Oekraïne claimt uitschakeling 500.000 Russen: 'Omvang sinds WO II niet meer gezien'

• Julian Buijzen

  redacteur Buitenland

Oekraïne heeft bekendgemaakt dat het sinds het begin van de oorlog, in februari 2022, meer dan 500.000 Russische militairen heeft uitgeschakeld. De afgelopen 24 uur kwamen er volgens Kyiv 1140 Russische slachtoffers bij, waardoor het totaal uitkomt op 500.080.

De cijfers, die niet zijn te verifiëren, zijn van een omvang "die de wereld sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer heeft gezien", zegt oud-commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif. "Ter vergelijking: Amerika verloor 55.000 troepen in Vietnam. Rusland rekruteert momenteel 30.000 mannen per maand om voldoende troepen aan het front te houden."

Sinds de eerste dag van de Russische invasie van Oekraïne is het onduidelijk hoeveel doden en gewonden er precies aan beide kanten zijn gevallen. Statistieken van de betrokken partijen zijn niet objectief en niet controleerbaar, cijfers van andere organisaties niet volledig.

Vergeleken met het begin van de oorlog zijn de Russische verliezen volgens Oekraïense cijfers sinds het begin van de oorlog flink toegenomen:

In hoeverre de getallen betrouwbaar zijn, is volgens De Kruif moeilijk te zeggen. "Er is een informatie-oorlog gaande. De echte cijfers kennen we niet, maar cijfers die inlichtingendiensten uit andere landen delen, komen in de buurt. Wat het ook is, dit is een oorlog met enorme consequenties op menselijk vlak aan beide kanten."

Belangen

Dat Oekraïne deze cijfers op dit moment publiceert, is ook niet zonder reden, zegt Samuël Kruizinga, universitair hoofddocent militaire geschiedenis. "Dit nieuws komt Oekraïne goed uit nu ze door de Russen in de verdediging zijn gedrongen. Ze laten aan hun eigen bevolking resultaten zien."

Ook is het volgens Kruizinga een krachtig signaal naar de NAVO, de EU en Washington. "Het is een argument om Oekraïne te blijven steunen. Hoewel ze geen terrein terugwinnen, putten ze Rusland wel uit en dat resultaat laat je zo zien."

Andere cijfers benoemen

Oekraïne is niet de enige bron die cijfers over Russische verliezen meldt. Het Britse ministerie van Defensie zei onlangs dat Rusland sinds het begin van de oorlog 450.000 manschappen heeft verloren, ofwel dood of gewond. De Amerikanen hielden het in maart op 350.000 doden en gewonden.

Rusland zwijgt al lange tijd over het aantal gesneuvelde landgenoten. De laatste update komt uit september 2022, toen zei toenmalig minister van Defensie Shojgoe dat 5937 militairen zijn omgekomen.

Het betrouwbaarste cijfer over Russische verliezen is de onafhankelijke telling van de BBC en het Russische Mediazona. Journalisten en vrijwilligers berekenen het dodental op basis van openbare informatie, variërend van socialemediaberichten, overlijdensadvertenties en contact met nabestaanden. Gisteren stond hun teller op 54.185 gesneuvelde Russen.

"Dit is het topje van de ijsberg", zegt Mika Goloebovski, journalist bij Mediazona. "Dit zijn mensen die we hebben geïdentificeerd, maar we zijn ons er ook van bewust dat we lang niet alle slachtoffers kunnen identificeren."

Goloebovski en zijn collega's schatten dat het totale aantal Russische doden ergens rond de 100.000 ligt. Dat zou volgens hem redelijk overeen komen met de getallen die Oekraïne publiceert over het aantal 'uitgeschakelde' Russen. "Tel bij die 100.000 nog doden uit de Volksrepublieken Donetsk en Loehansk bij op, wij gokken dat dit zo'n 20.000 tot 40.000 zijn, en hou rekening met het dubbele aantal gewonden, zo'n 300.000 dus. Dan kom je al snel in de buurt van de 500.000."

In de cijfers van de BBC en Mediazona zit vertraging. Veel doden die ze nu identificeren zijn omgekomen bij de slag om Avdiivka in februari dit jaar:

Uit de cijfers van het Oekraïense leger komt een duidelijke conclusie naar voren: het aantal gesneuvelde Russen per dag neemt gaandeweg de oorlog flink toe. Waar in 2022 enkele honderden slachtoffers per dag vielen, ligt het gemiddelde de laatste maanden steevast boven de duizend per dag.

Dat blijkt ook uit de cijfers van de BBC en Mediazona, in 2023 waren de Russische verliezen 25 procent hoger ten opzichte van 2022.

Volgens oud-commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif ligt dat aan de manier van oorlogsvoering. "Het is een loopgravenoorlog geworden waardoor je ontzettend kwetsbaar bent. Het terrein is bekend, waardoor iedere beweging door de andere partij gezien wordt."

"Daar komt bij dat de Russen op veel plekken langs het front druk blijven uitoefenen. De Russen weten dat Oekraïne verliezen slechter kan opvangen dan zijzelf."