Oorlog Oekraïne in november: Grootste droneaanval op Kyiv • Winter staat voor de deur
De oorlog tussen Rusland en Oekraïne is al ruim 21 maanden aan de gang. Nu de meteorologische winter is begonnen, zal er niet veel beweging meer zijn aan de frontlinie. Maar dat betekent niet dat de oorlog op een lager pitje komt te staan. Voor wie de draad kwijt is, maken we elke maand een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen.
De belangrijkste ontwikkelingen in november 2023
- Als het aan de Europese Commissie ligt, mogen Oekraïne en Moldavië beginnen te onderhandelen over het EU-lidmaatschap. Uiteindelijk moeten de 27 EU-leiders unaniem akkoord gaan, maar daar dreigt het spaak te lopen. Premier Orbán van Hongarije dreigt een veto uit te spreken op de Europese top in december. Ook is hij tegen 50 miljard euro EU-steun voor Oekraïne.
- Oekraïne maakte op 25 november de grootste droneaanval van Rusland tot dan toe mee. Met name Kyiv kreeg het zwaar te verduren. Rusland stuurde volgens president Zelensky meer dan zeventig drones op de hoofdstad af.
- Minister Ollongren van Defensie heeft in Roemenië het NAVO-trainingscentrum EFTC geopend, waar ook Oekraïense piloten moeten worden opgeleid. Een deel van de Nederlandse F-16's is daar afgelopen maand al naartoe gebracht voor het opleiden van vliegers en technisch personeel. In totaal zal Nederland achttien toestellen sturen. Ook reserveert het demissionaire kabinet volgend jaar ruim 2 miljard euro voor meer steun aan Oekraïne.
- Poolse transportbedrijven hebben een blokkade voor Oekraïense vrachtwagenchauffeurs ingesteld aan de grens. Zij demonsteren voor de tweede keer dit jaar tegen wat zij zien als oneerlijke concurrentie. Volgens Oekraïne zijn er duizenden truckers gestrand in Polen, zonder eten, drinken of sanitair. Twee van hen zouden zijn overleden in hun vrachtwagen.
- Finland houdt voorlopig de grensovergangen met Rusland dicht voor personenverkeer. Reden voor het besluit van de regering in Helsinki is een enorme toename in het aantal migranten. Finland vermoedt dat Rusland opzettelijk mensen uit onder meer Afghanistan, Kenia, Marokko, Pakistan en Somalië de grens laat oversteken.
- Binnen Rusland is de repressie niet gestopt. Zo is de Russische kunstenaar Aleksandra Skotsjilenko veroordeeld tot zeven jaar celstraf in een gevangeniskolonie. Ze had in maart vorig jaar prijskaartjes in een supermarkt in Sint-Petersburg vervangen met oproepen om de oorlog te stoppen. Dat soort uitingen zijn verboden in Rusland.
De 33-jarige was in tranen nadat ze het vonnis had gehoord:
Cherson bestookt met raketten
Vooral vanuit de zuidelijke regio Cherson kwamen er de afgelopen maand regelmatig berichten van beschietingen. Een jaar geleden wist Oekraïne het deel van de regio ten westen van de rivier de Dnjepr te bevrijden, maar de Russische beschietingen gaan door.
Zo kwamen op 9 november in de kustplaats Skadovsk, aan de Zwarte Zee, vijf mensen om het leven door een raketaanval. Op 24 november werden diverse dorpjes in de regio geraakt met drie doden tot gevolg.
Eerder diezelfde week kwamen er ook al twee burgers om door artillerievuur in Cherson. Op 13 november vielen er zeker drie doden in de stad en raakten meerdere mensen gewond.
Drone-oorlog losgebarsten
De zwaarste Russische droneaanval tot nu toe op Oekraïne, 75 drones in één nacht op Kyiv, markeerde vorige week het begin van een winter waarin we dat soort berichten waarschijnlijk vaker gaan zien, verwachten experts.
Dit zijn beelden van de aanvallen en van de schade op de grond:
Oekraïne sloeg een dag later terug met een van de zwaarste aanvallen op Moskou tot nu toe. De fabrieken van beide landen waar de onbemande vliegtuigjes worden gemaakt, draaien op volle toeren.
De verwachting is wel dat Rusland net als vorige winter Oekraïense infrastructuur zal bestoken met raketten en drones om de elektriciteit, verwarming en waterleidingen lam te leggen.
Verschuivingen aan de frontlinie
Al maanden staat de vraag centraal of het Oekraïense tegenoffensief is geslaagd of mislukt. Kort gezegd zijn de hoge verwachting niet waargemaakt, maar is het ook te makkelijk om te spreken van een mislukking.
Het forceren van een grote doorbraak in het zuiden om de landverbinding tussen Rusland en de Krim te heroveren, is niet gelukt. Wel wist Oekraïne veel schade toe te brengen aan het Russische leger, waardoor dat lange tijd geen eigen offensieven kon beginnen. Bovendien is de Russische controle over het zuiden tenietgedaan, onder meer door aanvallen met langeafstandsraketten.
- NOS
De kaart van het front op 30 november 2023 - NOS
Al weken zijn er hevige gevechten op de frontstad Avdiivka in de regio Donetsk. Die stad wordt gezien als de poort naar de regio, die door Rusland wordt bezet. De vrees is dat na de val van Avdiivka, en eerder Bachmoet, de weg voor de Russen vrij ligt om de gehele regio Donbas te veroveren.
De aanvallen rond Avdiivka wisselden de afgelopen maand in intensiteit. Het Russische leger probeert de stad te omsingelen en Oekraïne probeert aanvallen af te slaan. Tegen een hoge prijs wint Rusland langzaam terrein rond Avdiivka. Volgens Britse inlichtingen lijkt het aannemelijk dat er afgelopen maand dagelijks gemiddeld 931 Russische doden zijn gevallen.
In het deels verwoeste Avdiivka blijven vooral ouderen achter. Hulpverlener Vitaly vlogt over de evacuatie van de achtergebleven bevolking uit de stad. Vooral ouderen willen niet weg:
Het Oekraïense leger stelt wel grote terreinwinst te hebben behaald in het zuiden bij de rivier de Dnjepr. Aan de oever heeft Oekraïne naar eigen zeggen het Russische leger 3 tot 8 kilometer teruggedrongen. Het zou gaan om de grootste terreinwinst in maanden tijd.
Wat het Oekraïense leger in elk geval niet helpt, is dat er een prangend munitietekort is. Daar komt bij dat de Europese Unie er niet in slaagt om aan zijn eigen toezeggingen te voldoen. De EU-landen zouden voor maart 2024 1 miljoen stuks artilleriemunitie aanschaffen voor Oekraïne, maar daar zijn er pas 300.000 van geleverd.
Door het begin van de winter verloopt de strijd volgens de Amerikaanse denktank Institute for the Study of War trager dan voorheen, al gaan de grondaanvallen wel nog door ondanks de slechte weersomstandigheden.
De oorlog in beeld
Oekraïne heeft kolen nodig voor de winter, maar steeds meer mijnwerkers vertrekken naar het front. Daardoor moeten vrouwen het werk in de mijnen overnemen. Verslaggever Wessel de Jong bezocht een van de kolenmijnen in de Donbas, waar nu veel vrouwen werken:
