Bij de verkiezingen van komende woensdag zijn minder stembureaus beschikbaar dan vier jaar geleden. Uit een analyse door de NOS van de stembureauadressen blijkt dat de gemiddelde afname landelijk 4,5 procent is. Maar regionaal zijn er verschillen.
Tien van de twaalf provincies leveren stembureaus in. Limburg en Utrecht hebben er 8 procent minder. Zeeland en Zuid-Holland doen daar nauwelijks voor onder. Drenthe is de enige provincie waar een kleine toename te zien is.
Als we inzoomen op afzonderlijke gemeenten, worden de verschillen groter. Waar Assen van 25 naar 36 stembureaus gaat, een toename van maar liefst 44 procent, gaat het nabijgelegen Veendam terug van 17 naar 9, een afname van 47 procent. Ook Nissewaard levert fors in: daar verdwijnen 18 van de 44 stembureaus, een afname van 41 procent.
Een woordvoerder van de gemeente Veendam zegt niet bang te zijn dat er hierdoor minder mensen gaan stemmen. Het aantal stembureaus is voor het eerst ingekrompen bij de Kamer- en gemeenteraadssverkiezingen in coronatijd, omdat niet alle bureaus "konden voldoen aan de in de tijdelijke kieswet gestelde eisen".
Daarbij bleek dat de gemeente met negen stembureaus voldoende dekking had. "Er zijn ook niet of nauwelijks reacties gekomen van inwoners", aldus de woordvoerder.
Dit zijn de gemeenten die relatief de meeste stembureaus verliezen:
In het algemeen valt op dat de afname van de stembureaus vooral in stedelijke gebieden te zien is. Buiten de randstad neemt het aantal bureaus juist licht toe.
Dit zijn de gemeenten die relatief de meest stembureaus toevoegen:
We hebben ook gekeken naar de WOZ-waarde van de huizen in de gebieden waar de stembureaus verdwijnen. Dit hebben we gedaan door voor elk stembureau te checken of dat in een gebied ligt waar de gemiddelde WOZ-waarde onder of boven de gemiddelde WOZ-waarde voor de betreffende provincie ligt.
Als we naar de landelijke cijfers kijken, valt op dat het aantal stembureaus in gebieden met een bovengemiddelde WOZ-waarde licht daalt, met 1,8 procent. De afname van stembureaus in gebieden met een ondergemiddelde WOZ-waarde is echter veel sterker.
Daar is het aantal stembureaus met 7 procent procent gedaald. In wijken met dure woningen zijn dus minder stembureaus opgeheven dan in wijken met goedkopere huizen.
Toegankelijk voor rolstoelen
Het goede nieuws is dat meer stembureaus toegankelijk zijn voor mensen in een rolstoel. Was dat in 2019 nog 92,6 procent, dit jaar is dat gestegen naar 97 procent. Hof van Twente maakt de grootste sprong: van 22 procent toegankelijk voor rolstoelen naar 100 procent.
Tholen presteert in dit opzicht het slechtst, daar is maar 53 procent van de stembureaus toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Andere gemeenten met een lage score zijn Oldebroek (60 procent) en Houten (65 procent).
De provincie Flevoland is 100 procent rolstoeltoegankelijk. Groningen, Friesland en Drenthe met meer dan 99 procent bijna helemaal. Limburg scoort met 95 procent het laagst.
