Het was een ambtenaar die het zinnetje "positie Omtzigt, functie elders" toevoegde aan een memo voor de verkenners. En het punt was nog niet aan de orde gekomen in de gesprekken met fractievoorzitters toen Kajsa Ollongren overhaast het gesprek verliet vanwege een positieve coronatest. Dat heeft de oud-verkenner verklaard in de Tweede Kamer.
Oud-verkenner Jorritsma sluit zich bij haar beantwoording aan. Ze noemt de bijdrage van Ollongren "heel uitmuntend."
"Dit waren stukken die we allebei hadden gekregen die ochtend die zijn gemaakt door de ambtelijke staf van de Tweede Kamer die ten dienste staan aan de verkenners", aldus Ollogren. Het waren volgens haar "punten om aan te denken, in het achterhoofd te hebben".
Ollongren beantwoordde vragen van de Tweede Kamer over hun mislukte eerste aanzet voor de formatie. Zij legden hun functie vorige week neer, nadat de gewraakte notitie leesbaar was gefotografeerd. Ollongren neemt daarvoor de schuld op zich en bood excuses aan.
De oud-verkenner legde geëmotioneerd uit hoe het mis was gegaan. Ze zei dat ze "in de emotie van het moment" haar papieren bij elkaar had gegrist nadat ze te horen had gekregen dat ze positief was getest op het coronavirus. Daar was ze van geschrokken. "Ook vanwege mijn gezondheid en mijn auto-immuunziekte."
Beide verkenners schreven aanvankelijk in een brief aan de Kamer dat een "functie elders" voor Omtzigt "op geen enkele wijze" is besproken met de lijsttrekkers. Uit stukken over de vertrouwelijke gesprekken, die vanochtend zijn vrijgegeven, bleek echter dat Rutte in een onderhoud met de verkenners had gezegd: "Je moet wat met Omtzigt: minister maken".
Ook vandaag herhaalde Ollongren dat er in haar herinnering met de fractievoorzitters nooit over is gesproken. In haar eigen aantekeningen en in die van Jorritsma stond dit volgens haar ook niet. De notitie die gefotografeerd was, had ze op het moment dat ze het Binnenhof verliet naar eigen zeggen ook nog niet gelezen.
Afgelopen week wist ze dat naar eigen zeggen nog niet dat ze de Kamer onjuist - "maar ter goeder trouw" - geïnformeerd had, want ze was geen verkenner meer. Daardoor kon ze de notities ook niet meer inzien. "Als je geen verkenner meer bent, dan is dat ook niet meer jouw informatie." Nadat ze gisteravond over de inhoud was geïnformeerd, heeft ze vanmorgen de aantekeningen alsnog ingezien.
Excuses
In haar twee uur durende beantwoording van vragen van de Tweede Kamer bood Ollongren haar welgemeende excuses aan voor de vermelding van de naam van Omtzigt in de notities. "Hij is een zeer gewaardeerd lid van deze Kamer en hij is een parlementariër pur sang", begon ze haar beantwoording.
Ze vindt dat het niet passend is dat een verkenner zich op deze manier over een Kamerlid uitspreekt en biedt ook het CDA haar verontschuldigingen aan. "Ik hecht eraan te benadrukken dat de woorden 'functie elders' daar niet hadden moeten staan", zei ze. Ze bezweerde dat het stuk nog niet besproken was en dat als het was ingebracht, de verkenners er volgens haar niks mee zouden hebben gedaan.
De Kamer bleef sceptisch over de uitleg van Ollongren. Een aantal partijen, zoals de PVV, SP, JA21, BBB en FvD maakten duidelijk dat ze niet geloven dat zowel Rutte als Ollongren als Jorritsma zich niets herinnert van een gesprek over CDA-Kamerlid Omtzigt.
'Wegpromoveren'
De fracties in de Kamer willen precies weten hoe het zit en of de "functie elders" uitgelegd kan worden als een manier om Omtzigt "weg te promoveren", zoals CDA-leider Hoekstra zich afvroeg. Ook aan zo'n soort gesprek zei Ollongren geen herinnering te hebben. Suggesties dat Omtzigt wellicht minister zou moeten worden of Kamervoorzitter staan haar niet bij.
Volgens Ollongren is de CDA'er blijkens de notitie besproken in de context van een gesprek over de stabiliteit binnen het CDA en de rol die de partij zou kunnen spelen in een coalitie. Dat dit deel uitvoerig wordt beschreven in het memo, komt volgens Ollongren doordat er nou eenmaal veel aantekeningen worden gemaakt in een verkenning. "De ambtenaren die dit werk doen, notuleren alles heel uitvoerig", reageerde ze op vragen van Hoekstra.
Kijk hier terug hoe Ollongren zegt geen herinnering aan Rutte's woorden te hebben, en hoe Wilders haar niet gelooft.
Ook Jorritsma zei dat ze zich niet alles van het verkenningsgesprek met Rutte niet kan herinneren. Desondanks zei ze wel te weten dat het niet is gegaan over een "functie elders" voor Omtzigt.
Net als Ollongren zegt Jorritsma dat het ging over de stabiliteit van het CDA met het oog op mogelijke deelname aan een coalitie. Ze zegt dat dat mede komt door mediaberichten over een "fluistercampagne" tegen Omtzigt. Kamerleden wezen haar erop dat die berichten pas een dag na het gesprek van de verkenners met VVD-leider Rutte zijn gepubliceerd.
Via via
Eerder bleek in het debat vandaag dat Rutte vanochtend al om 07.30 uur op de hoogte werd gesteld dat hij het toch over Omtzigt had gehad met Ollongren en Jorritsma. De overige partijen kregen tussen 09.00 en 10.00 uur pas inzage in de stukken.
Rutte zei in reactie op vragen dat hij "via via" geïnformeerd werd. De Kamer, zeer ontstemd over deze gang van zaken, wil ook uitleg over hoe dát kon gebeuren. De partijen willen weten van wie Rutte de informatie kreeg, maar die weigert zijn bron te onthullen. Om daar meer duidelijkheid over te krijgen, worden ook de nieuwe verkenners, Van Ark en Koolmees, naar de Kamer geroepen.
Kijk hier terug hoe Jorritsma ook geen heldere herinnering heeft maar weet steeds meer te zeggen:
