Elles van Gelder
correspondent Afrika
Elles van Gelder
correspondent Afrika
Miljoenen binnenlandse vluchtelingen, ondervoeding, etnisch geweld, verkrachtingen, plunderingen en bombardementen; het geweld in Sudan gaat in alle hevigheid door.
Volgens Anette Hoffmann, Sudan-expert van Instituut Clingendael, is dit het moment om het geweld internationaal hard te veroordelen en concrete actie te ondernemen: "Er moet eindelijk eens benoemd worden wat er gaande is, want dat is een campagne met genocidale trekken. Er zijn ondertussen genoeg bewijzen dat er intenties zijn om bepaalde volkeren in de regio Darfur te vernietigen. De Verenigde Naties moeten dit benoemen en moeten kijken naar een interventiemacht."
Sinds april is er een machtsstrijd gaande in het land tussen twee generaals: Abdel Fattah al-Burhan, leider van het reguliere leger SAF, en generaal Mohamed Hamdan Dagalo alias Hemedti, van de RSF-milities. Naast de strijd tussen die twee partijen is er in de westelijke regio Darfur etnisch geweld, van de RSF en daaraan gelieerde Arabische milities tegen Sudanezen van Afrikaanse afkomst. Ze zijn niet alleen op rooftocht, maar vermoorden ook burgers vanwege hun afkomst.
Correspondent Elles van Gelder was onlangs bij de grens van Tsjaad en Sudan en maakte daar deze reportage:
De VN kwam deze week bijeen voor de jaarlijkse Algemene Vergadering. Daar ging het vooral over het gebrek aan humanitaire hulp voor Sudanezen in en buiten het land. Opvallend was ook dat generaal Burhan er gisteren sprak. Hij is bezig om internationale steun te vergaren.
Burhan zei bereid te zijn tot onderhandelingen. Zijn vijand Hemedti stuurde een videoboodschap waarin hij ook zei te willen praten. Talrijke staakt-het-vuren mislukten en daarom is er scepsis over hun uitspraken, maar het is belangrijk het weer te proberen, zegt Hoffmann.
Ingrijpen Afrikaanse landen
Er moet volgens Hoffmann meer gebeuren. "Om burgers echt te beschermen voor het geweld dat nu plaatsvindt, zou een interventiemacht van de Afrikaanse Unie het meest voor de hand liggen zijn. Dat werd aan het begin van het conflict ook geopperd, maar toen was generaal Burhan erop tegen. Nu verliest hij terrein en het zou heel goed kunnen dat hij er nu wel voor openstaat, in ieder geval in Darfur. Het Westen moet druk uitoefenen op de Afrikaanse Unie en zo'n macht financieren."
Adeeb Youssef, voormalige gouverneur in Centraal-Darfur, zegt dat de wereld lang genoeg heeft toegekeken. "Het is alsof ze willen afwachten wie er wint", zegt hij aan de telefoon vanuit Sudan. "De situatie voor de burgers is hier afschuwelijk. Sinds de westerse organisaties weg zijn, zijn er ook geen internationale ogen meer in Sudan. Dat leidt tot escalatie."
Hij vindt dat er vergaande sancties moeten komen. "Er zijn wel wat sancties opgelegd aan kopstukken van de RSF, maar het gaat niet ver genoeg. Het moet niet alleen draaien om de vechtende partijen, maar ook om de landen die hen steunen."
Zo heeft de RSF een lucratieve goudmijn in Darfur, waar de militie samenwerkt met de Russische Wagnergroep. Veel van het goud gaat naar de Verenigde Arabische Emiraten. "De Amerikaanse regering moet voorkomen dat de RSF zijn genocidale campagne kan financieren en bewapenen via zulke bedrijven in de Verenigde Arabische Emiraten", schrijft ook Sudan-expert Yasir Zaidan deze week in tijdschrift Foreign Policy.
Het is in het belang van het Westen om nu actie te ondernemen in Sudan.
Ook Hoffmann zegt dat er druk moet worden uitgeoefend op de Arabische landen die deze oorlog ondersteunen. "Burhan kijkt naar Egypte, daar heeft het Westen via het Internationaal Monetair Fonds invloed. En Hemedti ontvangt wapens vanuit de Emiraten. Het Westen kan meer transparantie eisen over hun rol in de handel met Sudanees goud."
De Sudan-expert vindt het zorgwekkend dat de EU nog geen sancties heeft opgelegd. "Er moet op hoog niveau politieke druk komen om deze oorlog te beëindigen."
Als er niet wordt ingegrepen, is volgens Hoffmann de kans groot dat het hele land implodeert: "Het kan leiden tot meer chaos in de regio en dat er andere landen bij worden betrokken. Deze oorlog heeft nu al invloed op migratie. Het is ook in het belang van het Westen om nu actie te ondernemen, om het leed van de Sudanezen te stoppen en een nieuwe migratiegolf te voorkomen."
