Israël reageert verdeeld op bevrijdingsactie, 'bestand nog steeds nodig'
De bevrijding van vier gijzelaars leidde zaterdag tot euforie in Israël, maar al snel was er ook kritiek te horen. Familieleden van gijzelaars demonstreerden zaterdagavond, net als iedere week, in Tel Aviv. Zij eisen dat Israël de gijzelaars veilig thuis brengt door een akkoord te sluiten met Hamas. Terwijl internationaal kritiek klinkt op de hoge aantallen burgerdoden in de Gazastrook, vrezen veel Israëliërs dat de huidige aanpak niet zal leiden tot de terugkeer van de resterende gijzelaars.
"De gijzelaars hebben geen tijd", zei Ayala Metzger, schoondochter van de inmiddels doodverklaarde gijzelaar Yoram Metzger, tegen The Guardian. "We kunnen niet iedereen bevrijden met militaire operaties. We moeten ons richten op een overeenkomst die levens zal redden." De Israëlische krant The Jerusalem Post kopte gisteravond: "Dit is waarom Israël nog steeds een gijzelingsovereenkomst nodig heeft, ondanks de geweldige reddingsoperatie."
Internationaal klinkt verontwaardiging
Internationaal wordt intussen verontwaardigd gereageerd op de vele Palestijnse burgerdoden die tijdens de operatie zijn gevallen: volgens het Gazaanse ministerie van Gezondheid werden 274 Palestijnen gedood, onder wie veel vrouwen en kinderen. Israël erkent dat er burgerslachtoffers zijn gevallen, maar noemt een lager aantal van 100 doden.
Sinds Hamas op 7 oktober 1200 mensen vermoordde en ongeveer 250 mensen ontvoerde, heeft Israël zeven gijzelaars bevrijd en zestien lichamen van gedode gijzelaars geborgen. Hamas stelt dat er bij de bevrijdingsoperatie van zaterdag ook drie andere gijzelaars zijn omgekomen. In totaal zouden er nog 120 gijzelaars in Gaza zijn, van wie een kwart waarschijnlijk niet meer in leven is. Bij een bestand tussen Hamas en Israël werden in november 105 gijzelaars vrijgelaten.
Tot zo'n bestand is het sindsdien niet meer gekomen, al wordt er al maanden onderhandeld. Een week of twee geleden presenteerde de Amerikaanse president Biden een voorstel voor een plan voor een onmiddellijk staakt-het-vuren en vrijlating van gijzelaars in Gaza, maar kort daarna temperde premier Netanyahu de verwachtingen. Hij noemde de totstandkoming van zo'n bestand "kansloos" zolang niet alle Israëlische oorlogsdoelen zijn bereikt: de vrijlating van alle gijzelaars, de vernietiging van de Hamas-milities en het Hamas-bestuur, en de garantie dat Gaza nooit meer een bedreiging voor Israël zal zijn.
Militaire oplossing of bestand?
Volgens Midden-Oosten-deskundige Peter Malcontent zou Netanyahu de bevrijding van de gijzelaars weleens aan kunnen grijpen om die onderhandelingen verder voor zich uit te schuiven. "Netanyahu heeft tot nu toe laten zien dat hij vooral in een militaire oplossing gelooft. Hij kan afgelopen zaterdag gebruiken als bewijs dat het vernietigen van Hamas en het bevrijden van de gijzelaars prima samen kan gaan."
En dat terwijl een overeenkomst met Hamas volgens Malcontent de beste manier is om de gijzelaars thuis te krijgen. "Eigenlijk laat afgelopen zaterdag ook zien hoe moeilijk het is om gegijzelden met militair geweld te bevrijden. Dat de vier gijzelaars in woningen in Nuseirat werden vastgehouden, bewijst dat ze door heel Gaza verspreid zitten. Israëlische veiligheidsdiensten vermoeden dat Hamas de gijzelaars wil vermoorden zodra zij een Israëlische bevrijdingsactie aan zien komen."
Daar komt bij dat een groot deel van de resterende gijzelaars volgens experts wordt vastgehouden in ondergrondse tunnels. Het Israëlische leger zegt dat een bevrijdingsoperatie daar vrijwel onmogelijk is. Malcontent: "Ik denk dat een aantal gijzelaars in de buurt van Hamas-leider Yahya Sinwar wordt vastgehouden als menselijk schild. Andere gegijzelden zullen nu beter worden bewaakt. Het lijkt mij onwaarschijnlijk dat wij nu ineens veel grote bevrijdingsacties gaan zien."
Wat betreft het accepteren van een bestand zit Netanyahu in een lastig parket. Om te zorgen dat Netanyahu's kabinet niet valt, is hij afhankelijk van twee extreemrechtse ministers die zich faliekant tegen Bidens voorstel hebben gekeerd.
"Netanyahu is afhankelijk van politici die de dreiging vanuit Gaza helemaal naar nul willen brengen", zegt Malcontent. "Om een meerderheid in het parlement te behouden, moet hij daarin mee gaan. Bovendien denkt hij ook: zolang de oorlog voortduurt, zijn er geen verkiezingen."
'Politiek gedreven'
Gisteren stapte minister Benny Gantz, uit het oorlogskabinet en drong hij aan op nieuwe verkiezingen. Het oorlogskabinet staat los van het normale kabinet, dus zijn vertrek leidde niet tot de val van de Israëlische regering. Voordat het oorlogskabinet werd gevormd, zat Gantz in de oppositie.
Zijn partij, die relatief gematigd is, doet het op dit moment beter in de peilingen dan die van Netanyahu. Malcontent: "Gantz beticht Netanyahu er al langer van dat zijn beslissingen politiek gedreven zijn en in de weg staan van het vrij krijgen van de gijzelaars."
