BBB deed het ook goed in steden, stikstof en vertrouwenskloof leidend voor stemmers

De BoerBurgerBeweging mag dan vooral geassocieerd worden met het platteland, ook in steden heeft de partij bij de Provinciale Statenverkiezingen grote winsten geboekt. Zo haalde de partij in de gemeente Den Haag de PvdA in met 8,7 tegen 7,9 procent van de stemmen. In Almere werd BBB zelfs in een klap de grootste.

Een kwart van alle Nederlandse stemgerechtigden woont in een zeer sterk stedelijk gebied, zeg maar gemeenten als Leiden en groter. Onder de BBB-kiezers geldt dat voor 22 procent, dus nauwelijks minder dan het landelijk gemiddelde, blijkt uit een online opinieonderzoek van Ipsos onder zo'n 2500 kiesgerechtigden in opdracht van de NOS.

Daarmee is de partij een stuk 'stedelijker' dan bijvoorbeeld het CDA, dat ongeveer 13 procent van zijn stemmen in sterk stedelijk gebied haalt. BBB scoort op dit gebied vergelijkbaar met de PVV of SP. Koploper in stedelijk gebied blijven partijen als D66 en Denk, die op het platteland nauwelijks vertegenwoordigd zijn.

Onderzoeker Josse de Voogd zegt dat de electorale kaart van ons land opnieuw is getekend:

BBB haalt ongeveer een derde van zijn stemmen van het platteland, vergelijkbaar met het CDA. Vooral in het oosten zegevierde de partij flink: in meerdere gemeenten in de Achterhoek, Twente en Drenthe haalde BBB meer dan 40 procent van de stemmen, met de 58,8 procent van Tubbergen als uitschieter.

Uit de Ipsos-peiling blijkt dat het stikstofdossier, onvrede over de landelijke politiek en gebrek aan vertrouwen in premier Rutte belangrijke drijfveren waren voor de BBB-stemmer. Vooral PVV, VVD en CDA verloren stemmen aan de partij.

Het vertrouwen in de landelijke politiek is onder BBB-stemmers erbarmelijk: slechts 17 procent van hen zegt er veel of een beetje vertrouwen in te hebben. Dat is verreweg het laagste percentage: PVV, FvD en JA21 volgen op procentpunten afstand. Van alle kiesgerechtigde Nederlanders heeft gemiddeld 43 procent vertrouwen in de politiek, VVD'ers zijn met 81 procent vertrouwen de uitschieter.

Premier Rutte persoonlijk heeft het vertrouwen van nog geen kwart van de BBB-stemmers, tegen iets meer dan een derde onder alle kiezers. Het percentage is vergelijkbaar met partijen als de SP, FvD en PVV. Alleen onder coalitiegenoten als CDA en D66 heeft de premier het vertrouwen van een meerderheid van de kiezers. Binnen zijn eigen VVD is dat 85 procent.

Meer dan driekwart van de BBB-stemmers spreekt dan ook van een stem tegen het kabinet-Rutte. Onder bijvoorbeeld PvdA- en GroenLinkskiezers is dat slechts 41 en 52 procent. Daarmee is de premier bij BBB-stemmers zelfs net iets minder populair dan bij FvD'ers of PVV'ers. BBB'ers zijn vaak ook van mening dat de campagne voor de Statenverkiezingen te veel werd beheerst door landelijke politici (78 procent).

Overigens is er alleen onder VVD'ers een meerderheid te vinden (69 procent) van mensen die juist het kabinet wilden steunen met hun stem gisteren. Zelfs onder de stemmers voor coalitiepartijen als D66 en CDA spreekt ongeveer een kwart expliciet van een stem voor het kabinet (22 en 28 procent); ruim de helft zegt dat hun mening over Rutte IV geen rol speelde.

Stikstof belangrijkste thema

Onder kiezers die met hun stem tegengas willen bieden aan het kabinet is het stikstofdossier het belangrijkste thema. Van de BBB-stemmer noemt 92 procent het als een factor in hun keuze, het hoogste percentage van allemaal. Ook het overige klimaatbeleid (84 procent) en immigratie en integratie (83 procent) spelen voor hen een belangrijke rol.

Deze kiezers vinden dat provincies makkelijker moeten kunnen ingaan tegen landelijk beleid. Ruim driekwart van de BBB-kiezers is het eens met die stelling, tegen een gemiddelde van 58 procent onder alle kiezers. Op deze stelling scoren partijen als FvD, SGP en PVV vergelijkbaar, VVD'ers en GroenLinksers zijn het er het minst vaak mee eens.

De boodschap van de BBB wist zo vooral mensen aan te spreken die bij de Tweede Kamerverkiezingen van twee jaar geleden PVV, VVD of CDA stemden. Grofweg de helft van alle stemmen die de partij binnenhaalde komt van personen die toen een van deze partijen stemde.

Dat er weinig BBB-kiezers van de FvD komen, komt doordat die partij twee jaar geleden al weinig kiezers trok. Vergeleken met de Provinciale Statenverkiezingen van vier jaar geleden, toen FvD de grootste werd, valt op dat de FvD-kiezers van toen in vier min of meer even grote blokken zijn uiteengevallen: FvD-getrouwen, JA21-kiezers, BBB'ers en niet-stemmers.

Bekijk hier zelf waar alle kiezers naartoe gingen: