liveblog
NOS NieuwsAangepast

Medewerker Zelensky: Lyman in Oekraïense handen • 'Zeker 24 burgerdoden bij aanval op konvooi'

  • Welkom in het liveblog van zaterdag 1 oktober over de oorlog in Oekraïne.
  • Rusland trekt zich terug uit Lyman, Oekraïne trekt stad binnen.
  • Waarschijnlijk is er nooit eerder in een keer zo veel gas ontsnapt, zegt de VN.
  • De directeur van de kerncentrale in Zaporizja is aangehouden door Russen.
liveblog gesloten

Medewerker Zelensky: Lyman in Oekraïense handen

Een medewerker van president Zelensky heeft op Telegram een video geplaatst waarop Oekraïense troepen te zien zijn die verklaren dat ze de oostelijke stad Lyman onder controle hebben.

"Beste Oekraïners, vandaag hebben de strijdkrachten van Oekraïne ... de nederzetting Lyman in de regio Donetsk bevrijd en in handen genomen", zei een van de soldaten in de video die werd geplaatst door Kyrylo Timosjenko, plaatsvervangend hoofd van het kantoor van de president.

Eerder vanavond had president Zelensky gezegd dat er nog steeds werd gevochten in de stad in het geannexeerde Donetsk, ondanks dat de Oekraïense vlag er al was gehesen.

Duitsland wil luchtafweergeschut leveren aan Oekraïne

Duitsland gaat in de komende dagen de eerste van vier luchtverdedigingssystemen tegen drones aan Oekraïne leveren. Dat heeft de Duitse minister Lambrecht van Defensie gezegd tijdens een onaangekondigd bezoek aan Odessa. Dit IRIS-T-systeem is bedoeld om droneaanvallen af te wenden.

In de afgelopen weken heeft Oekraïne te maken gehad met aanvallen van zogeheten kamikazedrones van Iraanse makelij. Bij die aanvallen zijn mensen omgekomen en is infrastructuur beschadigd geraakt, meldt persbureau Reuters.

In mei werd bekend dat Berlijn overwoog om de systemen aan Oekraïne te leveren. Per stuk kosten de hypermoderne IRIS-T-verdedigingssystemen 150 miljoen euro.

Zelensky: er wordt nog gevochten in Lyman

Volgens de Oekraïense president wordt er nog steeds gevochten in de oostelijke stad Lyman. Eerder vandaag zei het Russische ministerie van Defensie dat de Russische militairen zich hadden teruggetrokken uit de stad in het geannexeerde Donetsk. Zij wilden voorkomen dat ze vast kwamen te zitten omdat de Oekraïense militairen de stad steeds verder omsingelden.

"De Oekraïense vlag hangt al in Lyman", zei Zelensky in zijn dagelijkse videotoespraak. "Het vechten duurt nog voort."

Zo kijkt Sofia, die uit het geannexeerde Donetsk vluchtte, naar Poetins speech

Sofia (19) vluchtte uit het gebied dat Rusland heeft geannexeerd

Dit zijn de verschillen tussen de twee annexatietoespraken van Poetin

Voor de tweede keer in acht jaar tijd heeft Rusland zichzelf Oekraïens grondgebied toegeëigend. En in beide gevallen hield president Poetin een toespraak om de annexaties aan te kondigen.

Net als de toespraak in 2014 zal ook deze speech het tijdperk-Poetin blijvend markeren.

In dit bericht van onze Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je over de verschillen tussen de twee toespraken:

Gaslek Nord Stream 2 lijkt gestopt

Het lijkt erop dat er geen gas meer uit de Nord Stream 2-gaspijpleiding in de Oostzee meer lekt. Dat zegt het Deense energieagentschap.

Volgens een woordvoerder van de exploitant van de pijpleiding kan het twee dingen betekenen. "Ofwel de pijpleiding is leeg of de druk van het gas in de leiding en het water aan de buitenkant zijn in evenwicht."

Afgelopen week zijn vier lekken geconstateerd in de Nord Stream 1 en 2-pijpleidingen. De Europese Unie gaat uit van sabotage.

'Zeker 24 burgerdoden bij aanval op konvooi Koepjansk'

Bij een aanval op een konvooi bij Koepjansk zijn zeker 24 burgers om het leven gekomen, onder wie dertien kinderen en een zwangere vrouw, meldt Oekraïne. Volgens gouverneur Oleg Synjehoebov van de regio Charkov, waar Koepjansk ligt, vielen Russische militairen op 25 september een evacuatiekonvooi aan.

De Oekraïense veiligheidsdienst zegt dat de slachtoffers van dichtbij zijn doodgeschoten. Eerder vandaag kwamen berichten naar buiten dat het om twintig doden ging. De berichten zijn niet geverifieerd.

Gisteren kwamen bij een raketaanval op een burgerkonvooi in Zaporizja zeker 23 mensen om het leven.

Rusland trekt zich terug uit Lyman

Russische militairen hebben zich teruggetrokken uit de Oost-Oekraïense stad Lyman. Dat meldt het Russische ministerie van Defensie, schrijft het Russische persbureau RIA.

De Russen hebben de stad in de regio Donetsk verlaten uit vrees voor de omsingeling door Oekraïense militairen. Volgens RIA trokken ze zich terug naar "gunstiger gelegen gebieden".

Eerder vandaag werd bekend dat Oekraïense troepen de stad binnentrokken. Er zouden nog zo'n 5000 Russische militairen zijn.

De Russische terugtrekking volgt een dag na de annexatiespeech van president Poetin.

Eni: geen Russisch gas meer naar Italië

Het Russische staatsgasbedrijf Gazprom levert geen aardgas meer aan Italië. Dat meldt het Italiaanse olie- en gasbedrijf Eni. Die organisatie stelt dat het volgens Gazprom niet mogelijk is om gas via Oostenrijk aan Italië te leveren. Er zou een transportprobleem zijn.

Volgens het Russische bedrijf weigert Oostenrijk om gas door te laten vanwege veranderingen in de regelgeving. Gazprom zegt dat er met Italiaanse afnemers wordt gezocht naar een oplossing. Er zou, via Oekraïne, wel Russisch gas naar Oostenrijk stromen. De Oostenrijkse netwerkbeheerder wil niet reageren.

Via de Italiaanse stad Tarvisio, die op de grens met Oostenrijk ligt, komt het gas normaal gesproken het mediterrane land in. Een woordvoerder van Eni zegt dat er bij Gazprom wordt nagegaan of de leveringen aan Italië weer kunnen worden hervat.

Voor de oorlog in Oekraïne was Italië voor ruim 40 procent afhankelijk van Russisch gas. Sinds de invasie bouwt Italië die afhankelijkheid af door onder meer te importeren uit Algerije. In juni was het Russische gasaandeel gedaald tot 25 procent.

Oekraïense troepen trekken Lyman in

Oekraïense militairen zijn de oostelijke stad Lyman ingetrokken. Volgens een woordvoerder van het leger vinden er hevige gevechten plaats in de stad.

Lyman wordt al langer bezet door Rusland. Eerder vandaag meldde Kiev dat de stad is omsingeld door Oekraïense militairen. In de buurt van de stad is de Oekraïense vlag gehesen.

Er zouden nog zo'n 5000 Russische militairen in de stad zijn.

Oekraïense militair bij Lyman

Superjacht, gelinkt aan Rus, te koop voor 30 miljoen euro

Een superjacht dat wordt gelinkt aan een Russische miljardair staat in de Verenigde Staten te koop voor zo'n 30 miljoen euro. Dat blijkt uit een e-mail die is ingezien door persbureau Reuters. Het schip 'MySky' is 51 meter lang en gebouwd door een Nederlandse scheepsbouwer. Het werd in gebruik genomen door Igor Kesajev, die van dezelfde scheepsbouwer nog een jacht kocht, vertelt een woordvoerder van het bedrijf. MySky heeft onder meer een gymzaal en een helikopterdek.

Tegen Kesajev zijn sancties ingesteld door de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk vanwege de Russische invasie van Oekraïne. De miljardair is onder meer betrokken bij de productie van wapens en de Russische tabaksindustrie. Daarnaast heeft hij banden met de regering. Bij westerse regeringen bestaat de vrees dat Russische miljardairs, zoals Kesajev, de sancties proberen te omzeilen. Volgens een sanctie-expert mag het jacht van Kesajev namelijk legaal worden verkocht, omdat Amerika tegen hem geen sancties heeft ingesteld.

Op 14 september is de e-mail met de verkoopadvertentie door een Amerikaanse jachtmakelaar verstuurd. In het bericht stond dat de advertentie niet openbaar geplaatst mocht worden. Het is niet mogelijk om te achterhalen naar wie de mail allemaal verstuurd is, meldt Reuters.

Reuters kon niet hardmaken dat de miljardair MySky nog steeds in zijn bezit had. Een woordvoerder van Kesajev wilde vragen over het eigendom van het jacht en de verkoop ervan niet beantwoorden.

Het MySky jacht, vermoedelijk eigendom van een Russische miljardair

Oekraïense strijdkrachten hijsen vlag bij Lyman

Op een video die door Oekraïense overheidsfunctionarissen wordt gedeeld, is te zien zijn hoe Oekraïense militairen hun vlag hijsen in de stad Lyman. "We zijn onze staatsvlag aan het neerzetten op ons land. Lyman wordt weer Oekraïne", zegt een van de soldaten voordat hij de vlag op het welkomstbord van de stad hangt. Onder meer Andri Jermak, chef-staf van president Zelensky, deelde de beelden op Twitter.

Eerder op de dag werd gemeld dat de bezette stad is omsingeld door het Oekraïense leger. Volgens de adviseur van de minister van Binnenlandse Zaken van Oekraïne zitten de Russen die nog niet gevlucht zijn, nu in de val. Het zou volgens een woordvoerder van het Oekraïense leger gaan om zo'n 5000 Russische militairen.

Oekraïense vlag gehesen in Lyman

Nieuwe gaspijpleiding tussen Bulgarije en Griekenland in gebruik genomen

Tussen Griekenland en Bulgarije is een nieuwe gaspijpleiding in gebruik genomen. Hij loopt over een afstand van 180 kilometer van de Griekse stad Komotini tot aan Stara Zagora, in het midden van Bulgarije. Volgens Brussel helpt deze nieuwe leiding, waarmee gas uit Azerbeidzjan wordt aangevoerd, bij het afbouwen van de afhankelijkheid van Russisch gas.

De voorzitter van de Europese Unie, Ursula von der Leyen, reisde af naar Bulgarije om de nieuwe verbinding te openen. "Deze pijpleiding verandert de energiesituatie voor Europa. Dit project betekent vrijheid", zei Von der Leyen in haar toespraak bij de ceremonie. De EU heeft de aanleg van de pijpleiding bekostigd met 250 miljoen euro.

Eind april sneed Rusland de gasleveranties aan Bulgarije af, maar door de nieuwe gasleiding is er volgens Von der Leyen weer genoeg gas. De Bulgaarse directeur van het project, Teodora Georgieva, zei dat de pijpleiding ook helpt om andere landen in Zuidoost-Europa te voorzien van gas.

Ursula von der Leyen bij de opening van de nieuwe gaspijpleiding in Bulgarije

'Aanhouding directeur bedreigt veiligheid kerncentrale Zaporizja'

De veiligheid van de kerncentrale Zaporizja staat onder druk nu de directeur gisteren is meegenomen door Russische militairen. Dat zegt het hoofd van het Oekraïense energiebedrijf dat de centrale beheert, Petro Kotin.

Directeur Moerasjov draagt "de belangrijkste en exclusieve verantwoordelijkheid voor de nucleaire en stralingsveiligheid van de kerncentrale", zegt Kotin. Daarom moet Moerasjov per direct worden vrijgelaten, benadrukt de beheerder.

Rusland heeft de arrestatie van de directeur van de energiecentrale niet bevestigd. Ook het Internationale Atoomenergieagentschap (IAEA), dat medewerkers bij de kerncentrale heeft gestationeerd, kan Moerasjovs gevangenschap nog niet bevestigen.

Oekraïne claimt dat Lyman omsingeld is

De door de Russen bezette stad Lyman in Oost-Oekraïne is omsingeld door Oekraïense eenheden, meldt de Oekraïense legertop op de nationale tv. Er zouden nog zo'n 5500 Russische soldaten in de stad zijn achtergebleven. Het werkelijke aantal kan lager zijn omdat militairen de stad zijn ontvlucht of zijn gesneuveld. De woordvoerder van het Oekraïense leger benadrukt het belang van de operatie, omdat Oekraïense eenheden vanuit Lyman verder Loegansk in kunnen trekken.

Gisteren zei de pro-Russische leider van Donetsk, waar Lyman in ligt, dat de stad "half omsingeld" was door de Oekraïense troepen. Hij riep op om versterkingen te sturen. Twee omliggende dorpen waren toen al grotendeels in handen van het Oekraïense leger.

Lyman werd maanden geleden ingenomen door het Russische leger. Sindsdien is de stad een belangrijk knooppunt voor de bevoorrading van de legereenheden in de oostelijke regio. Militaire experts verwachten dat Lyman nog dit weekend bevrijd wordt. Het zou voor de Oekraïense eenheden de grootste overwinning zijn sinds het begin van hun tegenoffensief, eind augustus.

Russische soldaten zeiden gisteren het moeilijk te hebben in Lyman:

De Russische troepen hebben het zwaar in Lyman, zeggen ze zelf

In beeld: de oorlog in de Oekraïense regio Charkov

In het oostelijke deel van de Oekraïense regio Charkov zijn Oekraïense eenheden bezig met een offensief tegen het Russische leger dat steeds verder wordt teruggedrongen. In de steden en dorpen die door Oekraïne zijn heroverd heeft de oorlog een spoor van verwoesting getrokken.

  • Reuters
    Door het Russische leger achtergelaten tanks
  • Reuters
    Het wrak van een Russisch gevechtsvliegtuig
  • Reuters
    Een kerk werd als ziekenhuis gebruikt door het Russische leger.
  • Reuters
    Wrakken van Russische tanks en pantservoertuigen in de buurt van de stad Izjoem

Directeur kerncentrale Zaporizja aangehouden

Russische militairen hebben gisteren de directeur van de kerncentrale in Zaporizja aangehouden, zegt de Oekraïense beheerder Energoatom.

Ihor Moerasjov zou zijn opgepakt toen hij van de kerncentrale onderweg was naar de stad Enerhodar. Energoatom meldt dat Moerasjov uit zijn auto is gehaald, en geblinddoekt naar een onbekende plek is gebracht.

De kerncentrale in Zaporizja is met zes reactoren de grootste van Europa. Als de centrale volledig in bedrijf is, levert hij stroom aan ongeveer vier miljoen huishoudens. De centrale wordt bemand door Oekraïens personeel, maar is sinds maart in Russische handen. Oekraïne en Rusland beschuldigen elkaar ervan het complex te beschieten. Zaporizja is een van de vier bezette regio's die Rusland wil inlijven.

VN: gaten in Nord Stream zorgen waarschijnlijk voor grootste enkele gaslek ooit

Waarschijnlijk is er nog nooit eerder zo veel methaangas in een keer in de lucht terechtgekomen. Dat zegt het milieuprogramma van de Verenigde Naties over de lekken die begin deze week ontstonden in de gaspijpleidingen Nord Stream 1 en 2. De Europese Unie vreest een "ecologische en een klimaatramp".

Bij de locaties van de lekkages, voor de Deense kust, is een grote pluim van zeer geconcentreerd methaan waargenomen. Dat blijkt uit satellietbeelden die zijn bekeken door onderzoekers van het International Methane Emissions Observatory (IMEO) en de Universitat Politècnica de València.

Satellietbeelden van het methaanlek bij Nord Stream 1 en 2

Andrew Baxter, de directeur van milieuorganisatie Environmental Defense Fund, zegt op Twitter dat er naar schatting zo'n 115.000 ton methaan is ontsnapt. Dat is ongeveer evenveel als 2 miljoen benzineauto's in een jaar uitstoten.

Methaan is een krachtig broeikasgas met 80 keer het opwarmende vermogen van koolstofdioxide. Het gas heeft alleen korter een schadelijk effect voor het klimaat dan koolstofdioxide.

Welkom in het blog

In dit liveblog houden we je op de hoogte van het laatste nieuws over de oorlog in Oekraïne. Het liveblog van gisteren kun je hier teruglezen.