Is het mogelijk om gebalanceerd verslag te doen van een oorlog als je zelf één van de partijen bent? De grootste Israëlische radio- en televisiezenders hebben het er moeilijk mee. Dat is anders dan bij voorgaande oorlogen. "We doen verslag van onze eigen overlevingsoorlog."
"Goedemorgen. Het is 06.45 uur en we zijn vanmorgen vroeg op de redactie omdat er talloze raketten en granaten op Israël worden afgeschoten". Voor deze mededeling op Channel 12, de grootste nieuwszender van Israël, werd op 7 oktober een reportage over popster Taylor Swift van het ene op het andere moment afgebroken. Sindsdien zijn de uitzendingen op de nieuwszenders onophoudelijk doorgegaan.
Nu, 44 dagen later, openen de journaals vaak met een overzicht van de gesneuvelde militairen, vaak gevolgd door diplomatiek nieuws, en berichten over de families van de Israëliërs die door Hamas gegijzeld zijn.
Slachtoffers in Gaza
Informatie over slachtoffers in Gaza komt pas veel later. Vaak schuift er dan iemand aan in de studio die het nieuws op de Palestijnse zenders volgt en daarover vertelt. Bij eerdere conflicten met Hamas of Hezbollah was dat anders.
Bij de oorlog met Hamas in 2006 bijvoorbeeld waren er live gesprekken met mensen in Gaza. Tijdens de oorlog tegen Hezbollah in dat jaar werd veel nadrukkelijker verteld wat er op Al Manar, de televisiezender van Hezbollah, werd bericht. Wat is er journalistiek veranderd?
"7 oktober" zegt Ofer Hadad resoluut. Samen met Amalia Duek presenteert hij het middagnieuws op Channel 12. "Ik ben geen Amerikaanse journalist die de oorlog in Afghanistan verslaat. Mijn broer zit in het leger. Mijn ouders wonen in het noorden, aan de grens met Libanon. En als ik thuis ben, moet ik regelmatig met mijn kinderen naar de schuilkelder. Vergis je niet: uiteindelijk vechten we tegen terroristen". De oorlog duurt ook langer dan die in 2006 en aan Israëlische kant vallen er veel meer doden.
Hier op de redactie is niemand die niet iemand kent die gewond raakte of ontvoerd werd op 7 oktober. Het nieuws was nog nooit zo persoonlijk.
De verslaggevers die op 7 oktober snel ter plaatse waren, zijn nog steeds dagelijks te zien. "De wil om te werken is enorm", schrijft mediawaakhond Het Zevende Oog. De organisatie maakt zich zorgen, omdat veel journalisten persoonlijke trauma's hebben die ze wegstoppen. Hadad: "Hier op de redactie is niemand die niet iemand kent die gewond raakte of ontvoerd werd op 7 oktober. Het nieuws was nog nooit zo persoonlijk".
Op Reshet Bet, de Israëlische nieuws- en actualiteitenzender op de radio, een gesprek met de vader van een van de gedode soldaten. Aandacht voor de gedode Palestijnen is ook daar minder, en zou ook niet goed vallen. Channel 12 wordt door sommige politici smalend 'Al Jazeera Channel 12' genoemd, omdat presentatoren en commentatoren kritiek hadden op de Israëlische regering.
Buitenlandse verslaggevers die live op locatie staan, wordt regelmatig door voorbijgangers gevraagd of ze wel gunstig over Israël praten. Een Arabisch-Israëlische verslaggever die voor een nieuwszender uit de Golfstaten werkt, werd tijdens een live uitzending belaagd door een Israëlische veiligheidsbeambte omdat hij Arabisch sprak en leugens over Israël zou verspreiden.
Getraumatiseerd land
Veel bedrijven adverteren nu met het thema oorlog en saamhorigheid. "Samen zullen we overwinnen" is ook in het straatbeeld een veel gebruikte slogan. Journalist Hadad probeert de saamhorigheid binnen Israël in elk geval te benadrukken door ook andere bevolkingsgroepen aan het woord te laten. "We hebben regelmatig ook Druzen en Arabieren aan tafel zitten en daar ben ik trots op."
7 oktober is ook voor journalisten traumatisch geweest en lijkt daarmee de journalistiek in elk geval tijdelijk veranderd te hebben. "We doen verslag van onze eigen overlevingsoorlog", vat Hadad het samen. En ze doen verslag van een getraumatiseerd land . De presentatrice van een praatprogramma op de Israëlische legerradio begint elk gesprek met de vraag: "Waarmee kan ik helpen?".
