'Gaan we niet dood door bommen, dan wel door ziekte'

• Eliane Lamper

  redacteur Buitenland

Urenlang in de rij staan voor een stukje brood of een liter vervuild water, het is de dagelijkse realiteit voor honderdduizenden inwoners in Gaza. Palestijnen lijden honger en steeds meer mensen worden ziek. Internationale organisaties waarschuwen voor de verspreiding van infectieziektes.

Voor de inwoners van Gaza is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan de meest basale levensbehoeften te komen en schoon sanitair te gebruiken. De WHO waarschuwde dat er op termijn meer mensen kunnen overlijden door infectieziektes dan door bombardementen als het gezondheidssysteem niet snel verbetert.

"Als wij Palestijnen niet doodgaan door bombardementen, zullen we wel doodgaan aan honger, ziektes en gebrek aan water", zegt Abeer al-Abyad via spraakberichten tegen de NOS. Ze vluchtte uit Gaza-stad en verblijft nu met meerdere gezinnen in een klein appartement in Deir al-Balah. "Er zijn veel infecties bij ons in de buurt."

Overvolle scholen

Zeker 16.000 mensen zijn gedood door Israëlische bombardementen, aldus cijfers van het gezondheidsministerie in Gaza. Die zijn niet te controleren, maar bleken in vorige oorlogen betrouwbaar. Duizenden mensen zijn gewond of nog vermist. Daar komt nu bij dat er tienduizenden mensen last hebben van diarree, koorts en longinfecties.

Door de slechte hygiëne is er kans op een cholera-uitbraak, waarschuwde de Verenigde Naties. Bijna alle Palestijnen zijn op de vlucht geslagen. Meer dan een half miljoen mensen verblijven in ziekenhuizen en VN-scholen. In de overvolle scholen is het vies en maken gemiddeld meer dan honderd mensen gebruik van hetzelfde toilet.

Ook Aed Yaghi, directeur van het Palestijnse Medical Relief Society (PMRS), vreest voor de verspreiding van cholera. "Ons medische team heeft al duizenden gevallen van diarree gedocumenteerd, vooral bij kinderen", zegt Yaghi vanuit Gaza. "Maar we zien ook huidziektes en afgelopen week drie gevallen van hepatitis in een school."

In dit vluchtelingenkamp zijn de omstandigheden zeer slecht:

De gevluchte Ahmed al-Attar verblijft al weken in een VN-school in Khan Younis, waar hij schuilt voor bombardementen en 's nachts op de vloer slaapt. "We verblijven met zo'n 700 mensen in deze school, met veel zieken en kinderen", zegt hij tegen de NOS. "Ik heb al bijna twee maanden dezelfde kleren aan."

Hij heeft diabetes en zijn gezondheid is sterk achteruit gegaan omdat zijn bloedsuiker te laag is. In een kliniek in de buurt heeft hij nog wat medicatie kunnen krijgen. "Vanochtend heb ik alleen een kopje thee op met wat medicijnen. In de afgelopen drie weken heb ik maar vijf maaltijden gegeten."

Nieuwe bombardementen

Tijdens de gevechtspauze vorige week kwamen meer vrachtwagens met hulpgoederen de grens over, maar nog steeds veel te weinig om een verschil te maken voor de ruim 2,2 miljoen mensen. "Het is een druppel in de oceaan", zegt directeur Yaghi. "Mensen hebben schoon water nodig, zout, gist, kookgas. Het is allemaal niet beschikbaar."

Waterbronnen en zuiveringssystemen werken maar amper, omdat de elektriciteit is afgeknepen door Israël en brandstof op is. Kort na het begin van de oorlog stelde het land een volledige blokkade in van de Gazastrook. Sindsdien komen er maar mondjesmaat wat water, voedsel en medicijnen het gebied in.

Het lijkt er niet op dat de situatie op korte termijn zal verbeteren. Afgelopen weekend heeft Israël de bombardementen op het kleine, afgesloten Gaza hervat. Elke wijk kan nu een doelwit zijn, bleek uit de nieuwe kaart die het leger publiceerde. Inmiddels zijn de eerste Israëlische tanks het zuiden binnengereden.

Winter in aantocht

Met de winter in aantocht is de verwachting dat de situatie nog nijpender wordt. Kou en regen zal het leven in de vele vluchtelingenkampen nog moeilijker maken. Er is geen gas om op te koken of om aan te warmen, hout om te stoken is bijna niet voorhanden in het dichtbevolkte gebied.

"We zijn een hele dag bezig om wat hout te vinden", zegt al-Abyad. "De kinderen slapen op dekens op de grond en hebben het koud." Inmiddels hebben ook zij en haar kinderen koorts gekregen. "Ik ben naar drie apotheken geweest voor medicijnen en flesvoeding voor mijn baby, maar er was amper wat te krijgen."