslieden vragen te stellen over hun geschiktheid en motivatie.

Gisteravond stuurde formateur van Zwol 'motivatiebrieven' van kandidaten naar de Kamer. Deze sessies zijn een nieuw fenomeen in Den Haag. Sommige partijen hebben al aangekondigd dat ze er niet aan meedoen.

De eerste hoorzitting is om 09.30 uur. Dan worden de aankomend bewindslieden van het ministerie van Binnenlandse Zaken aan de tand gevoeld. De hoorzittingen zijn te volgen via NOS.nl en NPO Politiek en Nieuws.

Lees hier meer over de hoorzittingen:

Laatste gesprekken met bewindspersonen, morgen hoorzittingen in Kamer

Nu ook Vicky Maeijer en Chris Jansen (beiden beoogd staatssecretaris voor de PVV) bij de formateur en beoogd premier langs zijn geweest, kunnen de aanstaande bewindspersonen zich opmaken voor de hoorzittingen die vanaf morgen in de Kamer plaatsvinden. Het is voor het eerst dat Kamerleden beoogd ministers en staatssecretarissen kunnen ondervragen nog voor ze beëdigd zijn.

Niet alle partijen doen morgen mee, onder meer CDA, SGP, ChristenUnie en SP zien er niets in. Het CDA spreekt van "spektakelpolitiek", de SP van een "poppenkast". Andere partijen, waaronder bedenker van het idee D66 en GroenLinks/PvdA vinden het juist wel belangrijk om aanstaande bewindspersonen naar "hun geschiktheid en motivatie" te vragen.

De beoogde bewindslieden van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark (NSC, minister) Zsolt Szabó (PVV, staatssecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering en Eddie van Marum (BBB, staatssecretaris Groningen) mogen morgenochtend het spits afbijten.

Veldkamp (NSC): geen internationale onrust door samenwerking met PVV

Beoogd minister van Buitenlandse Zaken Veldkamp (NSC) denkt niet dat de coalitie met de PVV tot internationale onrust zal leiden. Als hij als minister van Buitenlandse Zaken daar van mensen bezorgde vragen over krijgt, kan hij ze naar eigen zeggen geruststellen, zei de oud-diplomaat voor aanvang van zijn gesprek met de formateur en beoogd premier. Veldkamp wijst erop dat in het hoofdlijnenakkoord en de eerdere afspraken over de rechtsstaat duidelijke afspraken zijn vastgelegd, waar hij "veel waarde" aan hecht. Hij benadrukt dat Nederland constructief in de EU blijft en Nederland blijft bijdragen aan internationale missies.

Lees hier meer over de oud-diplomaat:

Van Marum (BBB) trots dat hij voor Groningers aan slag kan

Beoogd staatssecretaris Eddie van Marum (BBB), die de portefeuille van demissionair staatssecretaris Hans Vijlbrief gaat overnemen, is zich ervan bewust dat er nog veel moet gebeuren in het Groningen-dossier.

Van Marum noemt het aan de ene kant "verdrietig" dat er nog zo veel werk te verzetten is voor de Groningers, maar het "geeft wel trots" dat hij er aan kan meewerken. Hij beseft dat zijn voorganger Vijlbrief populair was,en zei na het gesprek met Van Zwol en Schoof dat dit kabinet gaat voortbouwen op wat Vijlbrief heeft neergezet.

Lees hier meer over de nieuwe staatssecretaris:

Nora Achahbar (NSC) hoopt dat haar baan snel overbodig is

Het toeslagendossier komt in handen van Nora Achahbar van NSC. Zij is de derde staatssecretaris die gaat proberen om de ouders te compenseren die door de Belastingdienst onterecht werden beschouwd als fraudeurs en zo in de financiële problemen kwamen. Het lukt al jaren niet om een goede regeling te treffen en Achahbar hoopt gedupeerden "zo snel en goed mogelijk te helpen".

Achahbar werkte de afgelopen jaren als rechter-plaatsvervanger, advocaat en officier van justitie in Den Haag. Ze denkt dat een juridische achtergrond en het "opgroeien in een achterstandswijk" haar kan helpen bij een positieve afronding. "Het allerliefste wens ik dat mijn functie zo snel mogelijk overbodig zou worden."

Ze is van Marokkaanse afkomst en zegt zich geen zorgen te maken om in een kabinet met de PVV te zitten. Achahbar denkt dat er tussen de partijen en in het hoofdlijnenakkoord genoeg afspraken zijn gemaakt over onder meer de rechtsstaat. Ook is er de Grondwet waaraan de PVV zich moet houden.

Karremans (VVD) heeft er zin in, maar zegt 'geen dingen uit de losse pols'

VVD'er Vincent Karremans wordt in het nieuwe kabinet staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport. Binnen zijn partij wordt hij gezien als de golden boy, die zomaar eens in de voetsporen van Mark Rutte zou kunnen treden. Zelf zegt hij na het gesprek met Van Zwol en Schoof deze typering "met verbazing aan te zien". Hij kwam met een vergelijking, waarbij hij Rutte omschreef als een topvoetballer op het niveau van Johan Cruijff. Hij beschouwt zichzelf als een "matige voetballer".

De huidige wethouder in Rotterdam was eerder kritisch over de PVV, maar zegt dat het nu gaat "om de afspraken die je met elkaar gemaakt hebt". Hij erkent dat er binnen de VVD kritiek is op samenwerking met de PVV. "Maar er zijn ook heel veel mensen die erachter staan en het belangrijk vinden dat het land bestuurd wordt."

Karremans kijkt uit naar zijn nieuwe baan, maar zegt niet wat hij precies wil gaan doen. "Ik ga geen dingen uit de losse pols vertellen."

Rutte wil sleuteloverdracht in Trêveszaal doen, spreekt Schoof morgen al even

Demissionair premier Rutte wil de sleutel van het Torentje in de Trêveszaal overdragen aan beoogd premier Schoof. Dat zei hij in een livesessie op Instagram. Zelf had Rutte de overdracht in het Catshuis, toen Balkenende vertrok als premier. Verder spreekt Rutte morgen alvast met Schoof, liet hij weten.

Op de vraag of hij vindt dat Schoof ook livesessies met vragen van kijkers moet doen, zei Rutte dat hij hem dat zeker zal adviseren. Verder verwacht Rutte straks als secretaris-generaal van de NAVO vooral in de weekenden nog veel in Den Haag te zijn. Doordeweeks is hij dan in Brussel.

Rutte kreeg in de sessie naast bedankjes ook veel vragen over welke politici hij bewonderde (de Britse oud-premier Maragret Thatcher en de Amerikaanse president Ronald Reagan) en of hij het premierschap nog gaat missen. Hij zei dat er "heel weinig" is "dat hij "niet gaat missen".

Zsolt Szabo (Koninkrijksrelaties en Digitalisering): andere accenten leggen

Voormalig VVD-Kamerlid Zsolt Szabo heeft twee weken geleden na veertig jaar zijn VVD-lidmaatschap opgezegd. Hij wordt voor de PVV staatssecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering. "Het is toch een extraparlementair kabinet en als ik nog lid zou blijven van de VVD komen er alleen maar vragen over", zei Szabo na zijn gesprek met Van Zwol en Schoof.

Hij heeft de laatste keer PVV gestemd vanwege de migratieplannen van die partij. Over zijn nieuwe functie wil hij nog niet veel kwijt. Hij zegt enkel "andere accenten te willen leggen". Szabo is van Hongaarse komaf en heeft geen dubbele nationaliteit, zo heeft hij recent uitgezocht zegt hij. De PVV is tegen dubbele nationaliteiten. Hij is naar het gemeentehuis gegaan en daar stond in het bevolkingsregister dat hij Nederlander is, zei hij in antwoord op vragen van de pers.

Tuinman (Defensie): steun aan Oekraïne staat als een huis

BBB-Kamerlid Gijs Tuinman zei als beoogd staatssecretaris van Defensie na het gesprek met formateur Van Zwol en kandidaat-premier Schoof dat hij in deze onzekere tijden "de klus moet klaren".

Tuinman, die voor zijn missies in Afghanistan is onderscheidden met de Militaire Willems-Orde, is tevreden over de afspraken in het hoofdlijnenakkoord. Daarin zijn volgens hem duidelijke afspraken gemaakt over onder meer de rol van de NAVO en dat er in ieder geval 2 procent van het bbp aan defensie wordt uitgegeven, en dat er langdurig geld is voor defensie. Hij maakt zich geen zorgen over de opstelling van de PVV, die kritisch is over steun aan Oekraïne. "De steun aan Oekraïne blijft gegarandeerd. Het staat als een huis", zei Tuinman.

Over zijn aanpak wil hij nog niet veel zeggen. "Ik heb nog niet in de boeken van het ministerie gekeken."

Struyken (Rechtsbescherming) wil partijloze 'man uit de praktijk' blijven

Teun Struyken is door NSC benaderd om in het kabinet-Schoof staatssecretaris Rechtsbescherming te worden, maar hij is geen lid van de partij en is dat ook niet van plan te worden. Struyken is advocaat en studeerde met NSC-Kamerlid Nicolien van Vroonhoven. Hij spreekt van een "grote stap", want politieke ervaring heeft hij niet. "Ik ben een man uit de praktijk, met interesse in de politiek."

Hij denkt dat het "inspanning" gaat kosten om de rechtsstaat te beschermen en "gezond te houden", maar zegt nog niet wat dit in de praktijk betekent. In het hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat de rechtsbescherming voor asielzoekers beperkt zal worden. "Dat zal op een zorgvuldige wijze gebeuren", belooft Struyken.

Lees hier meer over de beoogd staatssecretaris Rechtsbescherming

Beoogd staatssecretaris Nobel: participatie is voor mij nieuw onderwerp

De kandidaat-staatssecretaris Participatie en Integratie VVD' er Jurgen Nobel erkent na zijn gesprek met formateur Van Zwol en beoogd premier Schoof dat hij in zijn bestuurlijke loopbaan met participatie nog niet bezig is geweest. De VVD-wethouder uit de gemeente Haarlemmermeer heeft veel ervaring met Schiphol en ook financiën zat in zijn portefeuille. "Ze hebben me vooral uitgezocht op mijn bestuurlijke kwaliteiten", aldus Nobel. In het hoofdlijnenakkoord is het begrip participatie niet opgenomen. "Maar het begrip meedoen wel en dat is waar het om gaat."

Lees hier een kort portret over Jurgen Nobel

Derde en laatste dag 'sollicitatiegesprekken' bewindspersonen

De gesprekken van formateur Richard van Zwol en beoogd premier Dick Schoof met de aankomende bewindspersonen gaan hun derde en laatste dag in. In de gesprekken komt onder meer een 'self-assessment' integriteit aan bod. Dat is een lijst met vragen over integriteit die beoogd bewindspersonen moeten beantwoorden.

Een vraag uit de lijst is bijvoorbeeld: "Heeft er in uw werkverleden ooit een klacht of integriteitsprocedure tegen u gelopen die verband houdt met de wijze van functioneren door u?" Ook wordt er gevraagd naar de volledigheid van het cv. Verder gaat het gesprek ook over eventuele nevenfuncties en financiële of zakelijke belangen.

Vandaag tussen 09.00 en 20.30 uur komen de volgende kandidaten langs:

Schoof: vertrouwen in kandidatuur Faber

Beoogd premier Schoof heeft "vertrouwen in de kandidatuur van beoogd migratieminister Faber van de PVV", zei hij na afloop van de tweede dag van gesprekken met kandidaat-bewindspersonen.

Over Fabers kandidatuur werd vorige week crisisoverleg gevoerd door de vier coalitiepartijen, nadat VVD-leider Yesilgöz haar zorgen had geuit over eerdere uitspraken van Faber. De beoogd minister nam in het verleden de term "omvolking" in de mond en noemde de islam een verwerpelijke ideologie.

Vanavond zei ze de commotie over haar eerdere uitspraken te begrijpen, maar ze nam ze niet terug. Ze zei zich te gaan gedragen zoals het een minister "betaamt" en "voor iedereen die in Nederland is een minister te zijn". Schoof zei geen mededelingen te doen over de inhoud van gesprekken met kandidaten, maar op basis van het gesprek met Faber vertrouwen in haar kandidatuur te hebben.

Beoogd staatssecretarissen van Onderwijs, Financiën en Landbouw hebben gesprek gehad

De beoogd staatssecretarissen van Onderwijs, Financiën en Landbouw hebben hun gesprek achter de rug.

Idsinga (NSC), in beeld als staatssecretaris van Financiën, krijgt de complexe zogeheten 'box 3 situatie' op zijn bord. Daarbij moet de Staat door een uitspraak van de Hoge Raad benadeelde vermogenden compenseren voor te veel betaalde belasting, wat in de miljarden kan lopen. Idsinga noemt "het urgente problematiek" waar hij meteen mee aan de slag wil, maar op de inhoud van de oplossingen ging hij vandaag niet in.

Beoogd staatssecretaris van Onderwijs, Mariëlle Paul (VVD), was in het vorige kabinet minister. Maar minister of staatssecretaris, dat maakt helemaal niet uit, zegt ze, het gaat om de inhoud. Ze is "blij dat ze door kan".

Beoogd staatssecretaris Rummenie (BBB) van Landbouw wilde na zijn gesprek weinig zeggen. Hij kreeg vragen over de uitdagende klus op landbouw maar zei dat hij pas na zijn beëdiging op de inhoud in zal gaan.

Lees hier meer over deze staatssecretarissen die vandaag langs kwamen:

Faber heeft 'begrip voor commotie' maar neemt uitspraken niet terug

Marjolein Faber (PVV) heeft begrip voor de ontstane commotie over eerdere uitspraken van haar, maar neemt die uitspraken niet terug. Dat blijkt uit een korte verklaring voorafgaand aan haar gesprek met formateur van Zwol en beoogd premier Schoof. Faber, in beeld als migratieminister, nam in het verleden de term omvolking in de mond en noemde de islam een verwerpelijke ideologie. Ze wees er vanavond op dat ze die uitspraken deed als PVV-er in de oppositie. Ze zegt dat ze zich nu zal gedragen "zoals het een minister betaamt". Ook zal ze naar eigen zeggen een minister zijn voor "iedereen die zich in Nederland bevindt."

Op vragen over of ze de dingen die ze destijds zei nu niet meer vindt, ging ze niet in. "Ik ga geen uitspraken uit het verleden recenseren". Ze wil daar geen energie insteken, zegt ze, maar in de "grote uitdagingen waar ons land voor staat".

Faber kwam in beeld nadat Wilders de kandidatuur van Gidi Markuszower introk. Lees hier meer over haar:

Beoogd PVV-minister ontwikkelingshulp Klever: 'ik ga me op een nette manier gedragen'

PVV-politica Reinette Klever zegt dat ze als minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp "keurig haar best" gaat doen om de afspraken uit het hoofdlijnenakkoord uit te voeren. Als Kamerlid heeft ze eens voorgesteld om de afschaffing van het eigen risico te betalen uit het afschaffen van ontwikkelingshulp. Haar voordracht door PVV-leider Wilders wekte daarom verbazing.
Klever snapt dat, zei ze na het gesprek met de formateur en beoogd premier Schoof. "Maar toen droeg ik het PVV-programma uit en nu zit ik in een andere rol."

In het hoofdlijnenakkoord staat wel een forse bezuiniging op ontwikkelingshulp van 2,4 miljard euro per jaar. "Ik ga mijn best doen om dit zo goed mogelijk uit te voeren." Ook belooft ze zich "op een nette manier te gedragen". Klever heeft ook meegedaan aan het omstreden Zwartenpietenjournaal, waar ze overigens geen afstand van wil nemen. Ze denkt ook niet dat haar deelname haar werk in het buitenland lastiger zal maken.

Wiersma (BBB): kunnen niet iedereen tevreden stellen

De beoogd minister van Landbouw Femke Wiersma (BBB) is zich ervan bewust dat "we nooit iedereen helemaal tevreden kunnen stellen". Dat zei ze na haar gesprek met beoogd premier Schoof en formateur van Zwol. Naast Wiersma komt nog een andere BBB-er op Landbouw: Jean Rummenie wordt staatssecretaris. De landbouwportefeuille is niet eenvoudig, er is veel werk aan de winkel op het gebied van vergroening van de landbouw en de stikstofproblematiek. Wiersma denkt zelf dat ze een goede diplomate is om in Brussel zaken gedaan te krijgen. Ze zegt er met "hernieuwde energie" tegen aan te gaan.

Provinciale BBB-bestuurders die sinds een jaar in de provincies meebesturen zien een flinke uitdaging voor Wiersma:

Yesilgöz (VVD): vertrouwen in Faber moet blijken in de praktijk

VVD-leider Yesilgöz vindt dat PVV-leider Wilders en Marjolein Faber "in de praktijk" moeten laten zien dat haar zorgen over de beoogd minister van Asiel en Migratie onterecht zijn. "Ik heb mijn zorgen geuit. Het is nu aan de heer Wilders en mevrouw Faber om er iets mee te doen. Dat moeten we in de praktijk zien."

Yesilgöz reageert voor het eerst op haar vrijdag openlijk geuite twijfels over PVV-Kamerlid Faber. Yesilgöz zei vrijdag dat Faber "geen onomstreden kandidaat" is om minister te worden, vanwege haar scherpe uitspraken en het gebruik van het woord omvolking.

Vrijdagmiddag was er een extra crisisoverleg over de keuze van de PVV-leider voor Faber en het resultaat was dat Faber kandidaat-minister bleef. Yesilgöz zegt dat ze haar zorgen heeft geuit, omdat ze haar handtekening heeft gezet onder het hoofdlijnenakkoord. "Ik wil dat dit op een gedegen manier wordt uitgevoerd." Ze wil niet zeggen of haar zorgen verdwenen zijn. "Ik had zorgen, die heb ik geuit en dan kijk ik of ze met die zorgen aan de slag gaan."

Kamerlid Markuszower: ik ben nu lid van de PVV

PVV-Kamerlid Markuszower verscheen vandaag voor het eerst weer in het openbaar, nadat PVV-leider Wilders donderdag zijn kandidatuur als minister van Asiel en Migratie had ingetrokken in reactie op een belastend onderzoek van de AIVD.

Markuszower wilde in de wandelgangen van de Tweede Kamer geen vragen van de pers beantwoorden en verwees naar de verklaring die hij donderdagavond had afgelegd. Daarin zei hij dat het "allemaal kafkaësk aanvoelt". "Een gemiddelde terrorist lijkt meer rechten te hebben dan een politicus met een scherpe mening."

Sommige oppositiepartijen vragen zich af of Markuszower nog Kamerlid kan blijven, omdat de AIVD belastende informatie heeft gevonden over hem. "Ik ben nu lid van de PVV", was het enige antwoord dat hij gaf.

Hoorzitting in Tweede Kamer duurt vier dagen, woensdag klaar

De planning is bekend: donderdag, vrijdag en volgende week maandag en woensdag moeten de kandidaat-bewindslieden in de Tweede Kamer verschijnen om vragen te beantwoorden van Kamerleden over hun geschiktheid. Het is nieuw en het gaat per departement. Als eerste zijn de bewindslieden op het ministerie van Binnenlandse Zaken aan de beurt: de beoogde minister Uitermark en de beoogde staatssecretarissen Szabó en Van Marum.

Kijk hier naar een reportage van Nieuwsuur over het fenomeen hoorzitting voor aankomende bewindslieden.

De eerste kandidaten hebben hun gesprek achter de rug

Dirk Beljaarts (PVV), de beoogd minister van Economische Zaken, zegt dat de coalitie behoorlijk wat te bieden heeft voor ondernemers. Hij noemt het een "pro-bedrijfslevencoalitie". Hij zegt altijd een grote sympathie voor de PVV te hebben maar is nooit voor de partij actief geweest. En lid kun je niet worden van de PVV dus dat is hij nooit geweest. Hij leerde Geert Wilders kennen tijdens de coronapandemie, toen bedrijven en politici over economische steun spraken. Hij was honorair consul van Hongarije, maar die functie heeft hij nu opgegeven.

Eppo Bruins was tot 2021 Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie en is nu de beoogd minister van Onderwijs namens NSC. Over wat hij vindt van bepaalde uitspraken van PVV-politici waar hij nu mee gaat samenwerken zegt hij: "We hebben een heel duidelijk hoofdlijnenakkoord met afspraken en daar houden we ons allemaal aan. Dat we ons binnen de grenzen van de rechtstaat bewegen, ook qua uitingen. En daar zullen wij iedereen aan houden." Hij zegt als minister de onderwijsvrijheid en de academische vrijheid te gaan bewaken.

Femke Wiersma (BBB), de beoogde minister van Landbouw, heeft er heel veel zin in zegt zij. Maar ze vindt het pas tijd om de pers uitgebreid te woord te staan als zij echt minister is.

Lees hier meer over de beoogde ministers:

Tweede dag gesprekken met beoogd bewindspersonen

De gesprekken van formateur Richard van Zwol en beoogd premier Dick Schoof met de aankomende bewindspersonen gaan vandaag verder. In de gesprekken komt onder meer een 'self-assessment' integriteit aan bod. Dat is een lijst met vragen over integriteit die beoogd bewindspersonen moeten beantwoorden.

Een vraag uit de lijst is bijvoorbeeld: "Heeft er in uw werkverleden ooit een klacht of integriteitsprocedure tegen u gelopen die verband houdt met de wijze van functioneren door u?" Ook wordt er gevraagd naar de volledigheid van het cv. Verder gaat het gesprek ook over eventuele nevenfuncties en financiële of zakelijke belangen.

Vandaag tussen 10.00 en 20.30 uur komen de volgende kandidaten langs:

Uitermark (NSC): ik kijk vooral naar de toekomst

Beoogd minister van Binnenlandse Zaken Uitermark (NSC) kwam als laatste naar buiten op deze eerste dag van gesprekken met kandidaat-bewindpersonen. Ook zij wilde niet veel zeggen over de veelbesproken medekandidaat Marjolein Faber (PVV), die eerder uitspraken deed over omvolking en de islam een verwerpelijke ideologie noemde.

Uitermark zei nu vooral naar de toekomst te willen kijken. Ze gaat er als minister goed op letten of iedereen zich aan de afspraken uit het hoofdlijnenakkoord en de eerdere afspraken over de rechtstaat houdt. "Ik zal iedereen op gelijke wijze aan die verantwoordelijkheid houden."

Lees hier meer over Uitermark, die eerder actief was voor het CDA:

Schoof: kabinet 2 juli op het bordes

Het nieuwe kabinet zal op 2 juli beëdigd worden. Dat zei beoogd premier Schoof na afloop van de eerste dag van gesprekken met een deel van de beoogde ministers van het nieuwe kabinet.

Morgen gaan de gesprekken met kandidaat-bewindspersonen verder. Schoof sprak van goede gesprekken in een prettige sfeer. Het is onder meer gegaan over de zwaarte van de functies en de balans tussen privé en werk.

Schoof wilde niet zeggen of het ook is gegaan over de eerdere uitspraken van Marjolein Faber, beoogd PVV-minister voor Migratie. Wel zei hij te verwachten dat de rol van de vier vicepremiers belangrijk wordt, aangezien hij zelf partijloos is.

Brekelmans (VVD): steun aan Oekraïne gaat net zoals afgelopen jaren door

De beoogd minister van Defensie, Ruben Brekelmans, zegt dat de steun van Nederland aan Oekraïne ook onder de nieuwe coalitie gewoon doorgaat, ook al staat de PVV daar kritischer in.

VVD'er Brekelmans zegt verder uit te kijken "naar de samenwerking met de nieuwe collega's", ook naar die met de aanstaande minister van Migratie, Marjolein Faber van de PVV. Hij wil niet ingaan op vragen over uitspraken die Faber in het verleden heeft gedaan. Ze gebruikte het woord "omvolking" en zei dat de islam een "verwerpelijke ideologie" is. "Het is niet aan mij om commentaar te geven", aldus Brekelmans.

Lees hier meer over de beoogd minister van Defensie:

Ook beoogd vicepremier Agema op bezoek bij Schoof: 'Bijzonder moment'

Kamervoorzitter: Kamerlidmaatschap kan Markuszower (PVV) na AIVD onderzoek niet ontnomen worden

Het is na het AIVD- onderzoek niet mogelijk het Kamerlidmaatschap van Gidi Markuszower (PVV) af te pakken. Dat zei Kamervoorzitter Bosma (PVV) in een debat op vragen van Kamerleden. Zolang Kamerleden Nederlandse burgers zijn en hen het kiesrecht niet ontnomen is kan de Kamer niet ingrijpen,zei Bosma . Markuszower was in beeld als minister van Migratie, maar vorige bleek dat hij niet door de AIVD screening kwam. Volgens Bosma kan Markuszower ook lid blijven van het bestuur van de Kamer. Als de Kamer dat anders wil, is het aan de Kamer daar wat aan te doen, aldus Bosma.

Agema (PVV): alle vertrouwen in Faber

"Niets gaat in deze formatie zoals van te voren werd gedacht" zei beoogd vice-premier en minister van Zorg Agema (PVV) na haar gesprek met formateur Van Zwol en beoogd premier Schoof. Nu ze, na het wegvallen van Markuszower zelf voor het vicepremierschap in beeld is is ze vooral "trots".

Op vragen over haar partijgenoot Faber (in beeld is als migratieminister) wilde Agema niet ingaan, behalve dat ze "alle vertrouwen" in haar heeft. Faber gebruikte eerder het het woord "omvolking" en zei dat de islam een "verwerpelijke ideologie is".

Lees hier meer over Agema, die zich als Kamerlid jaren met Zorg bezig hield:

Van Zwol: kabinet in eerste week juli op bordes

Het nieuwe kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB staat in de eerste week van juli op het bordes, zo meldt formateur Van Zwol. Diezelfde week kan de Tweede Kamer dan met premier Schoof debatteren over de plannen van het kabinet.

Voorafgaand aan de beëdiging komt het nieuwe kabinet vrijdag 28 juni bijeen voor het constituerend beraad. Dan worden onder mee afspraken vastgelegd over de taakverdeling.

Het betekent dat demissionair premier Rutte op 27 en 28 juni nog naar de top van Europese staatshoofden en regeringsleiders gaat. Daar worden definitieve knopen doorgehakt over de verdeling van de topposten van de nieuwe Europese Commissie.

Madlener (PVV): het kan allemaal meevallen

Barry Madlener (PVV), in beeld als minister op Infrastructuur en Waterstaat, heeft "veel vertrouwen" in de samenwerking en het hoofdlijnenakkoord van de vier partijen. Dat zei na zijn gesprek bij formateur van Zwol en beoogd premier Schoof. Op vragen of zijn partijgenoot Faber excuses moet maken voor eerdere uitspraken, ging hij niet in. "Als iedereen zich aan de afspraken houdt komt het goed", herhaalde hij meerdere keren. Of dit kabinet de rit gaat uitzitten weet je nooit zeker, erkende hij, maar "we hebben gisteren het Nederlands elftal gezien, dat viel ook erg mee. Dus het kan allemaal mee vallen. Laten we niet te somber zijn."

Lees hier meer over Barry Madlener:

Beoogd minister Financiën Heinen (VVD) gaat "heel veel nee zeggen"

Beoogd minister van Financiën Heinen wil als minister de overheidsfinanciën snel op orde krijgen. Het waren qua uitgaven de afgelopen jaren "heftige tijden", nu moet er bezuinigd worden. Dat zei Heinen na zijn bezoek aan de formateur en de beoogd premier. "Ik ga heel veel nee zeggen." Als hij moet kiezen tussen bezuinigen of hogere belastingen kiest hij voor dat eerste. Maar mocht er gaandeweg meer nodig zijn dan sluit hij "aanvullende maatregelen" ook niet uit.

Het zal nog een hele uitdaging zijn om voor Prinsjesdag een begroting te maken, zei Heinen verder. Hij gaat ervan uit dat hij van de zomer niet op vakantie gaat.

Heinen is nu Kamerlid voor de VVD. Lees hier meer over hem:

Beoogd Justitieminister Van Weel (VVD) : Faber hoeft geen excuses te maken

Aankomend minister van Justitie Van Weel (VVD) vindt dat beoogd migratieminister Faber (PVV) geen excuses hoeft te maken voor uitspraken in het verleden. Dat zei hij na afloop van zijn gesprek met formateur Van Zwol en beoogd premier Schoof.

Faber staat bekend als een hardliner op het gebied van asiel en migratie. Zo noemde de islam een "verwerpelijke ideologie" en gebruikte het woord "omvolking". Op de vraag of ze excuses moet maken zei Van Weel "Nee, maar ik ga er verder ook geen vragen over beantwoorden." Hij zei dat dat niet aan hem was, en verwees net als partijgenoot Sophie Hermans naar het hoofdlijnenakkoord en de afspraken die de vier partijen eerder hebben gemaakt over de rechtstaat. "U kunt er op rekenen dat ik mij als minister van Justitie volledig ga inzetten voor de rechtstaat."

De gesprekken bij de formateur en beoogd premier gaan onder meer over nevenfuncties en of er zaken zijn die zij moeten weten voor de beëdiging. Van Weel zei "geen gekke bijbanen te hebben" maar alle banen op te geven zodra hij als minister aan de slag gaat.

Op de vraag of hij fit genoeg is voor de zware baan zei hij dat hij "zeker fit genoeg is".

Van Weel was topfunctionaris bij de NAVO, lees hier meer over hem:

Kamervoorzitter Bosma: donderdag beginnen hoorzittingen

Donderdag beginnen de hoorzittingen van de beoogde bewindspersonen in de Tweede Kamer. Dat zegt Kamervoorzitter Bosma. In die hoorzittingen, een nieuw fenomeen in de Nederlandse politiek, kunnen Kamerleden vragen stellen aan de nieuwe ministers en staatssecretarissen.

De hoorzittingen vinden plaats per ministerie. Dat betekent dat er één sessie plaatsvindt met alle kandidaat-bewindspersonen van het betreffende departement. Afhankelijk van het aantal kandidaat-bewindspersonen duren ze tussen de twee en drie uur.

Vorige week bleek dat een aantal oppositiepartijen niet meedoet; CDA, SP en SGP zullen er in ieder geval niet bij zijn. CDA-leider Bontenbal sprak van "spektakelpolitiek". SGP-voorman Stoffer zei dat bewindslieden in een debat verantwoording af moeten leggen, niet van tevoren in "iets vaags wat het midden houdt tussen een sollicitatie of kennismakingsgesprek".

Video: drie beoogd vicepremiers op bezoek geweest, Agema volgt vanmiddag

Derde vicepremierskandidaat Mona Keijzer (BBB) aan de beurt

Mona Keijzer was de derde kandidaat-vicepremier die op gesprek kwam vandaag. Op vragen over beoogd minister Faber wilde ze nauwelijks ingaan. "Ik ben geen politiek duider, dus dat is niet aan mij", zei Keijzer (BBB). En ook: "Ik vind het nou zo jammer dat u niet vraagt wat ik de komende jaren ga doen."

Als minister van Volkshuisvesting gaat het voor Keijzer de komende jaren vooral over woningnood, benadrukte ze. "Jongeren die nog bij hun ouders wonen en gezinsvorming uitstellen."

Keijzer verwacht geen geruzie met mede BBB-minister Femke Wiersma van Landbouw over stikstofruimte. Volgens Keijzer zit stikstof de woningbouw niet dwars. Ze verwees daarbij naar een factcheck van Pointer. Belemmeringen voor de woningbouw zitten wat betreft de aankomend minister vooral in de hoek van fysieke ruimte, ingewikkelde procedures en hoge bouwkosten.

BBB had eigenlijk het Torentje in gedachten voor Keijzer, lees hier meer over haar:

Hermans: niet op voorhand zeggen wat wel en wat niet

Beoogd VVD-minister Hermans wilde na afloop van haar gesprek niet veel zeggen over de veelbesproken mede-kandidaat Marjolein Faber. Ze sprak over een kabinet "met 29 leden die allemaal hun handtekening zetten onder het hoofdlijnenakkoord".

Of het wat haar betreft een rode lijn zou zijn als Faber als minister nogmaals het woord omvolking in de mond zou nemen, wilde Hermans niet zeggen. "Ik ga niet nu op voorhand zeggen wat wel en wat niet, want dan komen we in een heel vervelende manier van samenwerken terecht."

Verder verwees ze naar het hoofdlijnenakkoord en de afspraken die de vier partijen eerder hadden gemaakt over de rechtstaat.

Eddy van Hijum (NSC) als tweede op gesprek

Eddy van Hijum (NSC) is beoogd minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en vicepremier. Gevraagd naar zijn mede-kandidaat Marjolein Faber (PVV) wilde Van Hijum niet veel kwijt. "Niet gepast om nu iets te gaan zeggen over collega-kandidaten", zei de NSC'er.

Beoogd migratieminister Faber staat bekend als een hardliner op het gebied van asiel en migratie. Zo noemde de islam een "verwerpelijke ideologie" en gebruikte het woord "omvolking". Op de vraag of Faber zich ervan bewust was dat dat een term is uit het nationaalsocialisme zei zij destijds: "Dat zou kunnen. Dat weet ik niet, daar houd ik me niet zo mee bezig."

NSC-leider Pieter Omtzigt zei zaterdag bij Nieuwsuur dat het woord omvolking "op geen enkele manier past binnen het hoofdlijnenakkoord". Van Hijum verwees naar de afspraken die de vier partijen hebben gemaakt over de rechtstaat. "Dit kabinet moet er straks zijn voor alle Nederlanders ongeacht hun geloof en afkomst."

De 52-jarige oud-CDA'er geldt als vertrouweling van Omtzigt, lees hier meer over hem:

VVD'er Sophie Hermans bijt het spits af

Beoogd minister van Klimaat en Groene Groei en vicepremier Sophie Hermans (VVD) is als eerste aan de beurt.

Lees hier een kort portret van de oud-secondant van Mark Rutte:

(Bijna) niks ernaast

De gesprekken met de beoogde bewindspersonen gaan onder meer over nevenfuncties. In principe is het zo dat alle betaalde en onbetaalde functies en nevenfuncties neergelegd moeten worden voordat het kabinet wordt beëdigd.

De regels schrijven voor dat 'nevenfunctie' breed moet worden opgevat. "Het gaat dus bijvoorbeeld ook om vrijwilligersfuncties in clubs of verenigingen, part-time hoogleraarschappen, redactiefuncties en lidmaatschappen van comités van aanbeveling", staat in het zogenoemde Blauwe Boek (het handboek voor bewindspersonen). Lid zijn van een vereniging mag wel, maar bestuurslid bijvoorbeeld weer niet.

Een kandidaat-bewindspersoon kan overigens wel om een uitzondering vragen en de formateur moet er dan uitdrukkelijk toestemming voor geven. In het verleden is het bijvoorbeeld weleens voorgekomen dat een kandidaat-bewindspersoon nog promovendi mocht begeleiden die bijna klaar waren met hun onderzoek.

Gesprekken met beoogd bewindspersonen van start

Deze ochtend beginnen de gesprekken van formateur Richard van Zwol en beoogd premier Dick Schoof met de aankomende bewindspersonen. In de gesprekken komt onder meer een 'self-assessment integriteit aan bod. Dat is een lijst met vragen over integriteit die beoogd bewindspersonen moeten beantwoorden.

Een vraag uit de lijst is bijvoorbeeld: "Heeft er in uw werkverleden ooit een klacht of integriteitsprocedure tegen u gelopen die verband houdt met de wijze van functioneren door u?" Ook wordt er gevraagd naar de volledigheid van het cv. Verder gaat het gesprek ook over eventuele nevenfuncties en financiële of zakelijke belangen.

Vandaag tussen 09.00 en 21.00 uur komen de volgende kandidaten langs:

Hermans, Van Hijum, Keijzer en Agema zijn beoogd vicepremier.

Agema voor PVV kandidaat-vicepremier

PVV-leider Wilders heeft gisteren Fleur Agema naar voren geschoven als vicepremier in het nieuwe kabinet. Agema is ook beoogd minister van Volksgezondheid.

De 47-jarige Fleur Agema is een van 'de oude negen', zoals dat binnen haar partij wordt genoemd: de PVV'ers die in 2006 werden gekozen toen de partij voor het eerst meedeed aan de Kamerverkiezingen. Zeven van hen zitten nog steeds in het parlement.

Markuszower en Faber

In eerste instantie had de PVV Gidi Markuszower op het oog als vicepremier en tevens minister van Asiel en Migratie. Wilders kwam daarvan terug, toen bleek dat Markuszower niet door de veiligheidscheck van de AIVD kwam. Kort daarna kwam Wilders met de naam van Marjolein Faber op de proppen. Zij is nu beoogd minister van Asiel en Migratie, maar gaat het vicepremierschap er dus niet bij doen.

Achter de schermen is te horen dat Agema niet Wilders' eerste keus was als vicepremier omdat ze op PVV-thema's als islam en asiel niet zo uitgesproken is. Agema komt vandaag op gesprek bij de formateur en beoogd premier.

Welkom in het formatieblog

Welkom in het formatieblog, hier houden we je op de hoogte van de ontwikkelingen in de formatie. Lees hier het blog van vorige week terug.