Tien jaar bondgenoten, Rutte en Merkel laatste keer samen op stap

Zij was de afgelopen jaren zijn politieke kompas. En hij haar trouwste bondgenoot. Maar bondskanselier Angela Merkel en premier Mark Rutte moeten het binnenkort zonder elkaar stellen. Angela Merkel is niet meer verkiesbaar bij de Duitse verkiezingen op 26 september.

En daarmee komt een einde aan een van de langste politieke bondgenootschappen binnen West-Europa. Vandaag openden ze samen een Vermeer-tentoonstelling in Dresden, waarschijnlijk hun laatste keer samen als ambtgenoten.

Dit betekenden de twee leiders voor elkaar:

Merkel als politiek kompas

De samenwerking tussen de beide regeringschefs was intensief. Rutte leerde Merkel in de herfst van 2010 kennen tijdens de Europese Raad in Brussel. Hij was toen net minister-president. Rutte was, zoals meer Europese ambtgenoten, diep onder de indruk van de dossierkennis van de Duitse bondskanselier.

"Hoewel het onmogelijk is om elke kwestie tot in detail te beheersen, zorgt Merkel er altijd voor dat ze op de belangrijkste dossiers de best voorbereide persoon aan tafel is", weet correspondent Wouter Zwart. "Rutte erkent dat hij deze onderhandelingstactiek van haar heeft afgekeken, om tijdens Europese toppen een voorsprong op de rest te hebben."

Merkel is echt het kompas van Rutte geweest, zegt Arjan Noorlander, politiek duider van Nieuwsuur. "Duitsland en Nederland zijn economisch zeer met elkaar verweven, waardoor er veel gemeenschappelijke belangen zijn. In die zin is het volgen van Merkel ook een hele pragmatische keus van Rutte."

De politieke en economische band tussen de twee landen is in de afgelopen jaren onder beide leiders dan ook verder gegroeid.

Op Rutte kun je rekenen

Merkel heeft de relatie met Rutte altijd als zeer prettig en constructief ervaren. "Merkel ziet Rutte als een betrouwbare partner. Hij loopt al lang mee, ze hebben veel samen meegemaakt. In een crisis in Europa trekken ze vaak samen op", vertelt historicus Marja Verburg van het Duitsland Instituut.

"Het zijn andere types, met een andere politieke kleur, maar in de grote Europese dossiers maakte dat de afgelopen jaren niet uit. Premier Rutte stemt meestal met de Duitse plannen mee."

Dat was ook fijn op momenten dat Merkel op Europees niveau in de problemen kwam. "Denk aan de eurocrisis, toen plakten ze in Griekenland 'Hitler-snorren' op foto's van Merkel", zegt Verburg. "Dan is het prettig om een betrouwbare constante als Rutte aan je zijde te hebben."

Hier zie je 10 jaar samenwerking in 10 foto's:

Hoewel de buurlanden het vaak eens zijn, kwam het afgelopen de jaren ook wel eens tot botsingen. Zoals in 2016, toen op het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis enkele landen op de westelijke Balkan hun grenzen sloten. "Merkel was daar op humanitaire gronden fel op tegen. Maar Rutte steunde het dichthouden van de grenzen uit angst voor een grote toestroom van vluchtelingen. Dit verschil van inzicht leidde tot een aanzienlijk meningsverschil tussen de Nederlandse en Duitse regeringsleider", vertelt Zwart.

Maar uiteindelijk komen Rutte en Merkel er altijd wel weer uit, aldus Verburg. "Zo hebben ze bijvoorbeeld de Turkije-deal, over de opvang van vluchtelingen, samen geregeld. Er is toen door beide leiders in de Turkse ambassade in Brussel onderhandeld."

Regelmatig sms-en

De relatie tussen de twee is op persoonlijk vlak altijd warm en hoffelijk geweest. Bij ontmoetingen werd altijd hartelijk omarmd en gezoend en - heel bijzonder Rutte mag jij en jou zeggen tegen Merkel. Ook sms'en ze elkaar regelmatig en prijst Rutte regelmatig Merkels gevoel voor humor. Zo staat Merkel bekend om haar imitaties van andere wereldleiders.

"De Duitse bondskanselier is wat minder scheutig met complimenten over collega's als Rutte", vertelt correspondent Wouter Zwart. "Niet omdat ze haar vriendschappen niet zou koesteren, maar omdat ze die graag privé houdt."

Zondag 26 september zijn er in Duitsland verkiezingen en daarmee komt er een einde aan het tijdperk Merkel. En aan het bondgenootschap tussen haar en premier Rutte.