Moordzaak Peter R. de Vries: verdachten zwijgen of ontkennen, beiden blijven in cel

We sluiten het liveblog

Lees hier het samenvattende artikel over de eerste zittingsdag:

Rechter tegen verdachte Kamil E.: 'De rechtbank laat u vandaag niet vrij'

'Buikpijn en spanning' bij familie

Voor de familie van Peter R. de Vries was het een "spannende en beladen ochtend", zegt hun advocaat Annemiek van Spanje. "Het was het eerste moment dat ze de verdachten konden zien. Met toch wat buikpijn en spanning zijn ze hier naartoe gegaan vandaag."

Verdachte Delano G. zat tijdens de zitting onderuit gezakt op zijn stoel en zweeg. Kamil E. praatte wel, maar ontkende alles. Over de houding van de verdachten willen de nabestaanden zich niet uitlaten, zegt Van Spanje. "De familie is vooral blij dat ze vast blijven zitten. Ook al was dat geen verrassing."

Verdachten moord Peter R. de Vries blijven in de cel

Eerder was al duidelijk dat Delano G. sowieso in de cel blijft. Zijn advocaat had geen verzoek voor vrijlating gedaan. Dat deden de advocaten van Kamil E., die door het OM wordt gezien als bestuurder van de vluchtauto, wel. Maar de rechtbank bepaalde dat hij ook niet op vrije voeten mag. "De onderzoeksresultaten kunnen er op wijzen dat u betrokken bent", zei de voorzitter. Ontlastend bewijs is er volgens de rechtbank niet genoeg.

De volgende zitting is op 6 december. In de tussentijd zullen beide verdachten opnieuw worden verhoord. De rechtbank wil dat ze geconfronteerd worden met de bevindingen van de politie, ook als ze daar zelf geen trek in hebben.

Advocaat en vriend De Vries, Peter Schouten, zegt dat verklaring Kamil E. rammelt

De verklaring van Kamil E. "rammelt aan alle kanten", vindt advocaat Peter Schouten. Hij was goed bevriend met Peter R. de Vries en werkte met hem samen in het Marengo-proces. Schouten is de advocaat van kroongetuige Nabil B. , De Vries was zijn vertrouwenspersoon. Schouten vond het bijzonder om de verdachten vandaag met eigen ogen te zien. "Ik wist ook niet dat er een machinegeweer in de auto lag. Dat duidt toch wel op professionaliteit."

'Kop van de slang'

Hij is blij dat het OM onderzoek doet naar mogelijke opdrachtgevers voor de moord op De Vries. "Het is belangrijk om bij de kop van de slang uit te komen. Maar het is de vraag of de verdachten daar iets over gaan zeggen. Misschien ook wel uit angst voor represailles."

Verder is ook Schouten verbaasd over het weglaten van namen van officieren van justitie, rechters en deskundigen in het strafdossier. "Dat is te rechtvaardigen, maar ik vind het ook jammer dat professionals in het strafdossier geanonimiseerd zijn. Dat is niet in de geest van Peter R. de Vries. Ik vind dat toch een beetje capituleren."

Chauffeur vluchtauto: 'Ik wil graag terug naar mijn gezin'

Ook de twee verdachten mogen nog reageren. Kamil E.: "Ik wil graag terug naar mijn gezin. Mijn vrouw is net van ons derde kind bevallen. Ik wil graag naar hen terug om hen te onderhouden." Delano G. beriep zich op zijn zwijgrecht: "Ik heb niets te melden", zei hij.

De rechtbank beslist om 13.30 uur of Kamil E. in de gevangenis moet blijven. Delano G. blijft sowieso in de cel, omdat zijn advocaat geen verzoek voor vrijlating heeft gedaan.

OM: 'E. had actievere rol dan hij doet voorkomen'

De officier van justitie gaat in op de advocaat van Kamil E., die eerder zei dat haar cliënt van niets wist en ook betwijfelde of het wel E. was die een voorverkenning deed. "Wij zijn er 100 procent van overtuigd dat er een voorverkenning heeft plaatsgevonden en dat Kamil E. een actievere rol heeft gehad dan hij doet voorkomen", zei de officier.

Ook ging het OM in op de kritiek van de advocaat van Delano G., die zich ergerde aan het geanonimiseerde strafdossier. "Wij hebben niet te maken met anonieme verklaringen, maar geanonimiseerde verklaringen", zo reageerde de officier van justitie. "Die kunnen door de rechtbank en de verdediging worden getoetst. Het is niet zo dat wij een muur voor bepaalde getuigen willen zetten."

Opdrachtgevers

Het OM zei verder dat er ook een onderzoek loopt naar de opdrachtgevers van de moord op Peter R. de Vries. Dat onderzoek is afgesplitst van deze zaak en wordt door andere politieteams en officieren uitgevoerd. Als dat belastend of ontlastend bewijs oplevert voor Delano G. of Kamil E., wordt dat volgens het OM meegenomen.

Het OM verwacht dat het politieonderzoek in deze zaak over een maand klaar is. Mogelijk is het dan nog niet gelukt de in beslag genomen telefoons van de verdachten uit te lezen, maar voor het bewijs tegen de verdachten maakt dat volgens de officier niet uit.

Kamil E.: 'Ik weet niets over de moord'

Officier van justitie: 'Ooggetuige heeft de verdachte zien schieten'

Advocaat Kamil E.: geen snippertje bewijs voor voorbereiding liquidatie

De advocaat van Kamil E. herhaalt dat haar cliënt niets wist van de moord op Peter R. de Vries. "Dat zegt hij ook in getapte gesprekken tegen zijn moeder en zijn vriendin", zegt advocaat Ayse Çimen. "Doorzoekingen hebben ook geen snippertje bewijs gevonden dat hij zich bezighield met criminaliteit of het voorbereiden van een liquidatie." Dat hij de vluchtauto bestuurde, bewijst volgens Çimen niet het medeplegen van een moord. "Dat vereist opzet. Het ophalen van de medeverdachte is daarvoor niet genoeg."

Kamil E. zou ook niet van de wapens in de auto hebben geweten, ook al zat zijn dna op een van die wapens. "Misschien heeft hij de tas met het wapen wel aangeraakt toen hij iets van de achterbank wilde pakken." Ook de kruitresten die zijn gevonden op zijn handen kunnen volgens de advocaat op een andere manier zijn overgedragen. Een tip dat Kamil E. 50.000 euro zou hebben gekregen voor zijn rol bij de liquidatie, leverde niets op, zegt Çimen. Het geld zou in het huis van zijn moeder liggen, maar is nooit gevonden.

Volgens zijn advocaat heeft Kamil E. ook niet geprobeerd een alibi te regelen voor de dag van de voorverkenning, zoals het OM eerder stelde. E. zou oprecht hebben geprobeerd te achterhalen wat hij die dag deed. Zijn advocaat vroeg de rechtbank om hem vrij te laten. De zitting is tot 12.00 uur geschorst.

Geanonimiseerd strafdossier ergert advocaat Delano G.

Het strafdossier in de Peter R. de Vries-zaak blijkt volledig geanonimiseerd. Van ooggetuigen tot politiemensen en van officieren van justitie tot de NFI-deskundigen: iedereen is anoniem gemaakt in de stukken.

De advocaat van Delano G. heeft daar moeite mee. "Er is niet één verklaring van iemand die onder zijn eigen naam verantwoordelijkheid draagt voor de bevindingen", zo constateerde raadsman Ronald van der Horst. "Anonimiteit is alleen bij grote uitzondering toelaatbaar. Subjectieve gevoelens van angst zijn geen grond."

Van der Horst wees op een uitspraak van het Europees Hof dat geen eerlijk proces mogelijk is als louter anonieme getuigen worden opgevoerd. De advocaat zei dat mogelijk relevante passages uit verklaringen van getuigen zijn weggelakt.

Hij schetste ook hoe een anonieme rechter-commissaris op basis van een vordering van een anonieme officier van justitie besloot dat zijn cliënt vast moest blijven zitten. "We zijn niet blind voor zorgen om de veiligheid", zei Van der Horst. "Maar dat mag niet leiden tot een spookproces."

Chauffeur vluchtauto 'kende Delano G. niet'

In politieverhoren verklaarde Kamil E., die door het OM wordt gezien als bestuurder van de vluchtauto, dat hij was gevraagd iemand te chauffeuren die hij niet kende. Daar ging hij in de rechtbank verder op in. "Ik heb niemand vermoord en ik heb geen wapen gezien", zei hij via een Poolse tolk. E. zei dat hij was ingehuurd om zijn bijrijder van A naar B te brengen. "De dag ervoor heb ik de auto gekregen en gehoord waar ik naartoe moest gaan en dat ik iemand moest rijden. Ik heb gevraagd of het iets illegaals was, maar ze zeiden tegen mij dat ik me geen zorgen moest maken."

Van wie hij de auto kreeg, bleef onduidelijk. Wel sprak hij over "twee mannen" die hij verder niet kende. "Een jongen kwam bij me langs en is in de auto gestapt. Onderweg hebben we niet gesproken." In Amsterdam stapte zijn passagier, Delano G., uit. "Toen heb ik rondjes gereden op zoek naar een parkeerplaats. Ik ben ergens gaan staan, tot de politie me wegstuurde."

Toen Delano G. even later kwam aanrennen, reed hij samen met hem weg uit Amsterdam. Hij beschreef ook de aanhouding op de snelweg: "Na een tijdje zag ik een politieauto achter mij, met een volgbordje. Ik begreep dat ik moest stoppen. Ik stapte uit en moest op de grond gaan liggen. Ik zei dat het niet mijn auto was en vroeg waar het om ging, maar kreeg niets te horen."

Delano G. wil niets zeggen

Verdachte Delano G. heeft tot nu toe niets willen verklaren. Ook vandaag in de rechtbank beriep hij zich op zijn zwijgrecht.

Rechter richt zich tot nabestaanden De Vries: 'Moeilijke en beladen dag'

Kamil E. deed twee weken voor de moord voorverkenning

Het OM denkt dat Kamil E. twee weken voor de liquidatie al een voorverkenning deed. Hij is op beelden te zien bij de parkeergarage in de Lange Leidsedwarsstraat, op het moment dat De Vries daar naar binnen gaat.

Volgens het OM probeerde E. achteraf een alibi te regelen voor die dag. Hij vroeg zijn vriendin om iemand te laten bevestigen dat hij die dag in Maastricht aan het werk was. Maar volgens de officier van justitie maakte zijn telefoon die dag helemaal geen verbinding met zendmasten in Maastricht. "Hij verzint een alibi, maar heeft er geen", aldus de officier.

OM maakt een reconstructie van fatale avond

Het OM schetst hoe het onderzoek is verlopen. De twee verdachten zijn binnen een uur na de liquidatie aangehouden. Bewijs komt van getuigenverklaringen, telecomgegevens, camerabeelden en forensisch onderzoek.

Op camerabeelden is op 6 juli om 18.47 uur op de Prinsengracht in Amsterdam de Renault Kadjar van de verdachten te zien. De twee verdachten stapten samen uit en liepen een rondje door de Lange Leidsedwarsstraat, in de buurt van de RTL Boulevard-studio waar Peter R. de Vries op dat moment te gast is. Daarna liepen ze terug naar de auto, waar Delano G. andere kleding aantrok en weer richting de Lange Leidsedwarsstraat vertrok. Hij droeg een heuptasje bij zich. Kamil E. reed ondertussen een rondje met de Renault.

Verdachte zat te wachten

Getuigen zagen dat Delano G. op een trapje zat te wachten, tot De Vries vlak voor 19.30 uur langs kwam lopen. G. greep vervolgens naar zijn tasje en schoot op De Vries. De misdaadjournalist werd onder meer in het hoofd geraakt.

Het lukte de politie de Renault Kadjar van de verdachten in beeld te krijgen, onder meer dankzij een alerte motoragent. Op de A4 bij Leidschendam werden ze aan de kant gezet. In de Renault werd een pistoolmitrailleur gevonden met dna van beide verdachten.

Omgebouwd alarmpistool

In een Louis Vuitton-tasje zaten papieren van Delano G. en een omgebouwd alarmpistool met munitie. Daarop zat zijn dna. Ook lag er een petje in de auto. De spullen pasten bij het signalement van de schutter en de camerabeelden.

Op de plaats delict werden vier hulzen gevonden, die waarschijnlijk kwamen van het omgebouwde alarmpistool. Op de handen van beide verdachten zijn zogeheten schotresten gevonden. In de auto lag ook een jerrycan benzine, mogelijk om de auto in brand te steken.

Telefoons gevonden in vluchtauto

In de vluchtauto van de twee verdachten zijn telefoons gevonden. Die moeten nog worden ontsleuteld, zegt de officier van justitie. Ook hoopt hij dat de verdachten zullen verklaren over de feiten waarvan ze worden verdacht. Het OM verwacht de zaak in mei of juni volgend jaar inhoudelijk te kunnen behandelen.

OM: verdachten zijn uitvoerders van de moord

Het Openbaar Ministerie somt de verdenkingen op. Delano G. zou de schutter zijn geweest, terwijl Kamil E. de vluchtauto zou hebben bestuurd. Beiden worden verdacht van het medeplegen van de moord op De Vries. Ook wordt hen wapenbezit ten laste gelegd. Bij hun aanhouding vond de politie een omgebouwd alarmpistool en een pistoolmitrailleur.

"In de ogen van het OM zijn zij de uitvoerders van de moord", zei de officier van justitie, die sprak van "een moord met een verstrekkender gevolg" dan die op een willekeurige Nederlander. "Het slachtoffer was een bekende en alom geliefde misdaadverslaggever, die ook de kroongetuige in het Marengo-proces hielp. Het heeft er voor ons alle schijn van dat de moord verband houdt met het werk van Peter R. Voor de nabestaanden is het leed niet te overzien."

Rechter tegen nabestaanden De Vries: 'Moeilijke en beladen dag'

De rechtbank wil de zitting "zo waardig mogelijk" laten verlopen en heeft begrip voor eventuele emoties van de aanwezigen. De rechtbankvoorzitter richtte zich ook expliciet tot de nabestaanden van De Vries. "Het zal voor u een moeilijke en beladen dag zijn", zei hij.

Verdachten Delano G. en Kamil E. aanwezig

De eerste zitting in de rechtszaak over de moord op Peter R. de Vries is begonnen. De twee verdachten zitten in de zaal. Delano G. (22) is een kleine man met een volle baard, zo ziet onze verslaggever ter plaatse. Kamil E. (35) is breedgeschouderd, heeft tatoeages tot ver in zijn nek en draagt een brilletje.

Ook familieleden en enkele (oud-)collega's van De Vries zijn aanwezig. Verder zit er veel pers en publiek in de zaal.

Onbekend of verdachten aanwezig zijn

Het is onduidelijk of de twee verdachten van de moord op Peter R. de Vries vandaag aanwezig zullen zijn in de rechtbank in Amsterdam. Delano G. is de vermoedelijke schutter. Medeverdachte Kamil E. zou de chauffeur van G. zijn geweest op 6 juli, toen De Vries in het centrum van Amsterdam werd neergeschoten.

De zitting start om 10.00 uur in de rechtbank Amsterdam aan de Parnassusweg.

Wat is er tot nu toe bekend?

Vanochtend begint in de rechtbank van Amsterdam het proces tegen de twee mannen die verdacht worden van de moord op Peter R. de Vries. De misdaadverslaggever werd op 6 juli neergeschoten in het centrum van Amsterdam, vlak nadat hij de studio van tv-programma RTL Boulevard had verlaten. Negen dagen later overleed hij.

Het proces begint met een inleidende zitting. Het Openbaar Ministerie zal vertellen hoe ver het politieonderzoek is gevorderd en wat er de komende tijd nog moet gebeuren. De advocaten van de twee verdachten mogen ook om nader onderzoek vragen. Een vraag die bijvoorbeeld aan bod zou kunnen komen, is of er een psychologische rapportage over de verdachten nodig is.

Verdachten

De vermoedelijke schutter is de 22-jarige Delano G. uit Tiel. De 35-jarige Kamil E. uit Maurik zou zijn chauffeur zijn geweest. De Telegraaf schreef eerder dat Delano G. een neef is van een contactpersoon van Ridouan Taghi. Daarmee zou er een mogelijke link zijn naar het Marengo-proces, waarin Taghi en zijn medeverdachten terechtstaan.

Er lijkt veel bewijs te zijn. Zo hangt het centrum van Amsterdam vol camera's en de verdachten zijn dan ook snel getraceerd dankzij bewakingsbeelden. Bovendien waren er tientallen getuigen, die iets van de schietpartij op de Lange Leidsedwarsstraat hebben gezien of beelden hebben gemaakt met hun telefoon.