De overheid zorgt niet goed voor kinderen en jongeren in de asielopvang. Dat concluderen de Inspectie Justitie en Veiligheid en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. De instellingen roepen staatssecretaris Van der Burg van Asielzaken in een brandbrief op om in te grijpen. "Hoe langer deze situatie duurt, hoe schadelijker dat kan zijn voor hun ontwikkeling."
Doordat er niet goed voor minderjarigen wordt gezorgd, krijgen zij te maken met stress en in sommige gevallen geweld. Ook hebben ze onvoldoende toegang tot zorg en onderwijs.
Vanwege de druk op de asielopvang, kan het personeel minder goede opvang en begeleiding leveren dan eigenlijk zou moeten. Er is weinig verbeterd, ondanks waarschuwingen van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers twee maanden geleden. De inspecties schrijven nu dat de opvang "in een staat van crisis" verkeert en alleen nog blijft draaien dankzij de "enorme inspanningen en bevlogenheid" van de medewerkers.
Het kabinet heeft afgelopen vrijdag een landelijk crisisorganisatieteam in het leven geroepen om de opvang van asielzoekers te verbeteren en komt vandaag met een plan voor een beter aanpak. De Inspectie gaat het effect hiervan volgen.
Leefomstandigheden ondermaats
Juist vandaag komt ook een ander rapport naar buiten over de leefomstandigheden van vluchtelingenkinderen in noodopvanglocaties. Die omstandigheden zijn zwaar ondermaats, concludeert een coalitie van onder meer Unicef, Save The Children en Defence for Children. Zij roepen het kabinet op de meer dan 2000 kinderen uit de noodopvanglocaties over te plaatsen naar kleinere opvanglocaties.
Volgens de ondervraagde zorg- en onderwijsmedewerkers in het rapport voelen kinderen zich onveilig door een gebrek aan privacy en slapen ze slecht door lawaai in de nacht. Ook beginnen ze geregeld niet met onderwijs, omdat onduidelijk is hoelang de kinderen in de noodopvang blijven.
Verder zijn er problemen met voeding: kinderen kennen het Nederlandse eten niet, schrijven de onderzoekers, en daardoor eten ze slecht. Ook verhuizen kinderen uit de noodopvang nog altijd te vaak, wat leidt tot veel stress. Ook bij zorgverleners zijn de kinderen soms helemaal niet in beeld.
Slechte hygiëne en berovingen
Op dit moment zitten er meer dan 10.000 minderjarigen in de asielopvang, 1450 van hen zitten daar zonder ouders of begeleiders. Bijna 2400 jongeren hadden al in een normale woning moeten wonen omdat ze al meer dan veertien weken een verblijfsstatus hebben. "En honderden van hen wachten al meer dan een jaar", schrijven de Inspectie Justitie en Veiligheid en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in het andere onderzoek.
Joudi Arwaneh komt uit Syrië en zit al zeven maanden in een opvang in Leeuwarden:
De inspecties gingen kijken bij verschillende asielzoekerscentra. Zo zagen ze dat kinderen en jongeren vaak maanden in het aanmeldcentrum in Ter Apel verblijven in plaats van de voorgeschreven drie tot tien dagen. En al die tijd vaak zonder zorg en onderwijs.
De alleenstaande jongeren zorgen voor overlast en er heerst een onrustige sfeer tussen verschillende groepjes in Ter Apel. Doordat er geen capaciteit is om kamercontroles uit te voeren, verslechtert de hygiëne. Ook wordt er niet meer gezamenlijk gegeten omdat de eetzaal niet geschikt is voor de grote groep.
In Ter Apel zaten op het moment van het bezoek van de inspecties drie keer zoveel alleenstaande minderjarigen als normaal gesproken de bedoeling is. Het ontbrak er aan "tijd en continuïteit in de begeleiding. Dit terwijl deze minderjarigen extra kwetsbaar zijn. Sommigen kunnen niet voor zichzelf opkomen, worden beroofd of bedreigd met alle gevolgen van dien."
'Heftige maar herkenbare conclusies'
Vluchtelingenwerk Nederland spreekt tegen persbureau ANP van "herkenbare maar desalniettemin heftige conclusies". Volgens de vluchtelingenorganisatie zijn de omstandigheden voor met name kinderen en andere kwetsbare groepen in de overvolle azc's en de noodopvanglocaties totaal ongeschikt.
"We zien dagelijks kinderen die niet meer willen eten en zelfs verschijnselen van ondervoeding hebben. Ook vallen kinderen regelmatig in slaap tijdens de les vanwege vermoeidheidsklachten. Als kinderen al geen trauma hebben opgelopen in het land dat zij ontvlucht zijn, of op de reis hier naartoe, is de kans aanzienlijk dat zij die hier in de (nood)opvang opdoen", zegt een woordvoerder van Vluchtelingenwerk die ook Van der Burg oproept in te grijpen.
Van der Burg snapt kritiek
Staatssecretaris Van der Burg zegt in een reactie de kritiek heel goed te begrijpen. "We proberen de situatie beter te maken op de locaties waar kinderen tijdelijk wonen. Zo richten we bijvoorbeeld aparte ruimtes in waar activiteiten voor kinderen worden georganiseerd", meldt hij. "Het belangrijkste is dat kinderen zo snel mogelijk naar een passende opvangplek gaan en zo kort mogelijk in de noodopvang blijven."
Volgens de bewindsman wordt er op dit moment "keihard gewerkt" aan een oplossing voor deze zorgelijke situatie. "Daar kom ik zo snel mogelijk op terug."
