Naar buiten toe zijn de berichten over het verloop van de kabinetsformatie "hoopvol" en "constructief". Door de afgesproken radiostilte kunnen de betrokken fractievoorzitters niets zeggen. Maar achter de schermen heerst bij Nieuw Sociaal Contract (NSC), de politieke partij van Pieter Omtzigt, grote twijfel over het verloop van de formatiegesprekken met PVV, VVD en BBB.
Fractieleden zouden er huiverig voor zijn om de kersverse naam van de partij te verbinden aan een coalitie met PVV, VVD en BBB. Om de leden bij te praten worden extra ledenbijeenkomsten georganiseerd in het krokusreces later deze maand.
Partijleider Pieter Omtzigt lijkt niet van plan om nu al de formatietafel te verlaten. Zijn definitieve beslissing wil hij pas nemen als informateur Plasterk zijn eindverslag publiceert. De partij laat weten tot die tijd constructief aan tafel te zitten.
'Politieke afstand tot aan de maan'
NSC heeft van begin af aan gezegd het liefst een minderheidskabinet, een zakenkabinet of een extraparlementair kabinet te willen. In ieder geval een kabinet met grote afstand tot de politieke partijen uit een coalitie. En daarin is weinig veranderd. "De enige mogelijkheid zou een zakenkabinet zijn", zegt een betrokkene, "Met een politieke afstand van hier tot aan de maan."
De gesprekken over de onderwerpen grondrechten en de rechtsstaat, waarvan NSC heeft gezegd eraan te hechten, zouden al in januari zijn geweest. PVV-leider Wilders trok bijvoorbeeld drie anti-islamwetsvoorstellen in. Maar de zorgen over bepaalde PVV-standpunten zijn bij NSC nog niet weg.
Zo stoort de partij zich aan het standpunt van PVV en VVD over de spreidingswet. Wilders en Yesilgöz (VVD) hebben binnenkamers gezegd dat zij ertegen zijn dat gemeenten worden gedwongen asielzoekers te huisvesten, en willen dat onderdeel van de wet aanpassen of niet uitvoeren. Maar Omtzigt vindt dat niet acceptabel, omdat de wet al is aangenomen.
Ook bij de PVV klinkt weinig optimisme. "Het is wel heel spannend", zei Geert Wilders vandaag bij een extra ingelaste gespreksronde van de formatie. Hij vraagt zich af of de vier partijen het nog lang volhouden. "Laten we eerst maar eens de komende week zien te halen", zei hij.
Zo hebben alle onderhandelaars hun eigen boodschap. Afgelopen zaterdag zei VVD-leider Yesilgöz op haar partijcongres nog dat zij goede kans ziet op een vruchtbare samenwerking.
En BBB-leider Caroline van der Plas is niet bang voor de deadline die nadert. "Ik ben journalist geweest en zoals Robert Long al zong: 'Journalisten doen het op de deadline'", zei ze, verwijzend naar een hit uit 1986.
Informateur Plasterk gaat volgende week aan zijn rapport werken. "De tijd begint te dringen", zei hij. Hoe dan ook is het de bedoeling dat de Kamer nog voor vrijdag 16 februari een debat houdt over hoe het ervoor staat met het landsbestuur.
