Brexit officieel: 'We're out!'

Liveblog gesloten

We sluiten nu dit liveblog. Houd voor meer nieuws over de brexit de reguliere berichtgeving op NOS.nl in de gaten, of bekijk onze collectie met een groot aantal achtergrondverhalen.

Verdriet in Brussel

In een café aan het Place du Luxembourg, het plein voor het Europees Parlement in Brussel, hebben jonge medewerkers van de EU een 'Fuck Brexit Party' georganiseerd. Ongeveer 150 mensen 'verdrinken' daar het verlies van Groot-Brittannië als Europese lidstaat. 'We'll be back', is op posters te lezen.

Ook voor de ingang van het Europees Parlement komt een kleine groep mensen samen. Ze branden kaarsjes en zingen, uit verdriet om de brexit.

Nieuwe werkelijkheid

Een gek moment voor correspondent Tim de Wit.

Zo telden de Britten af

Op Parliament Square en op de gevel van Downing Street 10 in Londen is afgeteld naar de brexit. Nigel Farage, brexiteer van het eerste uur, wilde aanvankelijk de Big Ben om 23.00 uur (lokale tijd) laten luiden. De Big Ben staat echter in de steigers. Het toch laten luiden van de klokken bleek te duur, en dus werd voor de projectie op de ambtswoning een oude opname gebruikt.

Een huwelijk van 47 jaar is voorbij

Brexit!

Klokslag 00.00 uur is Groot-Brittannië officieel vertrokken uit de Europese Unie. Er gaat nu een transitieperiode van 11 maanden in. Voor het eind van het jaar moet er overeenstemming zijn over een handelsakkoord met de EU.

Johnson: 'Hoe hobbelig de weg ook is, ik weet zeker dat we zullen slagen'

Speech Boris Johnson

Zojuist publiceerde de Britse regering een vooraf opgenomen speech van premier Boris Johnson.

"Voor veel mensen is dit een moment van hoop, een moment waarvan ze dachten dat het nooit zou komen. Er zijn natuurlijk ook veel mensen die een gevoel van angst en verlies ervaren. En dan is er nog een derde groep, waarschijnlijk de grootste, van mensen die zich zorgen maakten dat er geen eind zou komen aan het politieke circus. Ik begrijp al deze gevoelens. De taak van de regering, mijn taak, is om dit land te verenigen en vooruit te brengen", aldus Johnson.

De premier stelde dat de EU zich, "ondanks al haar kwaliteiten", de afgelopen halve eeuw heeft ontwikkeld op een manier die niet meer past bij zijn land. "En dat oordeel hebben jullie, het volk, geveld in het stemhokje. Niet een, maar twee keer."

Johnson kijkt uit naar een tijdperk van vriendelijke samenwerking met de Europese Unie. "Dit is geen eind, maar een begin", aldus de premier. "We gaan spieren ontdekken die we al eeuwen niet gebruikt hebben. De kracht van zelfstandig denken en handelen. We gaan het volledige potentieel van dit land inzetten en de levens van mensen in iedere uithoek van ons land beter maken."

Wat de EU moet missen als de Britten vertrokken zijn

Drukte op Parliament Square

Op veel plekken in Londen, en in de rest van Groot-Brittannië, is het vanavond rustig. Alleen op Parliament Square, bij de Big Ben, is het druk. Daar wordt vanavond het grootste brexitfeestje gevierd. "Het hele plein staat vol", zegt verslaggever Mattijs van de Wiel. Hij ziet veel Union Jacks om zich heen, de Britse vlag staat symbool voor de onafhankelijkheid.

Brexiteer Nigel Farage wilde de Big Ben om 23.00 uur lokale tijd luiden. Dat is het moment dat de brexit ingaat. "Maar dat kan niet, want die staat in de steigers", zegt Van de Wiel. Daarom heeft iemand de 'Little Ben' in elkaar geknutseld, een kleine klok met een trommel die hij met zich meedraagt.

"Het is nu zo druk dat er geen verkeer meer rond het plein mag. Op het grote scherm waren zojuist beelden van de afgelopen jaren te zien", zegt Van de Wiel. "Er werd flink gejuicht toen Nigel Farage en Boris Johnson te zien waren."

Nog twee uur te gaan

Nog ruim twee uur, dan is het zover. Om klokslag 00.00 uur (Nederlandse tijd) stappen de Britten officieel uit de Europese Unie. In de praktijk verandert er op dat moment niet zoveel. Tot 31 december praten de EU en Groot-Brittannië nog verder over een handelsovereenkomst. Wat er uit dat verdrag komt is belangrijk voor de toekomstige relatie tussen de twee partijen.

Tot middernacht staan er nog een paar dingen op het brexitprogramma, want terwijl het licht in Brussel al lang uit is staat op een aantal plekken in Londen nog een feestje op het programma.

Om 23.00 uur wordt er een toespraak van premier Boris Johnson uitgezonden. In deze opgenomen speech spreekt hij het land toe. Men gaat ervan uit dat hij het historische moment van deze dag zal benadrukken. Ook zal hij proberen Groot-Brittannië te verenigen, zei correspondent Tim de Wit gisteren. "Want de afgelopen jaren is er enorme verdeeldheid geweest. Hij zal proberen de scheidslijn tussen voor- en tegenstanders te laten verdwijnen, maar of dat lukt is de vraag."

Richting 00.00 uur verschijnt er op de ambtswoning van Johnson, op 10 Downing Street, een lichtvoorstelling met aftelmoment richting middernacht. Rond die tijd zien we ook beelden van het feestje dat brexiteer Nigel Farage geeft, vrijwel onder de Big Ben in Londen. Daar komen naar verwachting duizenden mensen op af.

Wat de EU kwijtraakt nu de Britten vertrekken

Souvenirwinkels in Brussel

De souvenirwinkels in Brussel spelen vandaag al behendig in op het vertrek van de Britten. De mokken, truien, sokken en andere EU souvenirs zijn al te verkrijgen zonder de Britse vlag. Kwestie van op tijd bestellen, zegt een verkoopster. "Als de Britten besluiten om weer terug te komen, dan is de boel hier binnen een week weer bekleed met ook Britse vlaggen".

Q&A met correspondenten

Binnen een paar minuten is het zover: een Q&A met correspondenten Tim de Wit in Londen en Sander van Hoorn in Brussel. over de brexit Je kunt hier live meekijken. Dat kan ook via Facebook, en daar zijn ook vragen te stellen: https://www.facebook.com/nos/

Zo gingen de vlag neer bij het Europees Parlement

Tropenjaren

Correspondent Tim de Wit heeft sinds het referendum op 24 juni 2016 een aantal tropenjaren achter de rug. In een persoonlijk stuk blikt hij nu terug op het verslaan van 3,5 jaar brexitnieuws.

"Met m'n hoofd bonkte ik onder de douche tegen de muur aan. Het was gebeurd. BBC-icoon David Dimbleby had ik even daarvoor, rond 4 uur 's nachts, op de tv in mijn hotelkamer horen zeggen dat de Britten de EU zouden verlaten.

Wow, dacht ik, met mijn hoofd tegen de muur. Dit was groot. Dit was krankzinnig groot. De grootste politieke aardbeving in Europa sinds de val van de muur. Wat nu? Wat komt er allemaal op me af?"

Lees zijn hele verhaal:

Biertje

Terwijl Nigel Farage van de Brexit Party een paar uur geleden al met zijn warming-up begon, twitterde Theresa May eerder vanavond dat "we eindelijk kunnen zeggen dat we het resultaat van het referendum van 2016 hebben behaald, en ons woord hebben gehouden aan het Britse volk". May was van half 2016 tot half 2019 premier van het Verenigd Koninkrijk. Na haar tijd op 10 Downing Street werd ze weer een 'gewoon' lid van het Lagerhuis.

Wat de EU straks mist als de Britten zijn vertrokken

Oefenen

Het neerstrijken van de vlag straks om 20.00 uur moet natuurlijk wel vlot verlopen. Daarom wordt er nu nog even snel geoefend:

Correspondent Tim de Wit: 'Het is een historische dag, maar brexit is na vandaag niet voorbij'

Toch een 'vlagmoment' in Brussel

De afgelopen week bleef er een grote vraag onbeantwoord in Brussel: wat gebeurt er met de Union Jack, de Britse vlag, in Brussel? Die moet vandaag weggehaald worden, maar hoe dat zou gebeuren wilde niemand zeggen.

In de Europese hoofdstad willen ze het liefst dat de brexit vandaag zo geruisloos mogelijk voorbij gaat. Feest mogen ze in Londen vieren, maar rondom de gebouwen van de Europese Unie moet het rustig zijn, schreef correspondent Bert van Slooten afgelopen week. Er zou daarom geen officieel vlagmoment komen, want dat zou een symbool zijn voor deze historische dag.

Nu gebeurt dat, na het uitvoeren van de nodige druk, tóch. Het strijken van de Britse vlag bij de Europese Raad staat om 20.00 uur gepland.

Bij de Britse vertegenwoordiging is Europese vlag overigens zojuist al binnengehaald:

Anti-brexitdemonstratie van start in Londen

Tegenover Downing Street in Londen, waar premier Boris Johnson woont, verzamelen de anti-brexitdemonstranten voor hun mars door de stad. In eerste instantie werd de weg geblokkeerd door brexiteers die ervoor gingen staan. Na tussenkomst van de politie is de tocht, met ongeveer 150 deelnemers, toch van start gegaan.

Demonstranten willen "een dierbaar afscheid nemen van onze geliefde vrienden in de EU in de hoop dat we binnenkort weer verenigd zullen zijn".

Onrust onder Britten in Nederland: 'Je moet klaar zijn voor na de brexit, maar hoe?'

De 45.000 Britten die in Nederland wonen zijn na vandaag officieel geen EU-burger meer. Voorlopig verandert er helemaal niets voor ze: tijdens de overgangsperiode tot 31 december behouden ze namelijk alle EU-burgerrechten. Wat gebeurt er daarna? Veel Britten in Nederland zitten vol vragen, zeggen gespecialiseerde advocaten.

Kenyon-Jackson is directeur van een taleninstituut, ze is wel gewend aan enige bureaucratie. Maar hoe het zit met haar rechten na de brexit is voor een leek niet meer te snappen, zegt ze. "Je ziet door de bomen het bos niet meer. Je krijgt steeds de boodschap dat je je goed moet voorbereiden voor na de brexit, maar waarop dan?"

Lees het hele verhaal:

Creatieve oplossing voor drukfout Oostenrijkse postzegel

Vandaag is de Grote brexit-dag, maar dat had oorspronkelijk al veel eerder moeten gebeuren. De brexit werd namelijk drie keer uitgesteld, en dat heeft mogelijk voor verwarring bij de Oostenrijkse post gezorgd.

Vorig jaar maakte de Oesterreichische Post een postzegel ter herinnering aan de brexit, en liet die meteen drukken. Toen de brexit uitgesteld werd lagen er daarom 140.000 postzegels waar ze niets mee konden, schrijft persbureau Bloomberg. Tot vandaag. Met een kleine aanpassing hebben de Oostenrijkers de postzegel op de markt gebracht. De oude brexitdatum, 29 maart 2019, is doorgestreept en aangevuld met de datum van vandaag: 31 januari 2020.

Op de postzegel is verder een afbeelding van de EU in het blauw te zien. Het Verenigd Koninkrijk is toepasselijke wijs lichtblauw gekleurd.

Voor wie interesse heeft in de zegel: u bent nu helaas al te laat. De speciale zegel is in de webshop uitverkocht.

Drukte rond haven Zeebrugge

Rond de haven van Zeebrugge, in België, is het momenteel uitzonderlijk druk. De lokale politie dacht in eerste instantie dat dit door de brexit kwam, maar dat blijkt niet te kloppen. De drukte is te wijten aan een staking in de havens van Duinkerke en Calais, schrijft Het Laatste Nieuws. De stakingen in de Franse havens duren een tot twee weken.

Nederlander in Londen: 'Als ik niet lach, dan huil ik'

De Nederlandse Nicole Wevers woont al jaren in Londen en zag met lede ogen aan hoe het Verenigd Koninkrijk zich afscheidde van de EU. "Ik ben er zeer overstuur over", vertelt ze onze verslaggever. "Ik lach er nog om, maar als ik niet lach, dan huil ik." Wevers hoort bij The 3 Million, een organisatie van Europeanen in het Verenigd Koninkrijk die bezorgd zijn over brexit en de gevolgen daarvan. "Iedereen is bang voor de toekomst. We zijn boos."

Beloften zijn niet nagekomen en dat steekt The 3 Million. "Er is gezegd dat er niets zou veranderen, maar dat is niet zo." Wevers heeft inmiddels een 'settled status', maar die moest ze zelf aanvragen. "Er werd gezegd dat het automatisch zou gaan. Ik ben bang dat er mensen zijn die niet weten dat ze dit zelf moeten regelen. Als je dat niet op tijd doet, krijg je geen baan meer, geen bankrekening, niets. Dan ben je op 1 juli niet meer legaal hier."

Wevers is vooral boos over de formaliteiten, die in haar ogen niet goed geregeld zijn. Maar op een dag als vandaag overheerst de emotie, vertelt ze. "Nu ik erover praat, word ik alweer emotioneel. Ik vind dit echt heel erg."

Rutte over brexit: 'Niet leuk, maar economische gevolgen vallen mee'

Volgens premier Rutte vallen de economische gevolgen voor Nederland wel mee. Maar voor de EU blijft het vervelend dat er zo'n groot land uitstapt. "De EU is het grootste en succesvolste handelsblok uit de wereldgeschiedenis, anderhalf keer groter dan de VS. Maar daar stappen nu wel 65 miljoen mensen uit." Daar moeten de contacten goed mee blijven, zegt Rutte.

Op de vraag of hij Brits premier Boris Johnson vandaag belt om hem te feliciteren antwoorddde premier "nee, er is niets om te vieren".

Britse veteranen verdrietig om vertrek

"Het idee dat we weggaan, maakt me ontzettend verdrietig". Een opmerkelijk aanzicht vanmorgen aan de Britse kust bij Dover, de plaats waar de Kanaaltunnel Engeland met Frankrijk verbindt. Een groep activisten projecteerden vrijdag in alle vroegte een korte video waarin twee veteranen uit de Tweede Wereldoorlog aan het woord komen.

"Ik vind het fijn om Europeaan genoemd te worden. Het gevoel van kameraadschap als je door Europa reist is zo bijzonder", zegt een van hen. In de video bespreken de mannen de brexit, en kijken ze terug op 47-jaar lidmaatschap aan de Europese Unie. De video sluit af met de Europese vlag, waarvan de sterren een voor een verdwijnen tot er eentje overblijft.

De video werd vandaag op sociale media veel gedeeld, onder meer door komiek en presentator Stephen Fry.

Historische dag, maar lang niet iedereen viert feest

Uit onderzoek blijkt dat maar een klein deel van alle Britten echt stilstaat bij het vertrek uit de EU vanavond. 67 procent van de brexitstemmers zegt niets te zullen doen. Tachtig procent van de Britten laat weten dat ze dit moment aan zich voorbij laten gaan.

'Bye bye EU'

Op Parliament Square in Londen, bij de Big Ben, is het nu al druk. Vanavond tellen de Brexiteers daar af met een groot feest. Nigel Farage van de Brexit Party, een van de grootste aanjagers van de brexit, organiseert het feestje waar 15 à 20.000 mensen op afkomen. "Ze proberen er een soort Oud-en-Nieuwfeestje van te maken", zei correspondent Tim de Wit gisteren.

Verslaggever Mattijs van de Wiel zag vanmiddag dat sommigen al vroeg met het feestje begonnen:

'Engelse topclubs gaan weinig merken van brexit, kleinere clubs wel'

Wat de gevolgen van brexit zijn voor mensen en bedrijven is op veel vlakken nog onduidelijk. Daar moet het handelsverdrag waar de rest van het jaar over onderhandeld wordt invulling aan geven. Ook Britse voetbalclubs hebben nog geen idee wat er voor hen mogelijk verandert.

"Afhankelijk wat er uit de onderhandelingen dit jaar over een handelsverdrag gaat komen, zit er een donkere kant aan voor een groot deel van het Britse voetbal", zegt hoogleraar Kieran Maguire, verbonden aan de Universiteit van Liverpool en specialist op financieel gebied met bijzondere aandacht voor de voetbalwereld.

Binnen de EU geldt een vrij verkeer van personen en diensten. Een cruciale regel voor het voetbal in Europa en dan met name de EU. En die regel gaat, als er niets anders word vastgelegd, straks voor de Britten verdwijnen. Volgens Maguire zullen topclubs voorlopig weinig merken van het vertrek. Vooral de kleinere clubs in de Premier League en de clubs uit de divisies daaronder straks getroffen worden door de brexit.

Historische brexit-dag

Zo'n 3,5 jaar is ernaartoe gewerkt: de brexit. Vandaag is het zover. Na jaren van onderhandelen, twee premiers die sneuvelden en talloze Belangrijke Dagen in het proces stappen de Britten om klokslag 00.00 uur uit de Europese Unie. Wat gebeurt er op deze historische dag?

Nou, op wat ceremoniële bijeenkomsten in het Verenigd Koninkrijk en Brussel na eigenlijk niet zoveel. De enige concrete stap die genomen wordt is dat Britse Europarlementariërs en ministers niet meer mogen meepraten in Brussel. Tot 31 december praten de twee partijen namelijk nog over een handelsverdrag, waarmee ze afspraken kunnen maken over onder meer invoerrechten en douanechecks.

Lees hier wat er vandaag verder aan beide kanten van het Kanaal op het programma staat:

Brexit Party verlaat Europees Parlement

Ondertussen bij de Europese Raad

In het gebouw van de Europese Raad gaan bezoekers nu het nog kan op de foto met de Britse vlag. Ondertussen stellen cameraploegen zich op bij de Britse vlag Europees Parlement.

Afscheid in Brussel

De Europese Unie heeft met een korte ceremonie afscheid genomen van de Britten. Een dag met een traan en een stevige waarschuwing. "Als de Britten afwijken van onze standaarden krijgen ze minder toegang tot de interne markt", aldus Charles Michel, de voorzitter van de Europese Raad.

Voorpagina's op brexit-dag