Oorlog Oekraïne in oktober: Rusland in de aanval • Verdeeldheid over steun
In Oekraïne woedt nu ruim anderhalf jaar een hevige oorlog tussen het Russische en Oekraïense leger. Rusland is de afgelopen maand opnieuw in de aanval gegaan, terwijl Oekraïne nog steeds probeert zo veel mogelijk bezet gebied te bevrijden. Voor wie de draad kwijt is, maken we elke maand een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen.
De belangrijkste ontwikkelingen in oktober 2023
- Terwijl de wereld naar de oorlog in Israël kijkt, opent Rusland halverwege oktober een groot offensief in de Oost-Oekraïense regio Donetsk. Sindsdien wordt er daar zwaar gevochten, met veel doden tot gevolg. Avdiivka wordt daarom ook wel het nieuwe Bachmoet genoemd. Verderop in dit artikel meer over het offensief.
Door de zware gevechten ligt Avdiivka grotendeels in puin:
- Het Oekraïense tegenoffensief verloopt moeizaam. Hoewel het lijkt te zijn gelukt om posities te behouden ten zuiden van de rivier de Dnjepr, die lange tijd een frontlinie in de oorlog was, wordt nog maar mondjesmaat vooruitgang geboekt.
- Nu de herfst is aangebroken, wordt dit jaar geen grote Oekraïense doorbraak meer verwacht. Op sommige plekken is het tegenoffensief al nagenoeg tot stilstand gekomen, zeggen experts tegen de Oekraïense krant Kyiv Independent.
- De Nederlandse F-16's komen een stap dichter bij hun bestemming in Oekraïne. Half november zullen de twaalf tot achttien toestellen naar een trainingskamp gaan dat is opgezet in Roemenië. Daar worden de Oekraïense piloten opgeleid.
- In het Westen is er verdeeldheid over verdere noodhulp aan Oekraïne. Onder meer Nederland, Duitsland en Zweden hebben hulp voor de winter beloofd. In de VS ligt dat ingewikkelder. Daar is het onduidelijk of er genoeg steun in het Congres zal zijn voor een nieuw hulppakket. En voor Oekraïne lijkt een vrees werkelijkheid te gaan worden: de kersverse premier van Slowakije, Robert Fico, zegt dat zijn land stopt met het bieden van militaire hulp.
- Daartegenover staat dat Kyiv raketten met een veel groter bereik heeft gekregen van Amerika en ook al heeft gebruikt. De ATACMS hebben een bereik van 160 kilometer. Ze zijn volgens deskundigen een belangrijke aanvulling voor het wapenarsenaal van het Oekraïense leger, maar geen echte 'gamechanger'.
- Een onderzoekscommissie van de Verenigde Naties zegt aanvullend bewijs te hebben gevonden voor "willekeurige aanvallen" en oorlogsmisdaden van Russische troepen in Oekraïne. Hierbij gaat het volgens de commissie onder andere om deportatie van kinderen naar Rusland en verkrachting. Rusland ontkent wreedheden te hebben begaan.
De zwaarste raketaanvallen
In Charkiv vond op 9 oktober een van de dodelijkste luchtaanvallen van de afgelopen maanden plaats. Russische raketten raakten een supermarkt in Hroza, een dorp in de regio Charkiv. Van de 300 inwoners van het dorpje kwamen er volgens de autoriteiten 59 om het leven.
Dit zijn beelden van de nasleep van de aanval:
In de VN-Veiligheidsraad werd het zware bombardement besproken. Frankrijk noemde het een flagrante schending van het internationaal recht en zei dat niets dit soort aanvallen kan rechtvaardigen.
Rusland verdedigde zich door te zeggen dat er in het café een wake was voor een Oekraïense militair die werd bijgewoond door andere militairen. Daarmee zou het een legitiem doel zijn, maar meteen na de aanval was duidelijk dat er vooral burgers waren omgekomen.
Charkiv werd later in de maand nogmaals zwaar geraakt. Bij een raketaanval op een postdistributiecentrum kwamen op 22 oktober volgens Oekraïne zes burgers om het leven. Ze waren aan het werk toen de raket insloeg.
Aan de frontlinie
Rusland lanceerde een groot offensief in de oostelijke regio Donetsk. Het leger zet daarbij vooral in op de frontstad Avdiivka, waarbij onder meer intensiever gebruik wordt gemaakt van de luchtmacht en geleide bommen. Doel is het omsingelen en innemen van het grotendeels verwoeste stadje, dat aan de grens van de zelfverklaarde 'Volksrepubliek Donetsk' ligt.
Juist vanwege die strategische ligging wil Oekraïne Avdiivka niet opgeven, zei hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga vorige maand. "Door stand te houden kan Oekraïne de Russen veel schade toebrengen." Dat gaat wel ten koste van het Oekraïense tegenoffensief, omdat het leger troepen moet verplaatsen vanaf andere plekken op het front.
Strijd bij Robotyne
Volgens militair analisten is het offensief een poging om Oekraïense strijdkrachten weg te trekken bij Robotyne. Bij dit plaatsje in de regio Zaporizja wist Oekraïne vorige maand door de belangrijkste linie van de Russen te breken. Een verdere opmars richting de Zwarte Zee bleef uit, maar de situatie voor de Russen blijft er onzeker.
Waarschijnlijk wil Rusland zo snel mogelijk een grote overwinning behalen op het slagveld, voordat het terrein ongeschikt raakt voor zware voertuigen. Dat gaat gepaard met "een van de grootste verliezen van 2023", aldus het Britse ministerie van Defensie.
Een andere ontwikkeling is de verschuiving van het front bij de rivier de Dnjepr in de regio Cherson. Oekraïense eenheden staken de afgelopen maanden geregeld de rivier over, steeds voor kleine aanvallen. Ze staken met bootjes de rivier over en lijken nu vaste voet aan de grond te hebben.
Het Russische leger voert de afgelopen tijd de aanvallen op de westoever van de Dnjepr op, mogelijk als reactie op de Oekraïense operatie op de oostoever. Daarom heeft Oekraïne opdracht gegeven om gezinnen met kinderen uit ruim twintig dorpen aan de rivieroever in de regio Cherson met dwang te evacueren.
De oorlog in beeld
Vrijwilligers van 'Shveina Rota', een organisatie die het leger ondersteunt met naaiwerk, maken kleding speciaal voor gewonden en militairen met amputaties. Naarmate de winter dichterbij komt, is er steeds meer behoefte aan kleding voor deze groep. De naaipatronen verspreiden ze via sociale media en de stoffen, garens en klittenband krijgen de vrijwilligers gedoneerd.
Beeld uit het naaiatelier dat de aangepaste kleding voor militairen maakt:
