De aanstaande gemeenteraadsverkiezingen dreigen te worden overschaduwd door al het nieuws over Oekraïne. De komende dagen zullen lokale en landelijke partijen er toch alles aan doen om zo veel mogelijk van de in totaal 13,6 miljoen stemmen binnen te halen. Lokale onderwerpen sneeuwen daarbij niet onder, zien verschillende raadsleden.
"Je wil niet heel uitbundig campagne voeren, maar tegelijkertijd laat de oorlog zien hoe belangrijk democratie is", zegt Stephanie Onclin van de VVD in Zaanstad. Voor haar fractie is de oorlog reden om iets minder uitbundig campagne te voeren. "Maar we gaan wel in gesprek. Je merkt dat het onderwerp heel erg leeft. En mensen geven terug dat ze niet zo veel te klagen hebben. Als je de situatie in Oekraïne vergelijkt met een losse stoeptegel, dat voelt niet goed."
Ook in Steenwijkerland is er terughoudendheid. Lijsttrekker Steven Bunt van de PvdA-fractie in de Overijsselse gemeente merkt dat. "Juist dat gesprek over de stoeptegel wil je nu niet voeren", zegt hij. "Het gaat nu over de grote onderwerpen. Bijvoorbeeld de energietransitie. De oorlog zet lokale discussies in perspectief."
In de Midden-Limburgse gemeente Roerdalen is de campagne niet aangepast, zegt fractievoorzitter Willem van Pol van de grootste partij in de gemeenteraad, Roerstreek Lokaal. "De oorlog leeft wel bij de mensen, maar is op het politieke vlak nu niet heel actueel, anders dan de normale morele rol die iedereen heeft", zegt hij. "De lokale thema's, dat is toch net een andere discussie dan het geopolitieke."
En in Lisse (Zuid-Holland), waar Frank Mélotte de CDA-lijst aanvoert, is de oorlog in Oekraïne ook een belangrijk gespreksonderwerp. In de campagne speelt het minder. "Het is geen onderwerp waar ik campagne over zou willen voeren", zegt hij. "De campagne gaat voor een belangrijk deel door. Komend weekend hebben we met de partijen een gezamenlijke campagne die er vooral op gericht is om mensen op te roepen te gaan stemmen."
PvdA'er Steven Bunt (Steenwijkerland) merkt dat de oorlog zaken ook in perspectief zet. De energietransitie is zo'n voorbeeld. "Het wordt nu heel duidelijk dat we niet afhankelijk meer willen zijn. En ik merk in de gesprekken met inwoners wel wat schuivende panelen. Dat is wel wat anders dan vier jaar geleden."
Andere lokale onderwerpen, zoals de woningnood en infrastructuur, sneeuwen ook niet onder. Landelijk is er op dit moment misschien minder aandacht voor, maar lokaal is er voor de gemeentelijke thema's volop aandacht. "Het gaat in de gesprekken op straat echt over wat er in Zaanstad speelt", zegt VVD'er Onclin. "Voor ons specifiek is de verbinding met de snelwegen A8 en A9 een belangrijk thema. Je merkt op straat dat het eerst over Oekraïne gaat, en daarna over de lokale thema's."
"Onze kiezers vragen ook om lokale thema's", zegt Mélotte van het CDA in Lisse. "Het grotere leed is veel groter, maar daar kunnen we in Lisse maar in beperkte mate iets aan doen. Daar moet je je bezighouden met de dingen waar je direct wel iets aan kunt doen. Woningbouw, mobiliteit en natuurlijk de zorgtaken, waar we volstrekt onvoldoende middelen voor krijgen van het Rijk."
Van Pol (Roerstreek Lokaal) houdt er ook een dubbel gevoel aan over. "De landelijke politiek mengt zich vaak in gemeenteraadsverkiezingen door landelijke thema's te gaan bediscussiëren. Terwijl het lokaal gaat over de sporthal, de huishoudelijke hulp. Het gaat een beetje terug naar de basis nu. De gemeente krijgt zelf wat meer ruimte om met politieke thema's naar buiten te komen. De afleiding vanuit Den Haag is wat minder."
Duidelijk is wel dat de oorlog die nu gaande is in Oekraïne, ook al snel gevolgen zal hebben op lokaal niveau. Denk aan de opvang van vluchtelingen of ondersteuning voor mensen die door de torenhoge energieprijzen in de problemen komen. Actueler dan ooit, omdat het Westen versneld zijn afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen wil inperken.
"Mensen zijn bezorgd. Wat gaat er gebeuren, wat is de invloed op het dagelijks leven van mensen zelf? Zeker op het leven van de mensen die het betreft", zegt Mélotte.
"Het raakt ons natuurlijk ook, in de benzineprijzen en andere grondstoffen die duurder worden", zegt Van Pol van Roerstreek Lokaal. "En je ziet in de gemeenschap dat mensen vragen of ze mensen thuis kunnen huisvesten."
Wil je op het moment dat 16 maart de uitslag in de gemeente van jouw keuze definitief bekend is een automatisch geschreven bericht ontvangen? Schrijf je dan in voor de NOS-verkiezingsdienst:
