Dit zijn de plannen, plannetjes en vooruitzichten van Prinsjesdag

Het kabinet is demissionair, dus qua beleid was het een lichte Prinsjesdag. Maar dat betekent natuurlijk niet dat er geen plannen zijn gemaakt. We zetten de belangrijkste op een rij.

Bestaanszekerheid

Het was al een tijdje bekend, maar nu staat het zwart op wit: het kabinet trekt 2 miljard euro uit om te voorkomen dat de armoede toeneemt. 1,1 miljard euro is bestemd voor de verhoging van het kindgebonden budget, een bijdrage in de kosten voor kinderen die mensen met lagere inkomens boven op de kinderbijslag krijgen. Het bedrag wordt 750 euro voor het eerste kind en 883 euro voor het tweede kind.

700 miljoen euro is voor de verhoging van de huurtoeslag met maximaal 416 euro per jaar. 200 miljoen euro gaat naar de verhoging van de arbeidskorting. Die korting op de inkomstenbelasting voor werkenden gaat met 115 euro omhoog.

Asiel en migratie

Voor asiel en migratie, het onderwerp waarover het kabinet-Rutte IV is gevallen, trekt het kabinet 4 miljard euro uit. Met dat geld wil het ministerie van Veiligheid en Justitie meer grip krijgen op de instroom van asielzoekers, de uitstroom versnellen en de doorstroom verbeteren.

Het kabinet werkt toe naar een vast aantal opvangplekken voor asielzoekers. De vaste capaciteit wordt geleidelijk uitgebreid naar 41.000 plekken. Het sluiten en afschalen van azc's in de afgelopen jaren is een van de oorzaken van de opvangcrisis. Met meer vaste plekken hoopt het kabinet schommelingen beter te kunnen opvangen.

Verder maakt het ministerie 3,2 miljard euro vrij voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. Het kabinet verwacht dat voor Oekraïense vluchtelingen nog een tijd soepele opvangregels zullen gelden in de Europese Unie. Om daarop voorbereid te zijn wordt dit bedrag gereserveerd.

Minister Kaag over de koopkrachtmaatregelen voor de lagere inkomens:

Campers, drank en shag

De maatregelen worden voor een deel betaald met financiële meevallers, maar ook door de hoogste inkomens eerder in het hoogste tarief voor de inkomensbelasting te laten vallen (49,5 procent). Dat levert 1,5 miljard euro op.

De eigenaren van campers gaan meer motorrijtuigenbelasting betalen. Nu betalen zij nog een kwart van het normale tarief, dat wordt straks de helft. Voor kampeerwagens geldt dat lagere tarief, omdat ze doorgaans alleen voor vakanties en weekendjes weg worden gebruikt.

Verder gaan de verkeersboetes met 10 procent omhoog. Een kleine 6 procent daarvan is indexatie, ruim 4 procent is extra.

Rokers en drinkers gaan ook meer betalen. Tabak zou al meer worden belast, maar wordt nu nog duurder. In 2024 gaat een pakje sigaretten (20 stuks) naar verwachting 10,70 euro kosten. Voor een pakje shag van 50 gram moet ruim 24 euro worden betaald.

De accijns op alcohol gaat met zo'n 16 procent omhoog, wat de bier- of wijndrinker 1 of 2 cent extra per glas kost.

Zorg

Wat betreft de zorg stijgen de premies voor de zorgverzekering volgend jaar met zo'n 12 euro per maand, voorziet het kabinet. Dat is de richtlijn, maar uiteindelijk gaan verzekeraars zelf over hun prijzen.

Het kabinet gaat ervan uit dat de gemiddelde jaarpremie voor de basisverzekering in 2024 uitkomt op 150 euro per maand. Op jaarbasis is dat bijna 1800 euro, tegenover ongeveer 1650 euro nu.

Verder schrapt het kabinet een bezuiniging van 225 miljoen euro op de ouderenzorg. Het gaat om twee maatregelen. Ten eerste een plan om zorgaanbieders en zorgkantoren meerjarige afspraken te laten maken. Ook wordt de verplichte norm van twee verzorgenden op acht bewoners in verpleeghuizen toch niet losgelaten.

In totaal reserveert het kabinet ruim 103 miljard euro voor de zorg, de grootste uitgavenpost op de begroting.

Onderwijs

Leerlingen met problemen thuis worden volgend jaar extra ondersteund. Het ministerie van Onderwijs geeft een kleine 52 miljoen euro uit, zodat scholen 'brugfunctionarissen' aan kunnen nemen die de kinderen en hun gezinnen kunnen helpen.

Het kabinet gaat nog een jaar door met gratis schoolmaaltijden voor kwetsbare kinderen. Dat kost 166 miljoen euro. De maaltijden zijn bedoeld voor scholen waar zeker 30 procent van de leerlingen uit een gezin komt met een laag inkomen.

Wonen

Het kabinet geeft komend jaar 50 miljoen euro extra uit om woningbouwprojecten die niet van de grond komen, vlot te trekken. In deze geldpot voor de bouw van betaalbare nieuwbouwwoningen zat al 250 miljoen euro, maar dat is verhoogd naar 300 miljoen. Het gaat om projecten die bijvoorbeeld door stijgende bouwkosten en stijgende rente dreigen vast te lopen.

Verder is geld dat was gereserveerd voor het programma om de woningbouw aan te jagen, een jaar naar voren gehaald. Het gaat om 300 miljoen euro die al in 2024 kan worden besteed.

Landbouw

Jonge boeren die willen investeren in een duurzame toekomst moeten daarvoor de ruimte krijgen, vindt het kabinet. Voor jonge boeren die een bedrijf willen overnemen komt 100 miljoen euro beschikbaar. Het kabinet wil dat in 2030 15 procent van de totale landbouwgrond in Nederland biologisch is.

Een andere impuls aan "verduurzamingsdoelen" is een bedrag van 50 miljoen euro "voor het vergroten van de afzetmarkt voor biologische producten". Dat geld is er wel pas voor de jaren 2025-2029. Komend jaar is er al 15 miljoen euro beschikbaar voor agrarisch ondernemers om hen te helpen bij het vergroten van de biodiversiteit, bijvoorbeeld door het plaatsen van bomen, heggen en plassen.

Defensie

Defensie haalt volgend jaar de NAVO-norm niet. Uit de begroting blijkt dat Nederland blijft steken op 1,95 procent van het bruto binnenlands product, terwijl de norm van het bondgenootschap is dat een lidstaat daarvan 2 procent aan defensie uitgeeft.

Defensie haalt de norm wel als de militaire steun aan Oekraïne erbij wordt geteld: dan komt het cijfer uit op 2,06 procent. Maar volgens de NAVO-methodiek mag alleen steun aan NAVO-bondgenoten worden meegerekend. Oekraïne is geen lid van de alliantie. Het land krijgt dit jaar van Defensie voor 1,2 miljard euro aan militaire steun.

Defensie heeft volgend jaar 21,4 miljard euro uit te geven. Er komt onder meer een nieuw bevoorradingsschip en nieuwe munitie. Ook wordt het contract getekend voor een extra transportvliegtuig.

Koningshuis

Er gaat volgend jaar bijna 55,9 miljoen euro naar het koningshuis, ruim 11 procent meer dan dit jaar. De functionele kosten van de koning stijgen komend jaar met 4,5 miljoen euro. Het bedrag van in totaal 36,7 miljoen euro kan de koning gebruiken voor kosten die "te relateren zijn aan de uitoefening van het koningschap".

Koning Willem-Alexander, koningin Máxima, prinses Amalia en prinses Beatrix hebben volgend jaar in totaal ongeveer 600.000 euro meer te besteden dan dit jaar. De koning krijgt er ongeveer 400.000 euro bij.

De uitkering voor prinses Amalia gaat met een ton omhoog: dit jaar recht zou ze recht hebben op 1,73 miljoen euro, volgend jaar is dat 1,83 miljoen euro. Maar rond haar achttiende verjaardag heeft de kroonprinses aangegeven haar inkomen terug te storten tot het einde van haar studie. Ook van haar onkostenvergoeding ziet ze af, zolang zij geen hoge kosten maakt in haar functie.

Van het debuut van prinses Alexia tot waaiende hoedjes, gejuich én boegeroep. Bekijk hier hoe Prinsjesdag verliep: