Onderhandelen gaat beginnen, wel verbale strijd over woorden van Remkes

Ook na het advies van informateur Remkes zijn alleen VVD, D66, CDA en ChristenUnie bereid aan de onderhandelingstafel te gaan zitten voor de vorming van een nieuw kabinet en het maken van nieuwe regeringsafspraken.

In zijn advies aan de Tweede Kamer schrijft Remkes dat deze vier partijen ook andere partijen de gelegenheid moeten geven hierover mee te praten. Het gaat dan om PvdA, GroenLinks, Volt, SGP en Fractie Den Haan. Dat zou moeten leiden tot een "constructieve betrokkenheid" bij het nieuwe kabinet. Van PvdA en GroenLinks zegt Remkes zelfs dat ze ministers zouden kunnen leveren.

Remkes sprak in een toelichting van een "open uitnodiging". Hij zei ook dat de betrokken partijen tegen hem hebben gezegd dat ze zover nog niet zijn, maar volgens hem is het een signaal dat het denken bij niemand de komende week mag stilstaan. Die fracties zouden ook mogen meepraten over bepaalde thema's of over de financiën.

Geen zin in

Maar inmiddels is duidelijk dat geen van de genoemde partijen hier zin in heeft. Volgens PvdA-leider Ploumen heeft Remkes haar ook niet goed begrepen. "Voor de PvdA is er geen enkele rol in de vorming van dit kabinet", zegt zij. "Niet in onderhandelingen, niet in het leveren van bewindspersonen. Wij gaan de oppositie in." Ook GroenLinks-leider Klaver zegt: "Wij leveren geen ministers aan een rechts kabinet."

ChristenUnie-leider Segers viel in het begin van de avond over woorden van Remkes op de persconferentie. Die wekte de indruk dat het vraagstuk 'voltooid leven' al was besproken en een vrije keuze zou worden voor alle fracties. Remkes zei: "Het zou ook gek zijn als in de formatie afspraken worden gemaakt die het parlement in zijn mogelijkheden beperken. Dat zou een vorm van oude politieke cultuur zijn."

Segers zei vervolgens dat wat hem betreft de gesprekken over dit onderwerp nog moesten beginnen, en dat hij zelf wel uitmaakt hoe zijn partij het standpunt over 'voltooid leven' verwoordt.

Maar van een blokkade spreekt hij ook weer niet:

Later op de avond heeft Remkes telefonisch aan Segers laten weten dat het niet zijn bedoeling was te suggereren dat de medisch-ethische kwesties een vrije keuze zou worden. Remkes verzekerde de CU-leider ervan dat dit inderdaad een onderwerp is dat aan de onderhandelingstafel geregeld moet worden.

Steun

Afgezien van deze verbale schermutselingen na de persconferentie van Remkes lijkt er wel steun voor andere voorstellen die hij deed. Zoals dat er snel een beknopt regeerakkoord moet komen met alleen de afspraken die de vier partijen echt willen vastleggen.

Daarna kunnen de kandidaat-ministers binnen dat kader een uitgebreider regeerprogramma maken waarin zij ook vastleggen welke resultaten zij met hun beleid willen halen, schrijft hij.

Spannender

Remkes spreekt van een kabinet dat op een nieuwe leest is geschoeid. Er is meer ruimte voor de Tweede Kamer om kritisch te zijn en plannen te wijzigen, er komen nieuwe bewindspersonen en de inhoudelijke discussies zullen vooral over klimaat, stikstof, de woningmarkt en onderwijs gaan. "Dit wordt echt wat anders", aldus Remkes. "Het wordt spannender."

Volgens Remkes is er een breed draagvlak voor een nieuwe bestuurscultuur en bestuurlijke vernieuwing. Hij ergert zich aan de huidige omgangsvormen in politiek Den Haag. "Ik stoor mij aan de sfeer in Den Haag die volledig is gericht op het kapotmaken. Die praktijk moet stoppen."

Remkes denkt dat er door de goede voornemens voldoende verschil zal zijn met de huidige coalitie:

Oorspronkelijk was de opdracht van Remkes om een minderheidskabinet te onderzoeken, maar hij stelde vast dat daarvoor de handen niet op elkaar gingen.

Hij adviseert verder om voor de onderhandelingsfase twee informateurs te benoemen. Hij weet nog niet of hij zelf een van die twee zal zijn. De Kamer debatteert volgende week over de aanbevelingen van Remkes.

Bekijk hier een overzicht van het verloop van de formatie tot nu toe: