85 procent van de mensen in Gaza is op de vlucht, maar nergens is het veilig
Een week geleden werden de gevechten tussen Israël en Hamas en de bombardementen op Gaza hervat, na een tijdelijke gevechtspauze van zeven dagen. Sindsdien is het Israëlische leger niet alleen in het noorden van de Gazastrook aanwezig, maar stak het leger ook de grens over in het zuiden. De honderdduizenden ontheemde Palestijnen die zich daar bevinden slaan daardoor opnieuw op de vlucht.
Vlak na het uitbreken van de oorlog, op 7 oktober, riep het Israëlische leger de Gazanen op het noorden van de Gazastrook te verlaten. Veel van hen trokken naar de stad Khan Younis. Deze week werd ook die voormalige 'veilige plek' onderdeel van het strijdtoneel.
Al eerder voerde het leger aanvallen uit op steden in het zuiden van de Gazastrook, hoewel ze als 'veilig' werden bestempeld, maar nu roept het leger op om nog zuidelijker te trekken. Bijvoorbeeld naar de grens bij Rafah of Al-Mawasi.
Geïmproviseerde schuilplaatsen
"We zien enorme stromen aan ontheemde mensen die nu naar het zuidelijkste puntje komen, naar Rafah", zegt Rik Peeperkorn, vertegenwoordiger van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in de Palestijnse gebieden. "Elke ochtend zie je meer geïmproviseerde schuilplaatsen", zegt hij. "Overal zie je mensen die proberen plastic vellen te krijgen, hout te sprokkelen. Op zoek naar van alles eigenlijk om maar een soort tent te maken."
Het gaat om de zwaarste gevechten sinds het begin van de oorlog, zei de Israëlische generaal Finkelman eerder deze week over de opnieuw losgebarsten strijd. Dat heeft gevolgen voor de ontheemde Gazanen. Volgens schattingen van de Verenigde Naties zijn 1,9 van de 2,2 miljoen inwoners van Gaza ontheemd. Niet alleen moeten zij opnieuw evacueren, ook de (internationale) hulpverlening loopt gevaar door de gevechten.
Het Israëlische leger heeft eenzijdig Al-Mawasi aangewezen als "humanitaire zone". Het gaat om een klein gebied van ongeveer 1 kilometer breed en 14 kilometer lang aan de zuidwestkust van de Gazastrook. VN-organisatie UNRWA heeft meerdere keren genoemd dat "eenzijdig uitgeroepen 'veilige zones' helemaal niet veilig zijn".
Het Israëlische leger garandeert overigens niet dat het niet ook dat gebied zal aanvallen.
Het is op weinig plekken nog veilig in Gaza, zie je ook in deze video:
De aanwezigheid van het Israëlische leger in de Gazastrook en de gevechten tussen het leger en Hamas vormen niet alleen een direct gevaar voor de Gazanen, maar bedreigen ook de leveringen van noodhulp door hulporganisaties.
Eigenlijk zou Peeperkorn vrijdag met een team van de WHO naar een van de weinige ziekenhuizen gaan die nog overeind staan in Noord-Gaza, zegt hij. "Die missie moest geannuleerd worden vanwege de te hoge risico's."
Dat betekent niet dat het in het zuiden van Gaza nog wel veilig is voor de mensen van de WHO, benadrukt Peeperkorn. "Overal om ons heen zijn bombardementen."
'Samenleving op punt van instorten'
Thomas White, directeur van VN-organisatie UNRWA in Gaza laat op X weten dat de burgerlijke orde in de Gazastrook snel afbreekt. "De samenleving staat op het punt volledig in te storten", zegt de directeur. Volgens White zijn er verschillende hulpkonvooien geplunderd en zijn VN-voertuigen bekogeld met stenen.
De wanhoop onder de Gazanen is groot, ziet ook Peeperkorn, Tijdens een WHO-transport van medische middelen die bestemd zijn voor twee ziekenhuizen in Gaza zag hij overal ontheemde mensen die dachten dat het konvooi betekende dat er voedsel en water onderweg was naar hen. "Overal wilden mensen op de vrachtwagen springen om die te ontmantelen op zoek naar water."
Kinderen mee naar het werk
"Ondervoeding was nooit een probleem in Gaza, maar dat begint nu ook een probleem te worden", zegt Peeperkorn. Hij wil graag wegblijven bij "grote woorden" om de situatie te omschrijven. Maar elk stukje Gaza is nu onveilig, zegt hij. "Het wordt steeds moeilijker om de meest basale humanitaire hulp te geven."
"In de 35 jaar dat ik in complexe noodsituaties werk, had ik nooit verwacht zo'n brief te schrijven, waarin ik de moord op mijn personeel en de ineenstorting van het mandaat dat ik geacht word te vervullen, voorspel", luidt Philippe Lazzarini, hoofd van UNRWA, eveneens de noodklok op X.
"Onze medewerkers nemen hun kinderen mee naar het werk zodat ze weten dat ze veilig zijn of samen kunnen sterven", schrijft Lazzarini. Volgens hem loopt het mandaat van de organisatie groot gevaar. "Zonder veilig onderdak en hulp riskeren burgers in Gaza de dood of worden ze gedwongen om naar Egypte en verder te trekken."
