Sites RT en Sputnik geblokkeerd door grootste internetproviders
Joost Schellevis en Nando Kasteleijn
Joost Schellevis en Nando Kasteleijn
VodafoneZiggo, T-Mobile en KPN blokkeren vanaf vandaag de websites van RT (voorheen Russia Today) en Sputnik News. Dat bevestigen de internetproviders tegenover de NOS.
Een week geleden kondigde de de Europese Commissie aan dat de twee Russische staatsmedia in de gehele Europese Unie worden verboden. Daarop blokkeerden Twitter en Facebook hun accounts voor Europese gebruikers, en haalden alle Nederlandse televisieproviders RT uit hun pakketten.
Wie daarnaast via Google iets op de sites van RT of Sputnik wil zoeken, krijgt geen resultaten te zien. Hetzelfde geldt voor de zoekmachine van Microsoft, Bing.
Ook internetproviders werden genoemd in de maatregel, maar afgelopen dagen was onduidelijk wat zij precies moesten doen. Inmiddels hebben KPN, T-Mobile en VodafoneZiggo van toezichthouder ACM een lijst gehad met zes domeinnamen. Die gaan ze nu blokkeren. Dat is overigens geen verplichting van de ACM. De waakhond geeft aan dat die niet zal ingrijpen als de providers de websites blokkeren, wat normaal gesproken wel zou gebeuren.
NLconnect, een branche-organisatie waar ook de kleinere providers lid van zijn, adviseert zijn leden om mee te gaan in de blokkade. "Maar onder protest, want we zijn voor een vrij en open internet."
Kritiek op blokkade
Providers delen dat bezwaar. "We hebben fundamentele bezwaren tegen het blokkeren van websites, maar we geven gehoor aan het Europese besluit", laat een woordvoerder van KPN weten.
"Wij vinden dit helemaal niet onze rol", zegt een insider uit de providerwereld. "En het is ook helemaal geen effectief middel." Internetproviders zien zichzelf graag als neutrale doorgeefluiken van informatie.
Het blokkeren van websites gebeurt zelden: over de blokkade van torrentsite The Pirate Bay is een jarenlange juridische strijd gevoerd. Het ministerie van Economische Zaken spreekt van een ingrijpend besluit, dat nog niet eerder is voorgekomen.
Het blijft een inperking van de vrijheid van meningsuiting, en die moet wel proportioneel zijn.
Internetjurist Frederik Zuiderveen Borgesius vindt de stap ook vergaand. "Of dit een proportioneel middel is, lijkt me geen uitgemaakte zaak", zegt Borgesius. "Het blijft een inperking van de vrijheid van meningsuiting, en die moet wel proportioneel zijn."
Burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom maakt zich zorgen. "Ook wij zijn blij dat de Europese Unie streng reageert op deze oorlog", zegt Lotje Beek van die organisatie. "Maar is het echt de bedoeling dat de Europese Raad zo makkelijk de toegang tot informatie kan beperken?"
Eerder keerde journalistenvakbond NVJ zich al tegen het besluit. Secretaris Thomas Bruning noemde het blokkeren "een onverstandige zet", waarmee de EU zich zou verlagen "tot het niveau van Rusland".
Gistermiddag waren nog niet alle internetproviders ervan overtuigd dat ze de websites moeten blokkeren, maar juristen zeggen tegen de NOS dat de tekst van de sancties weinig ruimte voor interpretatie laat. De onduidelijkheid leeft breder dan alleen in Nederland, gisteren waren de sites nog in meerdere EU-landen te bezoeken.
Strafbaar feit
Internetproviders die geen gehoor geven aan de blokkade, plegen een strafbaar feit, waarschuwt het Ministerie van Economische Zaken, en het OM zal daarop handhaven.
Hoe de blokkades precies moet worden uitgevoerd, is nog niet duidelijk. Als alleen de domeinnamen van RT en Sputnik worden geblokkeerd, is de blokkade eenvoudig te omzeilen. Als dat op een dieper niveau gebeurt, is omzeilen lastiger, maar nog steeds mogelijk.
Omzeilen kan bijvoorbeeld via een VPN-provider, dat internetverkeer langs een andere locatie leidt en onder meer kan worden gebruikt om geblokkeerde sites te bereiken. Het ligt echter voor de hand dat ook VPN-providers de toegang tot de site moeten verhinderen.
