Ooggetuigen beschrijven het als een gruwelijk inferno, Palestijnse leiders noemen het een weerzinwekkend bloedbad en het hoofd van de VN-missie in Gaza spreekt van een "hel op aarde". In de vuurzee die zondagavond volgde op een Israëlische aanval op een tentenkamp in het zuiden van Gaza vielen tientallen doden raakten honderden mensen gewond. Twee dagen na de aanval zijn er nog veel vragen.
Wat was het doelwit?
De aanval vond zondagavond plaats bij het vluchtelingenkamp bij Tel al-Sultan, een buurt in het westen van Rafah. Duizenden mensen zijn daarheen gevlucht vanuit het oosten van de stad waar Israëlische troepen drie weken geleden een grondoffensief zijn begonnen.
Om 22.34 uur plaatselijke tijd werd de aanval voor het eerst gemeld door internationale persbureaus. Israël bevestigde korte tijd later het kamp inderdaad te hebben aangevallen. Doelwit, zegt Israël, waren twee Hamas-commandanten, Yassin Rabia en Khaled Nagar. Beiden zouden bij de aanval zijn gedood.
Vanuit Rafah waren uren eerder voor het eerst in lange tijd raketten op Israël afgevuurd. Het Israëlische leger legt geen verband tussen die aanval en het bombardement op het tentenkamp.
Bekijk hier de nasleep van de aanval:
De gevolgen
Overlevenden zeggen dat velen in het kamp in hun slaap werden overvallen door de aanval en de brand die erop volgde. Ze beschrijven beelden die rechtstreeks uit een horrorfilm lijken te komen, met mensen die ledematen kwijtraakten of levend verbrandden, meldt onder meer The Washington Post. Volgens het door Hamas geleide Gaza Media Office zijn onder de 45 doden veel vrouwen en kinderen.
Artsen Zonder Grenzen heeft gewonden opgevangen op een medisch verzorgingspunt om ze te stabiliseren. Volgens de hulporganisatie hebben ze zware verwondingen door rondvliegende granaatscherven, botbreuken en brandwonden.
Op satellietbeelden van voor en na de aanval zijn de gevolgen van de aanval te zien. Er is een grote verschroeide plek te zien waar de brand woedde. Daar iets links van lijken meerdere gebouwen beschadigd:
Wat ging er mis?
De vraag is hoe de "precisie-aanval", zoals Israël het verwoordde, zoveel slachtoffers kon maken. Er zijn vragen over de planning van de aanval in een dichtbevolkt gebied. Israël komt ook met andere lezingen over de brand.
Het Israëlische leger heeft een voorlopig onderzoek naar de dodelijke luchtaanval op Rafah en de brand die daarop volgde inmiddels afgerond. Legerwoordvoerder Hagari zei vanmiddag dat het leger de raketaanval uitvoerde met twee explosieven van 17 kilogram om de twee hooggeplaatste militanten van Hamas uit te schakelen.
De munitie was volgens Hagari niet zwaar genoeg om een brand te kunnen veroorzaken. De conclusie van het leger is daarom dat de brand die na de luchtaanval ontstond, is veroorzaakt door iets anders. Onderzocht wordt of er mogelijk wapens in de buurt lagen. Eerder stelde Israël dat het om een precisie-aanval ging op basis van gedetailleerde inlichtingen, "binnen de grenzen van het internationale recht".
De Amerikaanse nieuwszender ABC News heeft een andere mogelijke verklaring. De VS heeft volgens ABC informatie gekregen van de Israëliërs dat er mogelijk een brandstoftank 100 meter van het kamp is geraakt door granaatscherven, waardoor er een vuurzee ontstond en minstens een grote tent vlam vatte.
De Israëlische premier Netanyahu stelde maandag in het Israëlische parlement dat er volgens hem sprake is van "een tragisch ongeval" en dat Israël "iedere mogelijke voorzorgsmaatregel" neemt om burgerslachtoffers te voorkomen, maar dat het offensief in Rafah doorgaat.
Mensenrechtenorganisaties twijfelen aan de Israëlische claim dat het zo veel mogelijk doet om burgerslachtoffers te voorkomen. Volgens de Verenigde Naties zijn er sinds 7 oktober ruim 35.000 doden gevallen, van wie er ruim 24.000 volledig zijn geïdentificeerd. Onder hen zijn zeker 14.000 vrouwen en kinderen.
Onderzoek
Het Israëlische leger zegt dat het onderzoek naar de aanval wordt voortgezet. Daarnaast doet ook mensenrechtenorganisatie Amnesty International onderzoek naar aanvallen in Gaza waarbij veel slachtoffers zijn gevallen. Of ook dit incident wordt onderzocht is nog niet bekend, zegt Amnesty-woordvoerder Marjon Rozema.
Amnesty baseert zich bij zijn onderzoeken op foto's, satelliet- en videobeelden en gesprekken met getuigen. "We analyseren wat zich heeft voorgedaan. Dat doen we ook met wapenexperts. Die analyseren delen van munitie en kunnen zo aantonen dat er ook bijvoorbeeld bommen van Amerikaanse makelij bij zitten."
Bij drie eerdere aanvallen, op vluchtelingenkamp al-Maghazi en op Rafah, concludeerde Amnesty dat Israël het internationale oorlogsrecht had geschonden. Zo was er niet voor de aanvallen gewaarschuwd en waren er burgerdoelen bij. "Deze nieuwe aanval heeft ook alles in zich om tot op de bodem uitgezocht te worden, maar als dat gebeurt, gaan daar wel weken overheen."
Een aantal wereldleiders heeft met afschuw gereageerd op de beelden van het aangevallen kamp. Josep Borrell, de hoge vertegenwoordiger van de Europese Unie voor Buitenlandse Zaken, zei maandag geschokt te zijn door het bombardement, dat hij "in de meest krachtige bewoordingen" veroordeelt. "Het bewijst dat er geen veilige plek is in Gaza."
De Franse president Macron zei "woedend" te zijn over de aanval. "Deze operaties moeten stoppen. Er zijn geen veilige gebieden in Rafah voor Palestijnse burgers", schreef hij op X. Macron riep op tot volledige naleving van het internationaal recht en een onmiddellijk staakt-het-vuren.
De Amerikaanse president Biden moet nog publiekelijk reageren. Een woordvoerder van de Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad zei dat de aanval "hartverscheurend" was en dat de VS "actief in gesprek" is met Israël om vast te stellen wat er is gebeurd. De woordvoerder zei ook dat "Israël het recht heeft om achter Hamas aan te gaan".
