Waarom Trump met het Hooggerechtshof dreigt, en antwoord op nog vier vragen

• Fiorella Opromolla

  redacteur Buitenland

Terwijl de uitslagen van de verkiezingen in de Verenigde Staten nog binnendruppelen, repte president Trump vanochtend al over verkiezingsfraude. Hij wil dan ook naar het Hooggerechtshof, de hoogste rechtbank van de VS. Vijf vragen en antwoorden over deze aankondiging.

Waarom wil Trump naar het Hooggerechtshof?

Trump heeft twijfels over de manier waarop de verkiezingsuitslagen bekend worden. Volgens hem wordt er gefraudeerd. De stemlokalen zijn in alle staten gesloten, maar nog lang niet alle stemmen zijn geteld. Trump wil dat het tellen van die stemmen wordt gestaakt, zei hij vanochtend in een toespraak.

In sommige staten, waaronder in enkele belangrijke swing states als Wisconsin, Michigan en Pennsylvania, kan het nog dagen duren voordat alle stemmen zijn geteld. Dat komt door de tientallen miljoenen poststemmen die zijn uitgebracht. Het kost veel tijd om die stemmen zorgvuldig te controleren en tellen. Ook verschillen de regels voor het poststemmen per staat. In een aantal staten is alles al geteld, terwijl bijvoorbeeld in Pennsylvania ook poststemmen mogen worden meegeteld die tot drie dagen na de verkiezingen aankomen. Daar moet wel een poststempel van 3 november of eerder op staan.

President Trump was voor de verkiezingen al niet blij met poststemmen, hij is van mening dat ermee kan worden gefraudeerd. Het overgrote deel van de kiezers die per post hebben gestemd, is Democraat.

Bekijk hier het volledige statement dat Trump vanochtend vanuit het Witte Huis gaf:

Is het juridisch mogelijk wat Trump wil?

In veel staten zijn de afgelopen weken al rechtszaken geweest over poststemmen. Die gingen bijvoorbeeld over wanneer die stemmen worden geteld, en tot wanneer er stembiljetten mogen binnenkomen. "Daarom denk ik niet dat het juridisch mogelijk is wat Trump wil", zegt Kenneth Manusama, specialist in Amerikaans recht. "Omdat er al veel uitspraken over zijn gedaan, kan ik mij niet voorstellen dat rechters opeens beslissen dat stemmen niet meer meegeteld mogen worden."

Zo'n besluit zou namelijk ook gevolgen hebben voor kiezers. Mensen die dachten op tijd te hebben gestemd - omdat er op voorhand een datum was afgesproken - zijn als de regels veranderen, ineens te laat. "Het heeft invloed op de lokale wetten, en daarmee ook op de rechtszekerheid van kiezers", aldus Manusama.

Dat Trump zegt naar het Hooggerechtshof te stappen, vindt Manusama een "mistige" uitspraak. "Het kan zijn dat hij bedoelt dat hij wil doorprocederen tot aan het Hooggerechtshof. Formeel moet hij dan eerst langs lokale en federale rechtbanken - en door in beroep te gaan, komt hij dan uiteindelijk daar uit."

Is dit eerder voorgekomen?

Nee. Wel doet dit veel mensen denken aan de verkiezingen in 2000, waarbij de Republikein George W. Bush en Democraat Al Gore het tegen elkaar opnamen. Door conflicten in swing state Florida duurde het meer dan een maand voordat de verkiezingsuitslag bekend was. Bush won uiteindelijk het presidentschap.

"In Florida was het verschil in stemmen zo klein, minder dan duizend, en was er verwarring over het stembiljet bij de hertelling. Vaak was onduidelijk of mensen hadden gestemd en moesten meerdere mensen het biljet controleren", vertelt Manusama. "Lokale rechters stelden allerlei nieuwe voorwaarden op waaraan het tellen van de biljetten moesten voldoen. Daarover werd maar doorgeprocedeerd, tot aan het Hooggerechtshof. Dat besloot toen dat de hertelling moest stoppen. Veel stemmen zijn toen niet meegeteld."

Er is wel een verschil tussen toen en nu, stelt Manusama. "Het gesteggel over het tellen van stemmen heeft nu voor de verkiezingen plaatsgevonden, in plaats van erna."

Hoe reageert tegenstander Biden?

Het campagneteam van de Democratische kandidaat Joe Biden reageerde al snel op de mogelijke juridische stappen van Trump. "Als de president inderdaad naar de rechter stapt om het tellen van de stemmen te beletten, dan hebben we teams met juristen klaarstaan om daartegen te vechten", aldus campagnemanager O'Malley Dillon. Ze noemde het voornemen "een schandelijke poging om de democratische rechten van Amerikaanse burgers te ontnemen."

Biden zei enkele uren voor de toespraak van z'n tegenstander dat "het pas voorbij is wanneer iedere stem, elk biljet, is geteld". Hij houdt er rekening mee dat het dagen kan duren voordat er een definitieve uitslag is en benadrukte dat het niet aan hem of aan Trump is om een winnaar uit te roepen.

Trump heeft de verkiezingsuitslag al geclaimd. Hoe kan dat?

Als je kijkt naar de uitslagen die woensdag rond 15.00 uur binnen zijn, heeft Biden meer kiesmannen dan Trump. Desondanks heeft de huidige president vanochtend zijn overwinning al geclaimd. "Dat is gebaseerd op voorspellingen in de staten waarvan de uitslagen nog niet bekend zijn. Hij denkt dat hij daar in het voordeel is en de kiesmannen wint", zegt Manusama.

Toch zijn er ook veel Republikeinen die zeggen dat hij de overwinning te vroeg heeft uitgesproken, gaat hij verder. Zo vindt de Republikeinse oud-gouverneur Chris Christie de stap van Trump verkeerd en bovendien juridisch wankel.