Na de langste formatie ooit en bijna een jaar na de val van het vorige kabinet is vandaag Rutte-IV aangetreden. Voor de 29 bewindspersonen was het een drukke dag met vooral ceremonieel, maar hier en daar ook al wat inhoud.
Het begon vanochtend met het gewichtigste gedeelte: de beëdiging door de koning. De bewindspersonen stonden tegenover het staatshoofd. Om de beurt kwamen ze naar voren om het "zo waarlijk helpe mij God almachtig" uit te spreken of het "dat verklaar en beloof ik".
Eén staatssecretaris, de Friese Aukje de Vries koos, ervoor om de tweede landstaal te gebruiken: "Dat ferklearje en ûnthjit ik". Een andere uitzondering was de nieuwe minister van Financiën Sigrid Kaag, die vanwege een coronabesmetting per tv-scherm in het paleis aanwezig was.
Na de beëdigingen was het tijd voor de ministers (minus Kaag) om op de foto te gaan met de koning. De traditionele bordesfoto is meer dan ooit een bewaarexemplaar vanwege het tijdsbeeld dat erin is gevangen. Omwille van de coronaregels stonden de ministers namelijk niet naast elkaar, maar ruim verspreid over de paleistrappen.
Een klewang, een koffertje dat door een tv heen wordt 'gebeamd' en andere opvallende momenten vandaag:
Na het bordes was het nog niet gedaan met het ceremonieel, want de kersverse staatssecretarissen en ministers werden ook nog verwacht op hun departementen. Daar tekent de vertrekkende bewindspersoon voor de overdracht. Dat gaat dan gepaard met cadeautjes over en weer, en zo af en toe een kwinkslag.
Zo grapte scheidend VWS-minister Hugo de Jonge dat hij het ministerie ook niet zou kunnen overdragen. "Ik heb nog gedacht: als ik niet teken hè..." De Jonge deed het wel, en dat leverde hem een ingelijste pagina op uit het Tijdschrift voor Geneeskunde van zijn opvolger.
"Ik heb gezocht in de uitgave van je geboortemaand", sprak Ernst Kuipers zijn voorganger toe. Hij had een artikel uit 1977 opgeduikeld over een cholera-epidemie, die opvallende overeenkomsten vertoonde met de huidige pandemie.
Op andere departementen waren de presentjes traditioneler. Zo kreeg de nieuwe minister van Defensie Kajsa Ollongren een onderscheidingsvlag en een klewang (het traditionele zwaard van de Marechaussee).
En 's lands nieuwe penningmeester Kaag kreeg de sleutel van de schatkist door het tv-scherm heen van scheidend minister van Financiën Wopke Hoekstra. "We gaan 'm op zijn Star Treks naar jou toe beamen, als ik het goed doe." Hoekstra deed het goed, en even later zat Kaag te glunderen met de sleutel in haar handen. "Bedankt Wopke."
Toch weer spannend
De enige die zich niet hoefde te melden voor de overdracht was Mark Rutte. Het afgelopen jaar leek het niet altijd even waarschijnlijk, maar hij blijft op zijn post. De politieke overlever stond voor de vierde keer als premier op het bordes en leidt vanaf vandaag een kabinet met dezelfde vier partijen als de afgelopen vier jaar.
Gesneden koek voor Rutte, zo'n beëdigingsdag, zou je dan misschien denken. Maar dat sprak de nog net niet langstzittende minister-president tegen na de eerste ministerraad van de nieuwe ploeg aan het eind van de middag. "Het is weer een nieuw begin. Ik ging gisteravond naar bed en vond het toch weer spannend."
Rutte ging ook in op het zeer beperkte geloof van kiezers in het aantredende kabinet. Ongeveer tweederde van de Nederlanders heeft "niet zo veel" of "helemaal geen" vertrouwen, blijkt uit een onderzoek van I&O Research. Volgens de premier is het herstellen van het vertrouwen "een opgave en een verplichting "en wordt het "hard werken" en "het vooral laten zien".
Vandaag kwam toch ook al de inhoud om de hoek kijken. Zo kwamen de Haagse nieuwkomers minister Kuipers van Volksgezondheid en minister Robbert Dijkgraaf van Onderwijs er niet onderuit hun licht te laten schijnen over corona. Al is het maar omdat er waarschijnlijk vrijdag weer een coronapersconferentie is.
Dijkgraaf, verantwoordelijk voor het vooralsnog gesloten hoger onderwijs, zei de heropening de komende dagen "nog eens heel stevig" in te gaan brengen. Kuipers zei desgevraagd dat hij niet alleen wil kijken naar gezondheidsaspecten, maar ook naar de economische impact. "Dat soort facetten moeten we meenemen."
Krankzinnig
Na de eerste ministerraad en de daaropvolgende interviews bij het naar buiten komen, volgde nog een tv-programma live vanuit de Ridderzaal waarin het gros van de ministers het laatste optreden had van vandaag. Er werden speerpunten genoemd en voornemens gedeeld. "Ik denk dat we alles tegelijk moeten aanpakken", zei Rutte bijvoorbeeld.
En onderwijsminister Dijkgraaf bleek bereid zijn eerste dag te duiden. "Dit is een krankzinnige dag, maar het begin van een mooi avontuur."
