Brexit-blog: reacties in EU voorzichtig positief, volgende horde is Lagerhuis

Liveblog gesloten

We sluiten het liveblog. Nog even de belangrijkste punten op een rij:

Kortom: het is nog onduidelijk welke kant het nu opgaat. De scenario's lopen uiteen van een rustige scheiding tot een afwijzing van het akkoord, wat vermoedelijk het einde van Mays premierschap zou betekenen.

Eerste voorpagina van Britse krant

De Financial Times heeft alvast de voorpagina van morgen gepubliceerd. En die gaat natuurlijk over de brexit:

Toch een minister die vanavond opstapt?

Hoewel May haar ministers dus achter zich heeft gekregen, kunnen de komende dagen toch nog ministers opstappen omdat ze het niet eens zijn met het conceptakkoord. Volgens een politiek verslaggever van de Britse krant The Guardian kan dat al vrij snel zijn: van een bron heeft ze gehoord dat vanavond nog een belangrijke bewindvoerder van het kabinet ontslag zal nemen. Maar ze houdt ook nog een flinke slag om de arm:

Voorzichtig positief geluid vanuit Europa

Premiers en ministers van Buitenlandse Zaken uit de EU reageren positief, maar met een slag om de arm, op het akkoord. Ze zijn blij dat er een concept op tafel ligt, maar moeten ook nog uitzoeken wat de deal precies voor hen betekent.

'Er kunnen nog ministers opstappen'

In Nieuwsuur legt correspondent Tim de Wit uit hoe May haar ministers achter zich gekregen heeft. "Ze heeft gezegd dat het niet beter wordt dan dit." Ook zegt De Wit dat het, ondanks de positieve geluiden, best zo kan zijn dat er nog ministers op zullen stappen als gevolg van dit besluit. "Afgelopen zomer duurde het ook een aantal dagen voordat er ministers vertrokken." Toen vertrokken ministers Davis en Johnson, omdat ze het niet eens waren met de onderhandelingsstrategie rond de brexit.

Verklaring van Barnier in het kort

EU-onderhandelaar Barnier zei vanavond tijdens een persconferentie in Brussel dat er "geen kanttekeningen meer zijn". Bekijk zijn verklaring hieronder:

Nederlandse ondernemers sceptisch

Ook nu er een voorlopig akkoord op tafel ligt blijven Nederlandse ondernemers sceptisch. "De kans op en harde brexit is kleiner geworden, maar toch bereid ik me daarop voor", zegt plantenexporteur Michiel van Veen tegen Nieuwsuur. Ook de Rotterdamse haven is sceptisch. "Het is mooi op papier, het is winst, maar we gaan gewoon door met de voorbereidingen. We houden rekening met een zwart scenario: geen deal", zegt woordvoerder Leon Willems.

Een flink document

Nu de tekst van de conceptdeal openbaar is wordt deze overal in Europa en in Groot-Brittannië bestudeerd. Daar zijn ze wel een tijdje mee bezig, want het document telt 585 pagina's.

Minister Blok: 'Goede stap'

Minister Blok van Buitenlandse Zaken noemt het conceptakkoord in een verklaring "een goede stap". "Nederland en de andere EU27 lidstaten zullen nu de concept teksten, inclusief de politieke verklaring, nauwkeurig gaan bestuderen."

Blok zegt dat er vanuit ons land speciaal gekeken wordt naar het verwerken van afspraken rond de douane-unie. Extra aandacht is er bovendien voor "de afspraken over gelijk speelveld en visserij".

Kabinet was verdeeld

Omdat het kabinetsberaad zo lang duurde was de indruk dat het May niet zou lukken om al haar ministers mee te krijgen. In haar kabinet zitten ook voorstanders van een harde brexit. Die zijn mogelijk van mening dat May en haar onderhandelaars te weinig hebben binnengehaald.

Volgens verschillende Britse politiek verslaggevers was er ook binnen het kabinet flinke verdeeldheid. Er zouden in ieder geval tien ministers tegen zijn geweest.

Wie moeten er nog akkoord gaan?

Nu het Britse kabinet met het onderhandelaarsakkoord heeft ingestemd moet het Britse parlement groen licht geven. Wanneer het Britse parlement daarvoor bijeenkomt, is nog niet bekend.

Aan de Europese kant zijn alle ambassadeurs vanavond bijgepraat. Vervolgens is er begin volgende week overleg tussen de Europese ministers van Buitenlandse Zaken en daarna volgt een EU-top. Daar kunnen de regeringsleiders van de EU-lidstaten de deal steunen, of niet.

Het akkoord moet de steun hebben van een zogenoemde "verzwaarde gekwalificeerde meerderheid" van de stemmen in de Europese Raad: minstens 20 van de 27 EU-lidstaten. Daarmee moet 65 procent van de Europese bevolking zijn vertegenwoordigd. Premier Rutte heeft namens Nederland het mandaat om in te stemmen. In sommige andere landen moeten nationale parlementen dat mandaat nog geven aan de premier. Ook een meerderheid in het Europees Parlement moet akkoord gaan met de deal.

Daarnaast is er nog een handelsdeal die de komende jaren moet worden gesloten tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Daarin wordt vastgelegd hoe de toekomstige relatie tussen de landen eruitziet. Om die deal te ratificeren, moeten alle parlementen in de EU akkoord gaan.

De verklaring van May

Na een lang overleg met haar ministers gaf Theresa May een korte verklaring af voor de deur van 10 Downing Street. Deze is hieronder terug te kijken:

Michel Barnier in Brussel

EU-onderhandelaar Michel Barnier houdt nu een persconferentie over de conceptdeal. Hij noemt deze conceptovereenkomst "een cruciale stap" richting een slotakkoord tussen de EU en Groot-Brittannië.

Conceptakkoord openbaar

Na de korte verklaring van May is het conceptakkoord openbaar gemaakt door de Europese Commissie. Het document is hier te lezen.

'Een belangrijk moment'

Volgens correspondent Tim de Wit heeft Theresa May vanavond een belangrijke horde genomen, maar wordt het nog ingewikkeld om het Britse parlement en de andere EU-lidstaten te overtuigen van het brexit-akkoord. Dit is zijn eerste analyse:

Barnier om 21.00

Om 21.00 uur volgt er een verklaring van EU-onderhandelaar Michel Barnier in Brussel. Dat twitterde een woordvoerder van de Europese Commissie kort nadat Brits premier May gesproken had.

May: 'Kabinet schaart zich achter brexit-akkoord'

Na een vergadering die meer dan twee uur langer duurde dan gepland schaart het kabinet zich "gezamenlijk"" achter het brexit-akkoord van Theresa May. Dat heeft de premier net in een kort statement bekendgemaakt voor haar ambtswoning aan 10 Downing Street.

"Ik weet dat er moeilijke dagen aankomen", zei May. "Maar ik geloof met mijn hoofd en mijn hart dat dit in het belang is van het hele Verenigd Koninkrijk."

Einde kabinetsberaad?

Meerdere Britse journalisten zeggen nu gehoord te hebben dat het overleg tussen May en haar ministers op zijn einde loopt. Binnen 20 minuten tot een half uur zou het kabinetsberaad klaar moeten zijn. Oorspronkelijk stond daar tot 18.00 uur vanavond voor, maar dat is dus flink uitgelopen. Ook het aangekondigde statement van de premier zal dan snel moeten volgen.

'Partijgenoten keren zich tegen May'

Partijgenoten van premier Theresa May die zich eerder vandaag bij haar aansloten lijken zich nu toch tegen haar te keren, meldt de BBC. Dat twittert verslaggever Laura Kuenssberg. Morgen zouden ze overgaan tot een vertrouwensstemming.

Ondertussen in Brussel...

De 27 EU-ambassadeurs die waren uitgenodigd om in Brussel een toelichting te krijgen op het brexit-akkoord, zijn onverrichter zake weer vertrokken. Ze hebben naar verluidt niets van het akkoord kunnen lezen, omdat de regering-May in Londen er nog niet mee heeft ingestemd. Het kabinetsberaad op Downing Street loopt uit.

Duidelijkheid van May

De verwarring is van korte duur, want medewerkers van de premier geven duidelijkheid: er is vanavond geen persconferentie van May, maar er volgt wel een kort statement na het kabinetsberaad. Ook zal ze morgen in het Lagerhuis een verklaring afgeven.

Verwarring over statement May

Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken Nick Hurd zegt dat er vanavond geen persmededelingen van premier May zullen volgen. Hij verklaarde dat tegen parlementsleden.

Toch zegt een verslaggever van Sky News dat hij gehoord heeft dat er wel degelijk een kort statement komt na het kabinetsberaad. Hurd zou "zich hebben versproken".

Naar de deur kijken

Ook correspondent Suse van Kleef blijft net als vele anderen voorlopig naar de dichte deur van 10 Downing Street kijken. Het kabinetsberaad duurt een stuk langer dan verwacht. "En dat is vaak geen goed nieuws", zegt ze in Nieuws en co. "Dat betekent dat het heel moeizaam gaat. Het schijnt dat iedereen zijn zegje wil doen. Daarom kan je ervan uitgaan dat het nog geen gelopen race is voor May en haar brexitdeal."

Wachten in Brussel

In Brussel wachten ze ondertussen ook in spanning af van wat er in Londen gebeurt. De BBC meldt dat er daar pas gestart wordt met de bespreking van de voorgestelde brexitdeal wanneer May er uit is met haar kabinet.

Kabinetsberaad loopt uit

Eerder was de verwachting dat May om 18.00 uur met een verklaring zal komen, na het kabinetsberaad dat nu plaatsvindt. Nu melden verschillende bronnen dat die bijeenkomst uitloopt. Het is nog onduidelijk waar en wanneer May de verklaring geeft.

Steuntje voor May

Uitgerekend vandaag meldt het Internationaal Monetair Fonds (IMF) dat een 'harde brexit', wanneer er dus geen deal gemaakt wordt met de Europese Unie, de Britten veel geld zal kosten. Volgens het IMF zal dat ervoor zorgen dat er in vier jaar tijd zes procent minder economische groei plaatsvindt. Ook The City, het financiële gebied in Londen, zou hier een flinke klap door krijgen. Deze cijfers betekenen een steuntje in de rug voor het plan van May.

Verbod op telefoons in Brussel

De EU-ambassadeurs krijgen op dit moment een toelichting op de brexit-afspraken door Sabine Weyand, de hoofdonderhandelaar van het team Barnier. Om lekken te voorkomen hebben de ambassadeurs vooraf hun telefoons, laptops en tablets moeten inleveren.

Witte rook?

Volgens persbureau Reuters komt premier May om 18.00 uur Nederlandse tijd met een mededeling, na het kabinetsberaad dat nu in haar ambtswoning plaatsvindt.

Klein protest buiten Downing Street

Buiten Downing Street is eerder vanmiddag door een klein groepje betogers gedemonstreerd. Ze vroegen onder meer om een nieuw referendum, maar premier May zei vanmiddag in het Lagerhuis dat dat er hoe dan ook niet komt.

Twee ministers weg?

Christopher Hope, politiek verslaggever bij The Daily Telegraph, twittert dat hij gehoord heeft dat er vandaag twee Britse ministers op zullen stappen: Penny Mordaunt (ontwikkelingssamenwerking) en Esther McVey (werk en pensioenen).

Gisteravond werd hier ook al over gespeculeerd, zag correspondent Tim de Wit toen. Hij verwacht dat dit vertrek voor opschudding zal zorgen, maar niet tot de val van het kabinet

Ook bijpraatsessie in Brussel

Ook in Brussel is het vanmiddag tijd voor een topoverleg. Daar worden EU-ambassadeurs door onderhandelaar Sabine Weyand bijgepraat over de inhoud van de deal. Correspondent Bert van Slooten ziet ze een voor een het gebouw van de Europese Unie binnendruppelen. Om 17.00 uur begint de vergadering. Toen Weyand naar buiten kwam wilde ze alleen met een grote glimlach "it is a beautiful day" zeggen.

Ministers komen aan voor overleg

Ministers komen aan bij premier May voor het geplande overleg. Tijdens de kabinetsraad vraagt ze de ministers om de conceptdeal goed te keuren. Als dat lukt is de eerste van een reeks flinke hindernissen genomen. Vraag is of de ministers instemmen, want de voorlopige deal is met kritiek ontvangen.

The Guardian zag de ministers aankomen, en schreef: "of deze ministers zijn uitstekende pokerspelers, of ze kijken er echt niet naar uit om met de premier over de brexitdeal te praten".

'Sta aanpassingen vanuit oppositie toe'

De Schotse Nationale Partij (SNP) pleit ervoor dat de regering voorstellen tot aanpassingen aan de deal vanuit de oppositie toestaat. "Waar is ze zo bang voor?", vraagt de leider van de SNP in Westminster, Ian Blackford. "Is ze zo zwak dat ze niet eens andere mogelijkheden wil overwegen?"

De SNP wil dat het Verenigd Koninkrijk in de douane-unie en de Europese interne markt blijft. Dat betekent dat er zonder grenzen en zonder handelstarieven gehandeld kan worden. Aanhangers van de zogenoemde harde brexit willen dit niet.

Ook andere leden van het Lagerhuis waren kritisch over de plannen van May:

'Waarschijnlijk morgen bekendmaking'

De voorzitter van het Britse parlement verwacht dat het kabinet morgen met een verklaring komt over brexit. Hij zei dat als antwoord op vragen in het Lagerhuis, tijdens het wekelijkse vragenuur van de Britse premier. Over de inhoud van de verklaring is niets bekend.

En volgens de Ierse premier Leo Varadkar is de EU waarschijnlijk van plan om 25 november een top te houden over de brexitplannen, in het geval dat de Britse politiek akkoord gaat met de huidige conceptplannen. En eerst moet May vanmiddag haar kabinet nog overtuigen om de voorlopige deal goed te keuren.

Kritiek op 'backstop'

Een van de hete hangijzers voor premier May is de zogeheten 'backstop'. Deze verzekeringspolis moet fysieke controles tussen Noord-Ierland (Verenigd Koninkrijk) en Ierland (EU) voorkomen - als de EU en de Britten het na brexit niet eens worden over vervolgafspraken op handelsgebied.

"Kan het Britse parlement zich zomaar terugtrekken uit elke vorm van backstop?", vraagt Labourleider Jeremy Corbyn aan de premier. May antwoordt dat er sowieso een backstop komt, maar dan tijdelijk. Corbyn noemt dat een "non-antwoord".

Eerder op de dag had ook de prominente hard-brexit aanhanger Boris Johnson (partijgenoot van May) kritiek op de backstop. De EU zou daarmee te veel controle houden over het Verenigd Koninkrijk. Hij reageerde daarmee op het nieuws in Britse media dat een van de hoofdonderhandelaars van de EU, Sabine Weyand, zou hebben gezegd dat de EU alle controle behoudt als de huidige conceptversie groen licht krijgt. Deze conceptversie is overigens nog niet openbaargemaakt.

May: geen nieuw referendum

De premier van het Verenigd Koninkrijk is niet van een plan een nieuw referendum te houden over brexit. Dat zei ze tijdens het wekelijkse vragenuurtje, waar ze ook haar conceptversie van het brexit-akkoord verdedigde tegenover het Lagerhuis.

"We zullen het besluit van het Britse volk niet verloochenen, we keren niet terug naar een referendum. We zullen brexit leveren en het Verenigd Koninkrijk verlaat de Europese Unie op 29 maart 2019."

De premier gaf geen nieuwe details over het concept-akkoord dat gisteren werd gesloten met Brussel. Het document telt volgens Britse media zo'n 500 pagina's.

Livestream afgesloten

De livestream is afgelopen, omdat het debat in het Britse Lagerhuis nu over andere onderwerpen gaat.

May: we nemen de controle terug

Premier May zegt dat de voorlopige brexit-deal de Britten levert waar ze voor gestemd hebben. "We nemen de macht terug over onze grenzen, onze wetten en ons geld."

Corbyn: dit is geen brexit voor heel het land

Oppositieleider Jeremy Corbyn (Labour) vindt dat premier May gefaald heeft met het voorlopige brexit-akkoord. "Het levert geen brexit voor heel het land, verbreekt de beloftes van de premier en levert geen sterke economische deal", zegt hij in het wekelijkse vragenuurtje van May.

"Hij heeft geen gelijk", antwoordt de premier van de Conservatieve Partij. "Elke keer klaagde Corbyn dat er geen vooruitgang werd gemaakt. En nu maken we vooruitgang en dan maakt hij er een probleem van." May beschuldigt Corbyn van het willen frustreren van brexit.

Livestream May's vragenuur

De wekelijkse vraag-antwoordsessie van premier May in het Lagerhuis is live te zien via de livestream op NOS.nl.

Wie, wat, waar en waarom?

Wie zijn de hoofdrolspelers rondom brexit? Wat was de uitkomst van het referendum over het vertrek uit de EU? Waarom wilde een meerderheid de unie verlaten?

Het antwoord op deze en nog tientallen vragen vind je op onze speciale brexit-pagina:

Wat is er al bekend?

Het concept-akkoord telt volgens Britse media zo'n 500 pagina's aan tekst. Niet alle details zijn bekend, maar in grote lijnen is al wel duidelijk dat:

Het openhouden van de Noord-Ierse grens is een van de belangrijkste struikelblokken.

Vele obstakels voor een brexit-deal

Premier May hoopt vandaag haar ministers aan boord te krijgen voor het conceptakkoord. Maar dat is slechts de eerste in een reeks van hindernissen die ze moet nemen om tot een definitieve deal te komen.

Het Britse parlement moet nog instemmen met het voorstel. Binnen Mays Conservatieve Partij zijn er een aantal felle tegenstanders, zoals oud-minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson. Ook de Noord-Ierse coalitiepartij DUP is kritisch. De premier is dus deels afhankelijk van de rivaliserende partij Labour.

Vervolgens moet ook Brussel nog groen licht geven voor het voorlopige brexit-akkoord. Eerst bespreken de ministers van Buitenlandse Zaken van alle EU-landen het voorstel. Daarna moeten de regeringsleiders het goedkeuren. En uiteindelijk moet ook het Europees Parlement een oordeel vellen.