Er werd lang naar uitgekeken, nu is het er: een nieuw rapport van het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties. Uit het rapport blijkt onder meer dat het klimaat ongekend snel verandert en dat de mens daarvan de oorzaak is.
De belangrijkste conclusies, reacties én de achtergrond van het rapport op een rij.
De conclusies
- De klimaatverandering is ongekend groot, groter dan in de duizenden jaren hiervoor.
- Het is overduidelijk dat het klimaat is opgewarmd door de mens. Dat heeft in de hele wereld nu al grote veranderingen veroorzaakt in de atmosfeer, in de oceanen, het gebied rond de noordpool en natuurgebieden.
- NOS
- NOS
- Het is duidelijker geworden dat klimaatverandering leidt tot meer extreem weer. Verdere opwarming leidt tot nog grotere veranderingen in het klimaat: intensere en frequentere hittegolven, meer hittegolven in de oceanen, meer en vaker zware regen, vaker droogte, meer zware tropische cyclonen, steeds minder ijs op de noordpool en afname van de permafrost.
- De beste schatting voor het opwarmende effect van de uitstoot van broeikasgassen door de mens is 3 graden, met minimaal 2 graden en maximaal 5 graden
Swipe om te zien hoe neerslaghoeveelheden en temperatuur zich kunnen ontwikkelen:
- NOS
- NOS
- NOS
- NOS
- NOS
- NOS
- Sommige gevolgen van klimaatverandering dreigen in eeuwen of zelfs duizenden jaren niet te keren te zijn. Dat geldt vooral voor veranderingen in de oceanen, de ijskappen en het zeeniveau.
- Klimaatverandering kan op korte termijn en regionale schaal variaties vertonen. Op de grootschalige klimaatverandering heeft dat geen effect, maar het is wel belangrijk om met die variaties rekening te houden.
- Er zijn vijf nieuwe 'emissiescenario's' uitgewerkt. Bij alle scenario's blijft de temperatuur tot ongeveer 2050 stijgen. Deze eeuw stijgt de temperatuur meer dan 1,5 tot 2 graden, tenzij de uitstoot van broeikasgassen heel sterk beperkt wordt.
- Bij verdere opwarming zullen de gevolgen overal op aarde groter worden. De gevolgen zullen bij 2 graden groter zijn dan bij 1,5 graad en nog groter en uitgebreider als het nog meer opwarmt. Gebeurtenissen met een kleine kans, zoals het instorten van een ijskap, plotselinge veranderingen in de oceaanstromingen, gecombineerde weersextremen of een aanzienlijk grotere opwarming kunnen niet uitgesloten worden en moeten meegenomen worden in de beoordeling van de risico's.
- Als we de klimaatverandering willen beperken, is het op z'n minst nodig om netto nul CO2 uit te stoten.
De reacties
- Demissionair premier Rutte noemt het extra belangrijk dat de doelstellingen worden gehaald die in Europa voor 2030 en 2050 zijn afgesproken. "Dat is voor het kabinet van wezenlijk belang en vooral ook voor de formerende partijen." Rutte herhaalde dat er waarschijnlijk een link is tussen de recente wateroverlast in Duitsland, België en Limburg en de klimaatverandering. "Daar kun je je ogen niet voor sluiten."
- Ed Nijpels, voorzitter Voortgangsoverleg Klimaatakkoord, zegt dat klimaatsceptici nu "alle argumenten uit handen is geslagen". "Het rapport maakt duidelijk dat iedere aarzeling voor een stevig klimaatbeleid onverantwoord is. De partijen die onderhandelen over een nieuwe regering moeten snel met een stevige aanpak komen."
- De Britse premier Johnson spreekt van een wake-upcall en zegt te hopen dat landen al voor de klimaattop van Glasgow in november met ingrijpendere maatregelen komen.
- VN-secretaris-generaal Antonio Guterres concludeert dat de fossiele brandstofindustrie ten dode is opgeschreven. Het rapport komt neer op een waarschuwing van het kaliber 'code rood', zegt de VN-chef.
- Eurocommissaris Timmermans, verantwoordelijk voor het klimaatbeleid van de Europese Commissie, spreekt van de dringende noodzaak om in te grijpen. "Het is niet te laat om het tij te keren, maar alleen als we nu daadkrachtig en gezamenlijk optreden."
- Oud-president van de Malediven Nasheed, die 48 armere landen vertegenwoordigt, legt de verantwoordelijkheid bij het rijke Westen. "Wij betalen met ons leven voor de kooldioxide die anderen hebben uitgestoten. We zullen snel maatregelen nemen om dit onaanvaardbare onrecht te keren."
- Greenpeace ziet in het rapport een aansporing voor het nieuwe kabinet om ambitieuzere klimaatdoelen te stellen.
- Milieudefensie vindt dat Nederland veel meer kan doen om de klimaatverandering tegen te gaan, omdat het "een wereldspeler in olie, steenkool, bio-industrie, kapitaal en nog veel meer" is. Maar het klimaatbeleid hier is alleen gericht op de emissies in eigen land, vindt de organisatie.
- Klimaatactivist Greta Thunberg wijst erop dat het rapport geen hard nieuws bevat. Ze roept iedereen op om "moedige" keuzes te maken. "We kunnen nog steeds de ergste gevolgen voorkomen, maar niet als we doorgaan zoals vandaag, en niet als we de crisis niet als crisis behandelen."
De makers
- Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) bestaat uit een paar honderd klimaatwetenschappers uit 66 landen. Het rapporteert eens in de 6 à 8 jaar over de stand van het klimaat.
- Het vorige rapport werd in 2013 gepresenteerd. Dit nieuwe rapport is de basis voor het klimaatbeleid van regeringen over de wereld. In het najaar is er een nieuwe grote klimaattop, in Glasgow.
- Wetenschappers van het panel hebben gekeken naar 14.000 internationale klimaatonderzoeken. Die zijn beoordeeld en geanalyseerd om tot een totaalbeeld te komen over hoe het er nu voor staat met het klimaatsysteem over de hele wereld.
- De afgelopen twee weken is door regeringsdelegaties uit de hele wereld woord voor woord ingestemd met een samenvatting van het IPCC-rapport. Wetenschappers hadden hierbij voortdurend een vetorecht, als het veel uitgebreidere onderliggende rapport - dat duizenden pagina's telt - naar hun idee geweld werd aangedaan.
- Deze gang van zaken is altijd hetzelfde. De gedachte is dat landen het rapport hierdoor zullen omarmen en als uitgangspunt nemen voor hun klimaatbeleid.
