Van der Plas ziet dat Nederland 'beleid zat is'; gemengde reacties coalitiepartijen

BBB-leider Van der Plas vindt dat Nederland duidelijk heeft laten zien dat de mensen het beleid zat zijn: "Het gaat niet alleen over stikstof", zei ze over de exitpolls, die buitengewoon goed voor de partij uitpakken.

De coalitiepartijen reageren van gelaten tot zeer teleurgesteld. VVD-leider Rutte sprak van een bijzondere avond. Net als veel anderen feliciteerde hij Van der Plas. De VVD lijkt er iets op achteruit te gaan. "Dit is niet de winst die we wilden", zei Rutte erover. Hij verwacht niet dat de uitslag grote gevolgen heeft voor de stabiliteit van het kabinet.

Rutte denkt dat de coalitiepartijen met elkaar door willen.

Partijleider Kaag van de tweede coalitiepartij, D66, zei dat de kiezer duidelijk heeft gesproken. Kaag benadrukte dat D66 campagne heeft gevoerd "op een manier die bij ons past, op de inhoud". Ze zei dat D66 een progressieve agenda wil voeren. Ze is tevreden als D66 zes zetels haalt in de senaat, wat volgens de exitpoll het geval is.

CDA: bittere pil

Het CDA, ook coalitiegenoot en een van de grote verliezers, reageert zeer teleurgesteld. Partijleider Hoekstra sprak van een "aardverschuiving" en een "buitengewoon bittere pil". Hij zei dat het CDA eraan wil werken om het vertrouwen terug te winnen.

De kleinste regeringspartij, de ChristenUnie, staat ook op verlies. Partijleider Bikker wees er onder meer op dat de partij bij de Statenverkiezingen van vier jaar geleden het grootste aantal stemmen in de geschiedenis haalde. "En opnieuw hebben honderdduizenden mensen op ons gestemd. Wij willen samen bouwen, in een verdeeld land."

Van der Plas noemde haar gevoel onbeschrijfelijk. "Dit is niet normaal, dit had ik nooit verwacht; vooropstaat dat boeren toekomst moeten hebben." Zij wil geen "dictaten uit Den Haag" en ze zou het "schandalig" vinden als de coalitie het om aan een meerderheid te komen alsnog over links zou proberen. Volgens Van der Plas blijven mensen die geen vertrouwen in de politiek hebben bij verkiezingen meestal thuis, maar hebben ze nu laten zien dat ze juist niet thuis willen blijven.

Van der Plas kan haar geluk niet op:

BBB heeft nog niet eerder meegedaan aan de Provinciale Statenverkiezingen, dus zit nog nergens in de Staten. Ook in de Eerste Kamer, die door de leden van Provinciale Staten worden gekozen, is BBB nog niet vertegenwoordigd. Ook provinciale kandidaten reageren met woorden als "sprakeloos en flabbergasted".

PVV: coalitie moet zich afvragen of ze samen door willen

PVV-leider Wilders, wiens partij het minder goed lijkt te doen dan was gedacht, benadrukte vooral dat de coalitie fors heeft verloren. Volgens hem moeten de regeringspartijen zich afvragen of ze wel samen door willen. Wilders vindt het resultaat van zijn partij "een hele prestatie", nu BBB zoveel heeft gewonnen.

PvdA-leider Kuiken noemde het bijzonder dat haar partij "in deze tijden" lijkt te winnen. En voorman Klaver van GroenLinks, de partij die in de Eerste Kamer met de PvdA één fractie wil vormen, benadrukte dat de twee partijen mogelijk samen de grootste kunnen worden.

De veelbesproken discussie vóór de verkiezingen over linksom of rechtsom wil hij graag voortzetten. Hij zet in op linksom. Beide partijleiders vinden dat de samenwerking tussen PvdA en GroenLinks naar meer smaakt. Kuiken noemde het "een opmaat voor de Tweede Kamer".

SP-leider Marijnissen vindt de polls "een middelvinger naar de gevestigde orde in Den Haag". Ook volgens haar krijgt het kabinet een flinke dreun en moet dat gevolgen hebben. Ze erkende wel dat het voor de SP niet de uitslag is, die ze had gehoopt.

En fractievoorzitter Ouwehand van de Partij voor de Dieren wees erop dat haar partij opnieuw heeft gewonnen en steeds doorgroeit. "We moeten durven kiezen voor natuur."

Volt-voorman Dassen sprak van een geweldig verkiezingsresultaat voor zijn partij. Volgens hem slaat het "genuanceerde, toekomstgerichte, verbindende geluid" van Volt aan. Ook hij benadrukte het grote verlies voor de coalitie.

Baudet: project van lange adem

FvD zou op basis van de exitpoll de grootste verliezer zijn. Partijleider Baudet sprak van de meest bijzondere campagne die hij heeft gevoerd. Hij benadrukte dat FvD waarschijnlijk in alle provincies vertegenwoordigd blijft. Volgens hem is zijn partij zich aan het ontwikkelen. "Wat deze uitslag laat zien, is dat het een project van lange adem is."

Voor SGP-voorman Van der Staaij overheerst het gevoel dat zijn partij redelijk stabiel is gebleven, terwijl er verder toch sprake is van een "aardverschuiving". Volgens hem zou het triest zijn als het kabinet in het beleid geen rekening houdt met de grote winst van BBB.

Eerste Kamer-lijstrekker Nanninga van JA21 zei dat ze "gelukkig" is met deze polls. Ze benadrukte dat BBB een "slachting" onder andere partijen heeft aangericht. "Maar wij houden ons staande."

Denk-voorman Azarkan is teleurgesteld dat de missie om een zetel in de Eerste Kamer te halen niet geslaagd lijkt.